تلفنگرام از ساواک
تاریخ سند: 14 آبان 1357
تلفنگرام از ساواک
متن سند:
1ـ تعدادی از ماشین های شرکت واحد وسیله تظاهرکنندگان در جلوی سبزه میدان بآتش کشیده شده که در حال حاضر دود از آنها بلند میشود.2ـ حدود چهار هزار نفر از افراد مختلف در دانشگاه تهران جمع شده و تظاهراتی برپا کرده اند.
ضمنا عده ای از خلبانان هواپیمائی ملی ایران به آنها ملحق شده و پلاکاردهائی در دست دارند.
3ـ پمپ بنزین واقع در جاده قدیم کرج پایین تر از شیر پاستوریزه را آتش زده اند.
1 4ـ کلیه کارمندان آموزش و پرورش زنجان به تحریک سه نفر از کارکنان اداره مذکور به اسامی نصراللّه مقیمی و سید کاظم نبوی اداره را تعطیل و به تظاهرکنندگان که در حدود 000 /8 نفر که متشکل از بازاریان و دانش آموزان میباشند پیوسته و در حال حاضر در خیابان های زنجان مشغول راه پیمائی و تظاهرات بنفع خمینی میباشند.
هرگونه اطلاع بعدی متعاقبا اعلام خواهد شد.
2 گوینده ـ کنونی گیرنده ـ شکرپور ساعت 1250
توضیحات سند:
1ـ به نوشته مطبوعات و برخی از منابع دیگر آن چه تظاهرات امروز (14 /8 /57) تهران را موجب گردید فیلمی بود که دیشب (13 /8 /57) درباره تیراندازی مأموران حکومتی به دانشجویان و دیگر افراد اجتماع کننده در دانشگاه تهران از تلویزیون نشان داده شد.این فیلم خشم مردم تهران و دیگر شهرها را به جوش آورد.
این حادثه تحولات دیگری را هم رقم زد که مهمترین آن سقوط دولت جعفر شریف امامی بود.
تظاهرات امروز تهران پراکنده و گسترده بود که در برخی از نقاط توأم با درگیری و حتی جراحت و شهادت برخی از شهروندان همراه بود.
این سند و چند سند بعدی حکایت از این خشم به جوش آمده می کند، هر چند شواهدی نیز وجود دارد که تخریب ها و آتش سوزی ها همانند بسیاری از حوادث مشابه در دیگر شهرها توسط عوامل دولتی صورت گرفت که در پاورقی ها و سندهای بعدی به آن ها اشاره خواهد شد.
2ـ تظاهرات زنجان از مسجد ولی عصر شروع شد و در ساعت 6 بعدازظهر خاتمه یافت.
خبرگزاری پارس نوشت که مردم زنجان در اعتراض به حادثه دیروز (13 /8 /57) دانشگاه مغازه های خود را تعطیل کردند و بازار این شهر نیز به کلی تعطیل شد.
(بولتن خبرگزاری پارس، ش 230، ص 23)