جناب آقای دکتر منوچهر آزمون
تاریخ سند: 20 مهر 1354
جناب آقای دکتر منوچهر آزمون
متن سند:
13540720هیئت علمیه
تاریخ 20 /7 /54
«اصفهان »
شماره 35 /34
بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آقای دکتر منوچهر آزمون1
نماینده محترم مجلس شورای ملی دام اجلاله
پس از ابلاغ تحیات.......امید است در هر پست و مقام در خدمات دینی و اجتماعی کما فی السابق موفق بوده و از این راه بر محبوبیت دنیوی و اجر اخروی خود بیفزایید، غرض از تصدیع آنکه متصدیان مدرسه عالی کورش اصفهان از ثبت نام دخترانی که با چادر مراجعه کردند خودداری نموده که این کار علاوه بر مخالفت با شرع مقدس و اهانت به اهل اصفهان که اکثریت بانوانشان محجبه می‌باشند، چون موجب سلب آزادی و منع از تحصیل و خلاف اوامر ملوکانه است انتظار دارد او اولیاء امور را متوجه فرمایید در راس این قبیل مؤسسات علمی و آموزشی اشخاص ذیصلاحتی را برگمارند که اطراف و جوانب کار را از هر جهت در نظر داشته و مردم را از دولتی که نهایت کوشش در رفاه ملت دارد نرنجانده و ایجاد سروصدا نکنند و ثانیا چون جنابعالی را رابط بین روحانیت و دولت می‌دانیم تقاضا این است ضمن تسهیل ایصال نامه جداگانه به وزیر محترم علوم،2 از ایشان بخواهید که با صدور بخشنامه به مؤسسات وابسته در ایران از این قبیل اعمال که منافی با آزادی تحصیل است جلوگیری نمایند و در اصفهان هر چه زودتر در اینمورد اقدام نمایند. مجددا توفیقات جنابعالی را از خداوند متعال خواستارم. از طرف هیئت علمیه. ۳
امام جمعه اصفهان
[مهر هیئت علمیه ]
توضیحات سند:
١- منوچهر آزمون قبل از نماینده شدن در سال ۱۳۵۴، وزیر کار و امور اجتماعی کابینه امیرعباس هویدا بود. در انتخابات دوره بیست و سوم مجلس شورای ملی و دوره هفتم مجلس سنا در تابستان سال۱۳۵۴، منوچهر آزمون یکی از کسانی بود که در انتخابات تهران اثر بسزایی داشت. وی که در آن زمان در دولت جمشید آموزگار رئیس سازمان اوقاف و معاون نخست وزیر بود بعضی از دوستان و یاران خود را به مجلس فرستاد و خودش نیز وکیل اول تهران شد و اختلاف رأی او با نفر دوم یعنی عبدالله ریاضی قریب ۱۱۸ هزار رأی بود. در اوایل شهریور ۱۳۵۷ که دولت شریف امامی روی کار آمد، دکتر منوچهر آزمون وزیر مشاور در امور اجرایی او گردید. در اواسط مهر ماه همان سال نویسندگان روزنامه‌ها به انگیزه کسب آزادی قلم و نشر اخبار بدون سانسور دست به اعتصاب زدند. این اعتصاب چهار روز ادامه داشت و منوچهر آزمون وزیر مشاور در امور اجرایی طی اطلاعیه‌ای آزادی قلم و نشر اخبار واقعی را رسما اعلان داشت. آزمون که در مدتی کوتاه تمام مراحل را به سرعت با کمک ساواک طی کرده بود به قصد تصاحب کرسی نخست وزیری وارد کابینه شریف امامی شد و در حقیقت قائم مقام نخست وزیر و گرداننده هیأت وزیران بود. آزمون از روزی که سخن از نخست وزیری شریف امامی به میان آمد استانداری فارس را رها کرده و به تهران آمده و در کنار شریف امامی قرار گرفت وی قدرت کاری آزمون را همیشه می‌ستود زیرا در انتخابات دوره، بیست و چهارم مجلس شورای ملی که به کارگردانی آزمون انجام گرفت دو نفر باسامی منصوریان و باقرزاده بنا به درخواست شریف امامی و به تلاش آزمون در صورت نمایندگان تهران جای گرفتند که این امر موجب جلب بیشتر شریف امامی به آزمون شد. وی آن چنان در شریف امامی نفوذ یافت که چند دقیقه قبل از معرفی وزیران یکی از اعضای کابینه را تغییر داد، فرد مورد نظر مهندس ملک ابهری بود که برای تصدی وزارت پست و تلگراف در نظر گرفته شده بود. آزمون به محض دیدن نام ملک ابهری، نزد شریف امامی رفت و به او حالی کرد که ملک ابهری خواهرزاده سپهبد دکتر ایادی و بهایی مسلک است، شریف امامی به محض اطلاع از این نکته بدون تحقیق بیشتر فورا ملک ابهری را از صورت اسامی خط زد... دفاع از لوایح و پیشنهادهای دولت به عهده آزمون بود. اگر دلایل و پافشاری آزمون نبود تصویب نامه هیأت وزیران در مورد برقراری حکومت نظامی در تهران و یازده شهر دیگر هرگز در روز ۱۶ شهریور ۱۳۵۷ به تصویب نمی‌رسید و فاجعه عظیم ۱۷ شهریور و کشته شدن صدها نفر در میدان ژاله (شهداء) تهران پیش نمی‌آمد. او آخرین وزیری بود که از دولت شریف امامی استعفا داد. بعد از استعفای شریف امامی در روز ۱۴ آبان ۱۳۵۷ شاه (محمدرضا پهلوی) برای تسلط بر اوضاع کشور دولت نظامی تشکیل داده و ارتشبد ازهاری را به عنوان رئیس دولت معرفی کرد. شاه در یک حرکت نمایشی که توسط مشاورینش به او القاء شده بود اقدام به دستگیری تعدادی از اعضای هیئت دولت و بعضی از مقامات کرد که از آن جمله منوچهر آزمون بود که دستگیر و روانه زندان شد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در دادگاه انقلاب محاکمه و به اعدام محکوم شد. (ر.ک: نخست وزیران ایران از مشیرالدوله تا بختیار، دکتر عاقلی، صفحات ۱۰۱۵، ۱۰۱۶، ۱۱۲۶، ۱۱۶۰،۱۱۸۲ ،۱۱۶۴)۲- در آن زمان نخست وزیر امیر عباس هویدا بود. او در مورخه7 /2 /1353کابینه خود را برای چندمین بار ترمیم کرد و یازده تن از وزرای جدید را به شرح زیر معرفی کرد:
دکتر جمشید آموزگار : وزیر کشور...... هوشنگ انصاری: وزیر امور اقتصادی و دارایی
همایون جابر انصاری: وزیر مسکن و شهرسازی......... عبدالحسین سمیعی: وزیر علوم و آموزش عالی
شجاع الدین شیخ الاسلام زاده : وزیر رفاه اجتماعی....... رضاصدقیانی : وزیر تعاون و امور روستاها
کریم معتمدی : وزیر پست و تلگراف و تلفن ........احمد هوشنگ شریفی : وزیر آموزش و پرورش
ایرج وحیدی : وزیر نیرو......... غلامرضا کیانپور: وزیر اطلاعات
فرخ نجم آبادی : وزیر صنایع و معادن....... فریدون مهدوی: وزیر بازرگانی
۳- موقعی که امان الله خان پادشاه افغانستان به همراه همسر و اطرافیان بی‌حجاب خود به ایران سفر کرده و از شهرهای متعدد ایران گذشته بود مورد اعتراض هیئت علمیه آن موقع اصفهان قرار گرفته و نامه اعتراضی به رضاشاه ارسال می‌دارند و لزوم تغییر وضع ظاهری آنها را گوشزد می‌کنند. رضاشاه بخشم آمده و از طریق وزارت داخله طی نامه شدیداللحنی برای حاکم اصفهان می‌نویسد که آنها از حد خود خارج شده و فضولی می‌کنند و ابدأ به آنها مربوط نیست و آنها را تهدید می‌کند که برای خود اسباب زحمت فراهم نکنند. حکومت اصفهان نیز طی جوابیهای علت این جسارتها را تحریکات اخیر قم می‌داند (اشاره به برخورد رضاشاه با مرحوم شیخ محمد تقی بافقی و کتک زدن او و جسارت به حرم مطهر حضرت معصومه (علیها السلام)...) اعلام می‌کند که دیگر تکرار نخواهد شد. (به اسناد پیوست شماره ۲۱ و ۲۲ مراجعه شود. همچنین برای آشنایی با تاریخچه حوزه‌های علمیه اصفهان به کتاب آشنایی با حوزه‌های علمیه شیعه در طول تاریخ، سید حجت موحد ابطحی، جلد اول، نشر حوزه علمیه اصفهان سال ۱۳۶۵ رجوع کنید)