درباره : مکاتبات مظفر فیروز و دکتر جاوید
تاریخ سند: 26 بهمن 1344
درباره : مکاتبات مظفر فیروز و دکتر جاوید
متن سند:
از : بخش 304 به : ریاست بخش 311 شماره : 58070 /304 به فرموده مقام محترم مدیریت کل 2 برگ تلگراف متبادله بین مظفر1 فیروز (سفیرکبیر دولت شاهنشاهی ایران در روسیه در سال 26) و دکتر جاوید (از وزرای حکومت پیشه وری) و همچنین 2 برگ نامه به امضای دکتر جاوید که به عنوان مرحوم سپهبد رزم آرا2 نوشته شده جهت بهره برداری و ضبط در سوابق مربوطه به پیوست ایفاد می گردد.خواهشمند است وصول آنها اعلام فرمایند.
بخش 304 26 /11 /44 آقای میرفخرائی تکثیر و به سوابق ضمیمه شود 1 /12 /44 تکثیر و به پرونده مظفر فیروز الصاق گردیده است 17 /12 165 ـ ج ـ الف بایگانی ستاد 17 /12
توضیحات سند:
1ـ مظفر فیروز یکی از شاهزادگان قاجار در سال 1284 ش در کرمانشاه به دنیا آمد.پدرش نصرت اللّه پسر ارشد فرمانفرما بود.
مظفر از 6 سالگی برای تحصیل به انگلستان فرستاده شد و در مدرسه ای معروف (مدرسه هرو) به تحصیل پرداخت و پس از اتمام دانشگاه کمبریج در رشته حقوق و اقتصاد به ایران بازگشت، ابتداء به خدمت وزارت فوائد عامه و سپس وزارت خارجه درآمد.
امّا به دلیل اختلاف با سفیر ایران در آمریکا از خدمات دولتی استعفا داد و به وکالت پرداخت.
وی بعدها مجددا در دولت قوام معاونت وی و سخنگوی پارلمانی آن دولت را برعهده داشت و به زودی وزیر کار قوام شد.
در این دوره وی رایزنی هائی جهت تخلیه ارتش سرخ از شمال ایران داشته است.
بعدها وی سفیرکبیر ایران در اتحاد جماهیر شوروی (سابق) شد.
وی به سال 1366 میلادی در پاریس در سن هشتاد و پنج سالگی چشم از جهان فروبست.
به نقل از کتاب : مظفر فیروز به قلم همسرش مهین دولتشاه فیروز.
2ـ سپهبد علی رزم آرا (1329 ـ 1280) : وی یکی از مشهورترین افسران ارتش بود که پس از به پایان رساندن مدرسه نظام با درجه ستوان دومی وارد ارتش شد.
مدتی در رشت و آذربایجان خدمت کرد و پس از گرفتن درجه سروانی برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و در مدرسه سن سیرو به تحصیل پرداخت.
بعد ازمراجعت به ایران در هنگ کرمانشاه مشغول به خدمت شد و در 1311 به فرماندهی تیپ مستقل لرستان ارتقاء مقام یافت.
در 1314 به تهران آمد و در دانشگاه جنگ مشغول به کار شد.
در 1317 به درجه سرتیپی رسید.
در 1320 ابتدا فرمانده لشکر یک تهران و سپس فرمانده آمادگاه تسلیحاتی ارتش شد و در 1323 ریاست ستادکل ارتش را برعهده گرفت.
رزم آرا پس از شهریور 1320 و اشغال ایران توسط متفقین، در رقابت و کشمکش با سرلشکر حسن ارفع «حزب نهضت ملی» را برای جذب افسران علاقمند به فعالیت سیاسی تشکیل داد که در دستگیریهای شهریور 1324 تعدادی از اعضای آن دستگیر و تبعید شدند و خود او نیز معزول و منتظر خدمت شد.
در 1326 دوباره به ریاست ستاد کل ارتش رسید و در 1329 به نخست وزیری برگزیده شد و در 16 اسفند همان سال به هنگام ورود به مسجد شاه توسط فدائیان اسلام با شلیک سه گلوله در سن 49 سالگی به قتل رسید.
رزم آرا در زمینه های نظامی تألیفاتی داشته است که یکی از مهمترین آنها مجموعه «جغرافیایی نظامی ایران»است.
مهدی بامداد، شرح حال رجال ایران، ج 1، ص 302 ؛ محمد ترکمان، اسرار قتل رزم آرا، تهران، رسا، 1367.