موضوع: آقای پرتو وزیر دادگستری
تاریخ سند: 1 دی 1347
موضوع: آقای پرتو وزیر دادگستری
متن سند:
از: 312 به: 322 شماره: 792 /312 اخیرا بین پرتو1 وزیر جدید دادگستری و عطارد2 معاون وزارت دادگستری و سرپرست ثبت کل اختلاف نظرهائی بوجودآمده است.عطارد اظهار میدارد وزیر دادگستری در اثر توصیه سرلشگر خسروانی رئیس سازمان تربیت بدنی و سناتور متین دفتری و سناتور اشرف احمدی3 بوی فشار میآورد و رئیس ثبت منطقه غرب تهران و رئیس ثبت خوزستان را تعویض نماید زیرا در مورد اراضی طرشت سرلشگر خسروانی و در مورد برخی از اراضی اهواز اشرف احمدی و سناتور متین دفتری4 سوءنظرهائی دارند که رؤسای ثبت این نواحی از افراد صحیح العمل میباشند وی از تغییر آنها خودداری ورزیده و بهمین مناسبت آقای پرتو تحریکاتی را علیه وی آغاز کرده است.
عطارد در نظر دارد مراتب از طریق جناب آقای نخست وزیر بشرفعرض ملوکانه نیز برساند.
رونوشت برابر اصل است (پی نوشت تیمسار ریاست معظم ساواک) وزیر دادگستری از ابتدای امر این نظر را داشته است شاید عطارد این موضوع را برای علت تغییر خود استفاده مینماید.
توضیحات سند:
1ـ منوچهر پرتو فرزند علی در سال 1300 ه ش به دنیا آمد.پدرش سرهنگ ارتش و اهل تهران بود.
مشارالیه در سال 1321 از دبیرستان دارالفنون دیپلم گرفت و به دانشکده حقوق راه یافت و در سال 1326، لیسانس حقوق قضائی گرفت و در مشاغل قضائی، شروع به کار کرد.
وی ابتدا در دادسراهای شهرهای زنجان، همدان و خرم آباد به عنوان دادیار، مشغول شد و بعدا در دادسراهای آبادان و تهران به عنوان بازرس ادامه داد و سپس دادستان شهر تهران شد.
ساواک در گزارشی، وی را به این شرح، معرفی کرده است: «در سال 1330 مشاور حقوقی لطفی، وزیر دادگستری بوده و مورد توجه دکتر مصدق و با عناصر چپ همکاری می نموده است.
» منوچهر پرتو که به عضویت جمعیت یاران دبیرستانی، درآمده بود، با پیوستن به لژهای فراماسونری، به طی مدارج ترقی پرداخت.
در سال 1335 جهت مطالعه سازمان های قضائی به امریکا رفت و به مدت یکسال در آنجا بود، او که عضویت لژ مولوی و لژ کورش را داشت، مدتی در بازرسی کل کشور، مشغول شد و سپس به معاونت آن رسید، سناتوری را تجربه کرد و سپس به مدیر کلی امور قضائی وزارت دادگستری منصوب شد.
به معاونت پارلمانی وزارت دادگستری رسید، و در نهایت در سال 1347 وزیر دادگستری شد.
وی در ارزیابی ساواک فردی اهل اخاذی، زمین خوار، قمارباز و...
معرفی شد و در یک قلم، زمین های وی به شرح زیر، ثبت گردید: «هچیرود /2000 متر زمین، اراضی جنگلی جلگه ای 65 هزار متر در حومه جنوبی متل قو، 25 هکتار در گرگان و...
» گزارش ساواک، پس از انتصاب وی به عنوان دادستان دیوان کیفر به این شرح است : «پس از انتصاب مشارالیه به دادستانی دیوان کیفر، عده زیادی از قضات دیوان کیفر حاضر به همکاری با او نشدند، زیرا اکثرا دارای اطلاعات و سوابق بیشتری بودند و منوچهر پرتو جزو باند مسعود هدایت می باشد و اطلاعات قضائی وسیعی ندارد و به رفیق بازی معروف است.
و وضع مادی وی باتوجه به قمارهای بزرگی که می کند، خوب است و اوقات بیکاری خود را اغلب در مجالس قمار و دوستانش می گذراند...
این شخص از زمان حکومت قوام السلطنه به علت بازرسی منزل فرح به منظور دستگیری خلعتبری که در آن زمان سناتور بود، معروفیتی کسب نمود و با مسعود هدایت و دکتر هدایتی دوستی و معاشرتی دارد...
» غالبا می باخت مجبور بود که منابع مالی مختلفی را تأسیس کند و بعد از معاونت پارلمانی وزارت دادگستری در تاریخ 3 /9 /1347 وزیر دادگستری شد.
او هم عضو لژهای فراماسونری بود.
غالب قماربازی های او در منزل پرویز خسروانی به همراه حسن زاهدی (وزیر کشور) و ناصر گلسرخی (وزیر منابع طبیعی) انجام می گرفت که یک بار در جریان برد و باخت کار به اسلحه کشی و تیراندازی کشید و شاه پس از شنیدن ماجرا هر سه را از کار وزارت برکنار کرد.
پس از آن جریان، زاهدی استاندار خراسان شد و پرتو بدلیل داشتن خواهری آوازه خوان در رادیو و تلویزیون از طرف شاه سناتور شد.
(ر.ک : همان.
و باقی عمادالدین، بررسی انقلاب ایران، ص 495) 2ـ ایرج عطارد فرزند عبدالحمید در سال 1308 ه ش در شیراز بدنیا آمد.
تحصیلات خود را تا لیسانس حقوق ادامه داد.
مشاغلی منجمله : کارمند اداره آمار عمومی وزارت کشور، دادرس دادگاههای بخش، ریاست دادگاه بخش، در سال 50 شهردار انتخابی شیراز، معاون دادسرای استان فارس را عهده دار بود.
طبق سند بیوگرافی ساواک نامبرده فردی است در مقابل زن ضعیف و معتاد به تریاک و هروئین، عیاش و اهل مجالس عیش و عشرت و در محل کار وی را «وکیل روسپیان» می نامند.
از نظر سیاسی گرایش به غرب داشته واز اعضای حزب ایران نوین نیز بوده است.
ر.ک: اسناد ساواک، پرونده های انفرادی 3ـ اشرف احمدی فرزند آقا بزرگ از اهالی بهبهان می باشد.
وی تحصیلات خود را در رشته حقوق و علوم سیاسی تهران به پایان رسانید و به عنوان رئیس دادگاههای استان اصفهان و سپس خراسان مشغول به کار شد.
مشارکت وی در بخشی از وقایع کودتای 28 مرداد زمینه رشد و ترقی را در دستگاه دولتی فراهم آورد و سمت هایی چون معاون اداری نخست وزیر، بازرسی نخست وزیری، مشاور قضایی نخست وزیر، رئیس شورای عالی معاونین وزارتخانه ها و دبیر شورای سلطنت را به دست آورد.
اشرف احمدی همچنین به عنوان سناتور انتخابی استان خوزستان به مجلس سنا راه یافت و ایامی را به عنوان معاون بنیاد پهلوی گذراند.
او همچنین چند کتاب در مدح و ستایش محمدرضا پهلوی تألیف کرد و مورد تشویق قرار گرفت و نشانهای همایون، تاج، رستاخیز و درجه اول علمی را به او اعطا کرد.
اشرف احمدی فراماسونر و عضو جمعیت ایرانی طرفدار حکومت جهانی است.
4ـ احمد متین دفتری فرزند متین الدوله در بهمن ماه 1275 ه ش در تهران متولد شد بعد از انجام تحصیلات ابتدائی وارد مدرسه جدیدالتأسیس آلمانی شد که به خرج دولتین ایران و آلمان اداره می شد.
سپس وارد مدرسه علوم سیاسی و از آنجا فارغ التحصیل شد.
در سال 1294 به استخدام وزارت خارجه درآمد و ضمن کار در وزارت خارجه وارد مدرسه عالی حقوق شد و در سال 1300 فارغ التحصیل گردید.
زمانی که داور وزیر عدلیه شد، متین دفتری را به وزارت عدلیه برد و او کار ترجمه قوانین کشورهای اروپائی را انجام داد و به پاداش این خدمت جهت انجام ماموریتی از طرف دولت به دفتر جامعه ملل در ژنو رفت و ضمن خدمت دکترای خود را اخذ کرد .
در سال 1310 به معاونت وزارت عدلیه معرفی شد.
در همین زمان تیمورتاش وزیر دربار مغضوب رضاشاه شد و متین دفتری او را محاکمه کرد و رضایت رضاشاه را جلب کرد.
در مهر ماه 1315 در کابینه محمود جم به وزارت دادگستری رسید و قریب سه سال تا احراز مقام نخست وزیری این سمت را به عهده داشت.
از وقایع مهم این دوره وزارت او دستگیری و محاکمه 53 نفر حزب کمونیست بود.
در 13 آبان 1318 با حکم رضاشاه احمد متین دفتری به نخست وزیری می رسد که همزمان بود با اوج قدرت نازیها در آلمان، به دستور رضاشاه در ایران یک کابینه جوان روی کار آمد و وظیفه این دولت نزدیک شدن به آلمان بود و عملاً نیز روابط تجاری صنعتی بین ایران و آلمان توسعه یافت و تعداد زیادی از مهندسین و متخصصین آلمانی در زمان جنگ دوم به ایران آمدند.
انگلیسیها این وضعیت را کاملاً زیر نظر داشتند.
دوران نخست وزیری او بیش از 8 ماه به طول نینجامید و در اوایل تیر ماه 1319 ناگهان مغضوب و از کار برکنار شد که علت این برکناری طراحی یک کودتا با همکاری آلمانیها و حمایت دکتر مصدق (پدرزن و عمویش) بوده است.
رضاشاه متوجه این مسائل می شود و در شب چهارم تیر ماه 1319 متین دفتری را احضار و او را عزل و دستور بازداشت او را صادر می کند.
آنگاه پس از 15 روز به بیرجند تبعید گردید و سپس به منزل خود انتقال یافت و تحت نظر قرار گرفت و فقط به تدریس در دانشگاه مشغول بود.
بعد از شهریور 1320 متین دفتری از طرف متفقین بازداشت شد و قریب دو سال ابتدا در اردوگاه نظامی انگلیسیها در اراک و سپس در زندان روسها در رشت محبوس بود بعد از رهائی از زندان و تخلیه ایران از نیروهای متفقین به نمایندگی مجلس پانزدهم انتخاب شد در انتخابات اولین دوره سنا، سناتور انتصابی بود.
او در سال 1350 ه ش در سن 75 سالگی درگذشت.
«بازیگران عصر پهلوی، محمود طلوعی، ج 1، ص 240»