موضوع: اظهارات استوار قنبرى و شاه على دربان دفتر مخصوص
تاریخ سند: 25 اردیبهشت 1344
موضوع: اظهارات استوار قنبرى و شاه على دربان دفتر مخصوص
متن سند:
شماره: 6273 /304 تاریخ: 25 /2 /44 13440225موضوع: اظهارات استوار قنبرى و شاه على دربان دفتر مخصوص
غیرنظامى شاه على دربان دفتر مخصوص و استواریکم حسینعلى قنبرى جمعى تیپ گارد شاهنشاهى در مورد جریان حادثه روز 21 /1 /44 کاخ مرمر چنین اظهار می‌داشتند: «سرباز وظیفه‌ایکه مرتکب این عمل شده پسر عموى محمدبخارائى1 (ضارب نخست‌وزیر فقید2) می‌باشد. در لوحه پاسدارى مورخه 21 /1 /44 این سرباز پاس محوطه کاخ بوده و براى این که بتواند مأموریت خود را عملى سازد از رئیس پاسدار تقاضا می‌نماید که او را بجاى پاس اول به سر پست بفرستد و معلوم نیست رئیس پاسدار بچه منظور درخواست او را قبول و مشارالیه بجاى پاس اول به سر پست اعزام نموده است.
ضمناً «پس از چند دقیقه که از حادثه می‌گذرد رئیس پاسدار مذکور با تیراندازى سرباز متجاوز خاتمه می‌دهد» عده‌اى دیگر از افسران و درجه داران و غیر نظامیانى که در خارج از گارد بوده‌اند اظهار می‌داشتند: «در وحله اول فرمانده گروهان و بعد افسر نگهبان و همچنین رئیس پاسدار از جریان حادثه قبلاً اطلاع داشته‌اند و به همین مناسبت آنان را اتهام این که چرا از وضع زیردستان خود بى‌اطلاع بوده‌اند بازداشت نموده‌اند ولى مسئولین امر به این نکته توجه ندارند که بچه منظور رئیس پاسدار سرباز خاطى را تعویض و در خاتمه نیز شخصاً از پشت سر او را از بین برده است.
گیرندگان: مدیریت کل اداره چهارم جهت استحضار و هرگونه اقدام متقضى
توضیحات سند:
1 - محمد بخارائى فرزند على‌اکبر تحصیلدار فروشگاه آهن نامبرده بالا یکى از عناصر وابسته به جمعیت نهضت آزادى بود که با برخى از سران محکوم جمعیت از جمله آیت‌اللّه طالقانى داراى تماس و مراوده نزدیک بوده و در اغلب جلسات مربوط به این جمعیت و نیز جلسات متشکله مکتب توحید شرکت و فعالیت داشته و با پاره‌اى از سخنرانان و گویندگان مکتب موصوف از جمله [شهید] مطهرى و آیتى در تماس مستقیم بوده و به علاوه در کار فروش نشریات مربوط به جمعیت به اصطلاح نهضت آزادى و تألیفات سران جمعیت مزبور فعالیت‌هاى موثرى داشته است. مشارالیه که ضارب حسنعلى منصور نخست وزیر وقت بوده تاریخ 27 /12 /1343 به اتهام سوءقصد به منظور به هم زدن اساس حکومت، حمل اسلحه غیر مجاز و قتل دستگیر و در تاریخ 20 /10 /1344 به اعدام محکوم و حکم صادره وى به مورد اجرا گذارده شده است.پرونده محمد بخارائى در ساواک، ش 12502، جلد دوم، ص 103
2 ـ حسنعلى منصور در اردیبهشت ماه 1302 در تهران به دنیا آمد. پدر او، رجبعلى منصور (منصور الملک) از اعضاء اولیه لژ «بیدارى ایران» بود که در دوران رضا شاه سالیان مدید در مشاغل حساس جاى داشت و در آخرین ماههاى سلطنت او به صدارت رسید و در دوران محمدرضا پهلوى نیز مجدداً بر رأس دولت قرار گرفت. حیات سیاسى حسنعلى منصور «با کانون مترقى» آغاز مى‌گردد که در اوائل سال 1340 به ریاست اوتأسیس شد. وى در سال 1342 به نخست‌وزیرى رسید. درباره دوران صدارت منصور و حوادث آن خواننده را به مأخذ موجود، به ویژه بررسى و تحلیلى از نهضت امام‌خمینى (سید حمید روحانى، جلد اول) ارجاع مى‌دهیم. حسنعلى منصور در اول بهمن‌ماه 1343 توسط شهید محمد بخارائى، معدوم شد.
از کتاب ظهور و سقوط سلطنت پهلوى، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌هاى سیاسى، جلد دوم 355 تا 367.