متن تذکاریه دوم
تاریخ سند: 9 اسفند 1324
متن تذکاریه دوم
متن سند:
متن تذکاریه دومبتاریخ ۲۸ فوریه ۱۹۴۶
13241209 مطابق ۹ اسفند ۱۳۲۴
در سال ۱۹۴۴ دولت اتحاد جماهیر شوروی بدولت ایران پیشنهاد نمود که امتیاز نفت نواحی شمال ایران را بدولت شوروی واگذار نماید. حق دولت شوروی در مورد تحصیل این امتیاز به هیچ‌وجه قابل بحث نیست. خاصه اگر در نظر گرفته شود که در جنوب ایران از مدت‌ها پیش امتیاز نفت به انگلیس‌ها داده شده است. با وصف این طرف ایرانی پیشنهاد شوروی را رد نمود. دولت شوروی برای حسن استقبال از طرف ایران و به زیان منافع خود در تاریخ ۲۵ فوریه سال جاری ممکن دانست پیشنهاد امتیاز نفت را به پیشنهاد تشکیل شرکت مختلط نفت ایران و شوروی تبدیل نماید به این ترتیب که ۵۱ درصد از سهام متعلق بطرف شوروی و ۴۹ درصد آن متعلق بطرف ایران باشد. ولی طرف ایرانی در تذکاریه ۲۶ فوریه با این پیشنهاد کومپرومیس موافقت ننمود. نظر به این که طرف ایرانی چنان که حالا معلوم می‌شود میل ندارد منافع شوروی را در این باب مورد توجه قرار دهد و برای حصول موافقت با اتحاد شوروی کوشش نماید و با این ترتیب علناً در مورد شوروی قائل به تبعیض شده است. کمیسرهای خارجه اتحاد جماهیر شوروی بدین وسیله اعلام می‌دارد که پس از گزارش امر به آقای نخست وزیر استالین تصمیم گرفته شده است پیشنهاد رسمی سال ۱۹۴۴دائر به واگذاری امتیاز نفت در شمال ایران طبق امتیاز نفت انگلیس در جنوب را تجدید نماید.
تفسیر
طبق این سند دولت شوروی صریحاً اظهار داشته که خواهان امتیاز نفتی عیناً مشابه امتیاز نفت جنوب بوده و خواهد بود و آن را حق مسلم خویش می‌داند.
بایگانی شود ۲۲/۶ /39