تاریخ سند: 10 بهمن 1342
موضوع: فعالیتهای سپهبد کیا رئیس پیشین اداره دوم
متن سند:
شماره: 1177/ن 300 تاریخ: 10 /11 /1342
موضوع: فعالیتهای سپهبد کیا رئیس پیشین اداره دوم
از یکی از افسران عالیرتبه بازنشسته ارتش کسب اطلاع شده است در یک ماهه اخیر، فعالیت نسبتاً قابل ملاحظهای از طرف تیمسار سپهبد کیا رئیس سابق اداره دوم شروع شده و از جمله عده زیادی از افسران ارشد بازنشسته که در زمان سپهبد کیا با او کار کرده و دوستی داشتهاند، در یک ماهه اخیر از مشارالیه ملاقات کردهاند و بخصوص پس از اعلام حکم برائت مشارالیه در دیوان کیفر نیز به عنوان تبریکگویی ملاقاتهای زیادی بین سپهبد کیا و عده زیادی از افسران بازنشسته صورت گرفته و ممکن است سپهبد کیا در مقام تشکیل دسته یا جمعیتی باشد.
مأمور ویژه شنیده است یکی از بستگان سببی شاهنشاه (سرلشگر دادستان1) نیز با ایشان در این زمینه ملاقات و مذاکره کرده، ولی تاکنون رسماً تشکیل جمعیت یا حزب عنوان نشده و فقط موضوع ایجاد همبستگی بیشتر برای حفظ منافع آنان مورد مذاکره قرار گرفته است.
طبق اطلاع، سپهبد کیا از سپهبد آزموده2 دادستان سابق ارتش نیز دیدن نموده و مذاکراتی نیز بین آنها به عمل آمده است. سرلشگر طائرپور معاون سابق اداره دوم که از دوستان بسیار نزدیک سپهبد کیا است، در نزدیک نمودن افسران بازنشسته ارتش با سپهبد کیا رل حساسی به عهده دارد و اگرچه منظور نهایی نامبردگان تاکنون برای مأمور ویژه مسلم نشده، ولی ملاقاتهای چند روزه اخیر آنها جلب توجه مأمور ویژه را نموده است.
مراقبت کامل نمائید ضمناً از لحاظ سازمانی کوک با بخش 321 در تماس باشید.
به عرض ریاست اداره یکم رسید و کسب تکلیف شد که دستور مراقبت به اداره کل پنجم داده شود یا خیر فرمودند: در سابقه سپهبد کیا منعکس و از مأمور ویژه (منزهیان) پرسش خواهد شد مراقبت از طریق اداره کل پنجم ضرورت ندارد. 13 /11 از این اطلاعیه یک نسخه فتوکپی گردید که در اختیار بخش 321 میباشد. 13 /11
توضیحات سند:
___
1. فرهاد دادستان در سال 1285ش در تهران به دنیا آمد. پس از طی دورهی دانشکده افسری، با خواهرزادهی یکی از همسران رضاخان ازدواج نمود و در سایهی این وصلت، مورد اعتماد رضاخان و در مسیر ترقی قرار گرفت. این اعتماد به میزانی بود که او را با درجهی سروانی، به فرماندهی هنگ منصوب نمود.
مشارالیه در دوران پهلوی دوم نیز، از جمله افسرانی بود که نسبت به محمدرضا پهلوی، وفاداری کامل داشت و در سال 1328ش، توسط وی به درجه سرتیپی رسید. در جریان کودتای 28 مرداد سال 1332ش، یکی از عوامل کودتا بود و در همان روز به عنوان فرماندار نظامی تهران منصوب شد. شدت عمل او در برخورد با بازداشتشدگان به میزانی بود که بیشتر از چند ماه در این سمت نبود و جای خود را به تیمور بختیار داد و خود، به فرماندهی لشگر کرمان منصوب گردید.
فرهاد دادستان، پس از بازنشستگی به عنوان بازرس، در سازمان شیروخورشید فعالیت کرد و در سال 1356 ش در تهران از دنیا رفت.
شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران . ج 2 . ص 645.
2. امیرحسین آزموده، فرزند محمود در سال 1287 ش در تهران به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایى و متوسطه را در تهران به پایان رساند و در سال 1306 از مدرسه دارالمعلمین دیپلم گرفت. همان سال به دانشکده افسرى راه یافت و با درجه ستوان دومى در رشته مهندسى فارغالتحصیل شد. او که پس از تحصیل در دانشگاه جنگ، موفق به دریافت لیسانس از دانشکده حقوق دانشگاه تهران شده بود، از سال 1323 به خدمت قضایى ارتش درآمد و در دادگاه تجدیدنظر شماره 2 به کار اشتغال یافت. در سال 1326 به معاونت دادستانى و در سال 1330 شمسى به درجه سرتیپى رسید و مدتى به ریاست اداره مهندسى ارتش برگزیده شد. او یک روز پس از کودتاى ننگین 28 مرداد 1332 به دادستانى ارتش منصوب و در 24 شهریور همان سال پس از تشکیل اولین جلسه بازپرسى از دکتر مصدق، قرار بازداشت وى را صادر کرد. آزموده پس از برگزارى 35 جلسه دادگاه، راى خود را صادر کرد و دکتر مصدق به دو سال حبس مجرد محکوم شد. از محاکمههاى دیگرى که او دادستانى آن را به عهده داشت، محاکمه دکتر فاطمى در سال 1333 بود. وى همچنین دادستانى دادگاه افسران سازمان نظامى حزب توده را نیز عهدهدار بود و در مراسم اعدام این افسران شرکت کرد. او به پاس خدماتش به حکومت پهلوى در مهرماه 1334 به درجه سرلشگرى ارتقا یافت. در دى ماه همان سال حکم اعدام سیدمجتبى نواب صفوى، مظفرعلى ذوالقدر و سیدمحمد واحدى و خلیل طهماسبى را صادر کرد و در تیرماه 1337 سرلشگر محمدولى قرنى، معاون ستاد ارتش را به اتهام طراحى کودتاى نافرجام به سه سال حبس و اخراج از ارتش محکوم نمود. معروف است که مىگویند هیچ دادستانى در تاریخ قضایى ایران تا سال 1338 به اندازه آزموده از قانون جزایى ارتش که مربوط به مجازات اعدام و تیرباران است، استفاده نکرده و هر متهمى که پروندهاش زیر دست او مىرفت، یقین داشت که یا مىمیرد و یا به حبس ابد محکوم مىشود. وى در اکثر ادعانامههاى خود براى متهمین تقاضاى اعدام مىکرد. او در مهر ماه 1339 به درجه سپهبدى رسید. در سال 1340 دولت دکتر امینى به منظور فراهم کردن زمینه لازم براى پذیرش اصلاحات ارضى، عدهاى از امراى ارتش را به اتهام سوءاستفاده از مقام و حیف و میل اموال دولتى دستگیر کرد. وى در مقام دادستان ارتش به این دستگیریها اعتراض کرد و در 17 خرداد 1340 به تقاضاى خود بازنشسته شد. پس از آن علیه دولت دکتر امینى به علت بازداشت امراى ارتش که آن را غیرقانونى مىدانست، اعلام جرم نمود و به همین دلیل در 29 خرداد 1340 بازداشت شد. دستگیرى او با توجه به عملکردش در دوره دادستانى ارتش با استقبال مردم روبرو گردید و القابى چون «آیشمن ایران» و «دراکولاى ایران» به وى داده شد. اما دستگیرى او مدت زیادى طول نکشید و آزاد شد. وى در 16 خرداد 1340 از خدمات دولتى بازنشسته شد. آزموده در سال 1357 با اوجگیرى نهضت اسلامى، از ایران گریخت و به فرانسه رفت و در مهرماه 1377 در آنجا درگذشت.
منبع:
کتاب
سپهبد حاجعلی کیا و سازمان کوک - کتاب دوم صفحه 141
