تاریخ سند: 19 شهریور 1357
مذاکرات افراد مختلف با آیت اله سید کاظم شریعتمداری
متن سند:
1ـ ساعت 1900 روز 19 /6 /57 (2537 شاهنشاهی)، محسن پزشکپور نماینده
مردم خرمشهر در مجلس شورایملی، با منزل آیت اله سید کاظم شریعتمداری در
قم تماس گرفته و چون موفق نشده با آیت اله صحبت نماید، به مخاطب خود گفته،
بعدا با شریعتمداری تماس خواهد گرفت، معهذا از قول او (پزشکپور) به آیت اله
بگویند که با بنی احمد مذاکره و او را قانع نمایند که به اعتصاب غذای خود پایان
دهد.
2ـ متعاقب مذاکرات فوق، شخصی بنام قائمی تلفنی از منزل آیت اله سید کاظم
شریعتمداری با احمد بنی احمد تماس گرفته و از او (بنی احمد) خواسته به اعتصاب
غذای خود پایان دهد، ولی احمد بنی احمد از قبول درخواست او خودداری و
اعلام کرده : اعتصاب خود را تا روز جمعه 24 /6 /57 یعنی تا شب هفت کشته
شدگان حادثه تهران ادامه خواهد داد.
قائمی از بنی احمد خواسته در این زمینه با آیت اله سید کاظم شریعتمداری مذاکره
نماید که بنی احمد عنوان کرده، در صورتی حاضر خواهد شد با شریعتمداری
صحبت نماید، که از او خواسته نشود به اعتصاب غذای خود پایان دهد.
این قول از طرف نماینده شریعتمداری داده شده و احمد بنی احمد با آیت اله سید
کاظم شریعتمداری مذاکره است.
آیت اله سید کاظم شریعتمداری به احمد بنی احمد یادآور شده اعتصاب غذای او
نگران کننده است.
بنی احمد اظهار نمود :
دوستان من اکنون دارند، آمار کشته شدگان را تنظیم میکنند.
طبق آمار بهشت زهرا
تاکنون 2960 نفر کشته شده اند و این آمار تا ظهر فردا آماده میشود و بقم خواهم
فرستاد.
با این وضع من چطور میتوانم به مجلس بروم؟ امروز خبرنگاران خارجی
در منزل من بودند و با من مصاحبه کردند، بگذارید خبر به گوش جهانیان برسد.
آقایان مقدم و پسرش و دو نفر میهمانش و آقایان کاظمی و بازرگان و چند نفر
دیگر را گرفته اند.
لیستی نیز در دست دارند تا افراد مور نظرشان را بگیرند.
دیشب
ریخته اند منزل مادرزن شمس (شمس آل احمد نویسنده) و از پیرزن خواسته اند تا
آدرس محل سکونت دامادش را بدهد که جواب داده خبری ندارم.
با این وضع مرا
آزاد بگذارید تا وضع ایرانیان را به گوش جهانیان برسانم.
سپس آیت اله شریعتمداری از احمد بنی احمد خواهش کرده چنانچه وضع مزاجی
وی از حالت طبیعی خارج شد، فورا به اعتصاب غذای خود پایان دهد که
بنی احمد نیز قبول کرده است.
3ـ محسن پزشکپور بدنبال تماسی که در ساعت 1900 روز 19 /6 /57 با منزل
آیت اله سید کاظم شریعتمداری گرفته بود، مجددا شب هنگام مورخ 19 /6 /57 با
آیت اله شریعتمداری تماس گرفته و مطالبی در مورد جلسه فوق العاده مجلس
شورایملی در اختیار آیت اله شریعتمداری گذارده و با عنوان اینکه مجلس در
محاصره تانک و مسلسل بوده،1 گفته :
در قبال کار ما هیچکس جرئت نکرد کاری انجام دهد و این موضوع در تاریخ
پارلمان ایران سابقه ندارد.
2 اعلامیه شما را هم در بین نمایندگان توزیع کردیم.
پزشکپور افزوده :
سعی میکنم منویات جنابعالی (شریعتمداری) را که در مسیر خیر و مصلحت مردم
است، انجام دهم، البته در جلسه سه شنبه مجلس مسائل را توضیح خواهم داد.
شریعتمداری به پزشکپور گفته :
حق مطلب را اداء کرده اید، تامل کنید تا نظراتم را بگویم.
سپس پزشکپور از وضع احمد بنی احمد و اعتصاب غذای او اظهار ناراحتی کرده
که شریعتمداری اظهار داشته :
«توصیه لازم را کرده ام.
»
4ـ شب هنگام مورخ 18 /6 /57 شخص ناشناسی از تهران با آیت اله سید کاظم
شریعتمداری تماس گرفته و اظهار داشته :
محرکین حادثه تهران شناخته شدند و میخواهند چند نفر دیگر را بگیرند، یعنی
روسائی که دزدی کرده و دروغ گفته اند.
شریعتمداری از مخاطب خود در مورد برنامه های عمرانی شهر قم سئوال کرده و
گفته : دو مطلب را قبلاً توسط آقای بهبهانیان تذکر داده بودم، یکی اتوبان (جاده
کمربندی شهر قم) و دیگری تامین آب شیرین که برای رفاه مردم قم لازم است.
5ـ قائمی که از طرف آیت اله شریعتمداری مامور شده بود پیرامون آمار
کشته شدگان حوادث تهران تحقیق کند، در تماسی که با شریعتمداری داشته، اظهار
نموده :
آمار 2960 نفر که بنی احمد عنوان کرده مربوط به افراد مجهول الهویه از نظر
پزشکی قانونی از اول سال جاری تاکنون بوده است.
ضمنا در مذاکرات قائمی با آیت اله شریعتمداری به تشکیل صندوقی از طرف
روح اله خمینی برای کمک به خانواده های کشته شدگان و مجروحین حوادث روز
17 /6 /57 تهران اشاره شده و قائمی شریعتمداری را تشویق به اقدام مشابهی کرده
است.
6ـ شب هنگام مورخ 19 /6 /57، یکی از روحانیون مقیم تهران با آیت اله
شریعتمداری تماس گرفته و با عنوان اینکه اعلامیه شریعتمداری اثرات خوبی در
بین مردم داشته، مطالبی در مورد لزوم وحدت و اتفاق بین روحانیون و اتحاد آنها
با مردم مطرح کرده و گفته :
خوبست مدت تعطیل عمومی روشن شود و مثلاً دو یا سه روز تعیین گردد.
شریعتمداری اظهار داشته :
من با این مدت موافقم و نظرم اینست که هر مدتی مورد نظر مردم است، باشد، تا از
مردم جدا نشویم.
سپس قرار شده روحانی مورد نظر (مقیم تهران) با روحانیون تهران تماس و نتیجه
را باطلاع شریعتمداری برساند.
در خاتمه شریعتمداری اظهار داشته :
بمردم گفتم خرابکاری نکنید، ولی کردند و این وضع را پیش آوردند.
ضمنا بطور کلی استنباط گردیده نظر شریعتمداری آنست که سه روز بمناسبت
حوادث روز 17 /6 /57 تهران تعطیل عمومی باشد.
7ـ صبح روز 20 /6 /57 شخصی بنام موحدی، تلفنی از تهران با آیت اله
شریعتمداری تماس گرفته و از وی سئوال کرده آیا فردا بازار تهران باید تعطیل
باشد یا خیر؟
شریعتمداری پاسخ داده :
با آقایان تهران مشورت کنید و اگر صلاح میدانید بمردم اطلاع دهید.
ضمنا سعی
کنید اگر جلسه ای برای تصمیم گیری تشکیل میشود فقط آذربایجانیها نباشند،
بلکه از فارس زبانها نیز شرکت داشته باشند.
ارزیابی خبر :
خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده :
مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.
توضیحات سند:
1ـ پس از برقراری حکومت
نظامی دو تانک چیفتن در
مقابل مجلس شورای ملی
ایستادند و خودروهای نظامی
در اطراف آن مشغول گشت
زنی شدند.
2ـ منظور پزشک پور ترک
جلسه مجلس توسط 9 نفر از
وکلا بود.
«هنگامی که نه نفر
از نمایندگان مجلس را ترک
کردند تشنج فضا را پر کرد.
آنها فریاد می زدند ما دولت
شما را قبول نداریم.
آقای
نخست وزیر شما هنوز نیامده
بسیاری از مردم را کشتید.
»
(گزارشی کوتاه درباره جمعه
سیاه به نقل از جراید و
خبرگزاریها، صص 22.
23)
در این جلسه شریف امامی
نخست وزیر شاه برای رأی
اعتماد در مجلس حاضر شده
بود.
* خبرگزاری فرانسه امروز
(19 /6 /57) از مبدأ تهران
خبر داد که شریف امامی
نخست وزیر رژیم شاه با این
خبرگزاری گفت و گو کرده و
به سئوالات او پاسخ داده
است.
شریف امامی به
خبرگزاری فرانسه گفت که با
جامعه روحانیت کشور در
تماس است.
«هنگامی که از
وی در مورد پیشنهاد گفت و
گوهای دولت با آیت الله
شریعتمداری و نیز موضوع
رد آن از جانب آیت الله سوال
شد، نخست وزیر پاسخ داد :
صبر می کنیم و می بینیم چه
خواهد شد.
نخست وزیر
سپس مبارزه آیت الله خمینی
علیه رژیم را که از نجف
رهبری می شود نکوهش کرد
و بدون توضیحی افزود
خمینی مقصر است و مقصر
خیلی چیزهاست.
وی
خاطرنشان ساخت که این
آیت الله متمرد در خارج از
کشور بسر می برد و گرفتن
تماس با وی مطرح نیست.
»
(بولتن محرمانه خبرگزاری
پارس، ش 175، صص 13 و
14)
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک - کتاب 11 صفحه 161