0930 روز جاری عده‌ای از پزشکان رضائیه به اتفاق روحانیون افراطی اصناف، فرهنگیان و طبقات مختلف
تاریخ سند: 3 دی 1357
0930 روز جاری عده‌ای از پزشکان رضائیه به اتفاق روحانیون افراطی اصناف، فرهنگیان و طبقات مختلف
متن سند:
از: رضائیه تاریخ:3 /10 /1357به: 342 و 312 شماره: 17523/ه
0930 روز جاری عده‌ای از پزشکان رضائیه به اتفاق روحانیون افراطی اصناف، فرهنگیان و طبقات مختلف که به تدریج حدود 8000 نفر شدند به عنوان اعتراض به واقعه بیمارستان شاهرضای مشهد1 با دادن شعارهای ضدملی و میهنی در خیابان‌های شهر به راه افتادند و در ساعت 1230 در جلو مسجد اعظم رضائیه اجتماع و یکی از روحانیون افراطی به نام غلامرضا حسنی مطالبی عنوان و از مردم به ویژه ارتشی‌ها خواسته که کار خود را رها نموده و به گروه مخالف بپیوندند در این تظاهرات ماشاالله بزچلو وکیل دادگستری، دکتر اسداله حیدری معماری استاد دانشگاه رضائیه و علی نصرالهی نماینده بازار نقش رهبری به عهده داشتند و این تظاهرات در ساعت 1300 بدون حادثه خاتمه پذیرفت.2
مبینی
در بولتن اداره چهارم درج گردد.
4 /10 /57
توضیحات سند:
1. منظور از بیمارستان شاهرضا همان بیمارستان امام رضا(ع) کنونی شهر مشهد است. این بیمارستان قبل از انقلاب بنام بیمارستان شاه رضا معروف بود، مردم خیال میکردند این بیمارستان بنام رضا شاه نام گذاری شده و از این جهت نام آن را تغییر دادند، در صورتیکه ظاهراً چنین نبوده و مقصود از شاه رضا، همان امام رضا (ع) بوده است که کارگزاران آن روز آستانه مقدسه این نام را برای بیمارستان آستان قدس برگزیدهاند. سابقه اطلاق این کلمه به امام هشتم (ع)، به کتیبهای مربوط به عهد صفویه بازمیگردد که هماکنون نیز در بالای در ورودی ایوان، زیر ساعت بست بالا قرار دارد. ساختمان دارالشفاء یا مریضخانه که به نام بیمارستان شاه رضا بود به امر رضاشاه در زمان نیابت تولیت مرحوم اسدی از سال 1307ش شروع و در سال 1313ش به اتمام رسید. در مهر ماه همین سال که رضا شاه برای افتتاح آرامگاه فردوسی و جشن هزارمین سال آن به مشهد سفر کرده بود، بنای جدید مریضخانه را دید و دستور دایر نمودن آن را صادر کرد. در اجرای دستور مزبور بیماران و اثاثیه و لوازم موجوده را از باغ عشرتآباد (محل وقت دارالشفاء) به بیمارستان شاه رضا انتقال دادند و از آن تاریخ به بعد این محل دایر است. (برای کسب اطلاعات بیشتر از چند و چون ساختمان و فعالیت بیمارستان و تاریخچه آن بنگرید به: عطاردی عزیزالله، تاریخ آستان قدس رضوی، عطا،چاپ اول،ج 2، تهران1371،ص502،504 و505) مؤتمن علی تاریخ آستان قدس، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دوم، 1353، صص 312 ـ 313؛ ریاضی غلامرضا، راهنمای مشهد، کتاب فروش زوّار، مهرماه 1334، صص 127 ـ 136؛ جلالی غلامرضا، تقویم تاریخ خراسان از مشروطیت تا انقلاب اسلامی، صص 301، 305، 311 و 312)در سال 1354 براساس یک توافق‌نامه، آستان قدس اقدام به تهیه مقاوله نامه واگذاری 90 ساله نمود که طبق آن قرارداد بیمارستان به دانشگاه فردوسی مشهد واگذار شد. از آن تاریخ بیمارستان به یک مرکز آموزشی درمانی تحت نظارت دانشگاه فعالیت می‌کرد.
در 23 آذر 57، چماق به دستان با حمایت نیروهای امنیتی از در جنوبی بیمارستان شاهرضا ـ واقع در خیابان بهار که همیشه بسته بود و رفت و آمدی از آن انجام نمی‌شد، وارد باغ بیمارستان شدند. مهاجمین پس از تخریب ماشین‌های پزشکان بیمارستان وارد بخش اطفال بیمارستان شدند و ضمن تخریب وسایل بیمارستان و درگیری با نگهبانان و پرسنل بیمارستان، اقدام به تیراندازی به سمت بخش‌های اطفال و داخلی کردند. در این درگیری‌ها چند نفر از نگهبانان زخمی شدند. با ادامه مقاومت‌های کارکنان و پزشکان، مهاجمین اقدام به شلیک گاز اشک‌آور و ... کردند. نیروهای مردمی پس از اطلاع از این وقایع به سمت بیمارستان حرکت کرده و مهاجمین مجبور به عقب‌نشینی از بیمارستان شدند. پس از این واقعه، پزشکان و کادر بیمارستان اقدام به تحصن کردند. روحانیون و علمای مبارز نیز از تحصن پزشکان حمایت کردند. پس از آن دانشجویان در گروه‌های دیگر در روز 25 آذر 57 با در دست داشتن پلاکاردهایی وارد بیمارستان شده به متحصنین پیوستند. در وقایع روز 25آذر57، نوجوانی به نام محمد منفرد به ضرب گلوله عوامل حکومت شهید شد و دو نفر از پزشکان (دکتر دهقان و استاد کاظم برجسته) مورد اصابت گلوله قرار گرفته و مجروح شدند. این تحصن 13 روز به درازا کشید و نقش علما و روحانیون مبارز در این میان برجسته بود. حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی (ره)، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و مرحوم آیت‌الله حاج شیخ عباس واعظ طبسی در رهبری و تداوم این مبارزات نقش عمده داشتند. حضرت آیت‌الله العظمی سیدعبدالله شیرازی نیز با صدور بیانیه‌ای، حمله عوامل رژیم به بیمارستان مشهد را نشانه زوال قطعی رژیم ارزیابی کرد و از تمام مبارزان خواست اتحاد و همبستگی خود را حفظ کنند.
2. بخش ویژه خبرگزاری پارس در این‌باره نوشت: «امروز هزاران نفر از گروه‌های مردم رضائیه دست به یک تظاهرات و راهپیمایی آرام و بسیار وسیعی زدند. این راهپیمایی به دنبال اعتراض پزشکان رضائیه به واقعه بیمارستان شاهرضای مشهد از ساعت ده و سی دقیقه از محوطه بیمارستان شیر و خورشید سرخ رضائیه آغاز شد و راهپیمایان که در پیشاپیش آنان گروهی از روحانیون و پزشکان رضائیه حرکت میکردند از مسیر خیابان‌های فرح، خیام، استاد برزگر و پهلوی گذشتند و به طرف مسجد اعظم حرکت کردند. در این تظاهرات عظیم تظاهرکنندگان شعارهای مخالف دولت می‌دادند. در پایان تظاهرات، تظاهرکنندگان در مقابل مسجد اعظم اجتماع کردند و قطعنامه پزشکان رضائیه قرائت شد. در این قطعنامه پزشکان رضائیه حادثه بیمارستان شاهرضای مشهد و حادثه بیست و سوم آذرماه بیمارستان شیر و خورشید سرخ رضائیه را محکوم کردند. تظاهرکنندگان سپس با آرامی پراکنده شدند. در جریان این تظاهرات هیچ‌گونه حادثه‌ای روی نداد.» انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، تدوین و انتشار: مرکز بررسی اسناد تاریخی، ک 22، ص 113