تاریخ بزرگترین منبع شناخت گذشته و ذخیره‌اى سرشار از تجارب ارزنده براى آینده است. تاریخ موجبات آشنایى بشر را با سرچشمه‌هاى اصلى تحول اندیشه‌ها فراهم مى‌سازد. حوادث و ماجراهاى گذشته و سرگذشت انسان‌هاى دیروز که امروز جزیى از کوله‌بار تاریخ شده‌اند به کمک بشر امروزى مى‌آید تا هویت و اصالت خود را بهتر بشناسد و راه خوداتکایى و خودباورى به سوى آینده را نیکوتر طى نماید.

نیاز به تاریخ یک نیاز همگانى است چرا که اگر ملتى از گذشته خود بى اطلاع باشد به ملتى بى شناسنامه و بى هویت مبدل مى‌شود که مى‌توان آن را به هر کجا کشاند. ملتى که از گذشته خود بى‌خبر باشد آینده‌اش را دیگران به دست مى‌گیرند. از این‌رو هر ملتى باید با اتکا به میراث گذشتگان و یافته‌هاى جدید زمان خود، گذشته خود را عالمانه بررسى کند تا بتواند با افتخار آینده را به سیطره خود در آورد.

برخى تاریخ گذشته ملت خود را یک سره مى‌ستایند و گروهى بر تمامى آن مى‌تازند. اما هر دو در پى یک هدف‌اند و آن توجیه و تثبیت خویش است. تکیه صرف بر مفاخر گذشتگان و نادیده گرفتن ضعف‌ها مورخ را به همان راهى مى‌برد که فقط به دنبال کشف خیانت‌هاى آنان بودند. تنها نگاه منصفانه و بهره جستن از شیوه‌هاى علمى است که تاریخ را به عنوان ابزارى مفید براى تفحص درباره گذشته معرفى مى‌کند.

مورخان با دستیابى به اسناد و مدارک نویافته آرا و دیدگاه‌هاى جدیدى راجع به موضوعات پژوهش خود مى‌یابند و بر پایه آنها به تجدیدنظر و بازسازى تاریخ مى‌پردازند.

روشن است که هر نوع تحقیق تاریخى با بهره‌گیرى از منابع خاصى و استناد به اسناد ویژه‌اى که مضامینشان دریچه‌هایى را بر روى حقایق مى‌گشایند، انجام مى‌پذیرد و به عبارت دیگر از آنجا که تاریخ به رشته‌ها و گرایش‌هاى مختلفى تقسیم مى‌شود، هر رشته از این تحقیقات، خود نیاز به منابع خاصى دارد و چون منابع تاریخى متنوع‌اند اصالتشان نیز متنوع است. «یک مدرک تاریخى مى‌تواند براى بررسى قضیه یا مطلبى معتبر باشد و همان نوشته در مقوله دیگر به کلى نامعتبر، به مثل، مقالات روزنامه‌ها منبع عمده بررسى وجهه نظر مطبوعات و حتى برخى رویدادهاست، اما تحلیل سیاست خارجى صرفا به مأخذ نوشته‌هاى جراید عارى از ارزش و اعتبار علمى است... بنابر این نظر، اسناد و مدارک موجود در آرشیوهاى دولتى از عمده منابع تحقیق در کل تاریخ دوره جدید است.»[1]

سند، یکى از داده‌هاى تاریخى است که در پژوهش‌هاى تاریخى و تحلیل‌هاى سیاسى داراى نقش محورى است و در بسیارى از موارد، «سنگ پایه» پژوهش تاریخى و یا تحلیل سیاسى قرار مى‌گیرد. سند به منزله قطعه عکسى از یک مقطع تاریخى و یا رویداد و جریانى خاص است و هر چند تصویرى از فضایى محدود و محصور را مى‌نمایاند، لیکن رویداد و فضاى حاکم بر آن مقطع را به خوبى بازگو مى‌کند.[2]

اسناد و مدارک نه تنها وسیله‌اى مناسب براى درک تاریخ و شناخت تحولات اجتماعى، اقتصادى، سیاسى، ادارى، فرهنگى و نظامى یک جامعه هستند، بلکه چون حاصل فعالیت‌هاى ادارى و بعضا بیان‌کننده اعمال روزمره زندگى افراد اجتماع بوده و براى حفظ جامعه با دستگاههاى ادارى حاکمه تهیه و تنظیم شده و مى‌شوند، نقش خود را خالى از شایعه، دروغ، تظاهر، اغراض خصوصى و ملاحظه‌کارى‌ها ایفا مى‌نمایند. بنابراین با استفاده از این نوع مدارک به اشتباهات، پرده‌پوشى‌ها، مجهولات، گزافه‌گویى‌ها و بالاخره ملاحظه‌کارى‌هاى برخى از تاریخ‌نویسان گذشته مى‌توان پى برد.[3]

در واقع اسناد و مدارک پایه و اساس نگارش تاریخ هر کشور و بیانگر حیات سیاسى، اجتماعى و اقتصادى آن جامعه هستند. اسناد حافظ هویت دینى، ملى و فرهنگى گذشته، حال و آینده یک ملت هستند و ملت‌ها با تکیه بر آنها مى‌توانند فرهنگ و تمدن خود را حفظ و از مخدوش شدن آن جلوگیرى نمایند.

اسناد معتبر از صادق‌ترین راویان گذشته هستند که مى‌توان مطمئن بود که درباره موضوعات و جریان‌هاى گذشته رجال و شخصیت‌ها جز حقیقت چیزى را بیان نمى‌کنند. بسا با یافتن سندى تازه مسیر رویدادهاى نگاشته شده به نحوى تغییر مى‌کند که منجر به کشف تاریخى مى‌گردد. به عبارت دیگر اسناد جدید درهاى جدیدى را فراروى پژوهش‌هاى تاریخى مى‌گشایند.

با مطالعه اسناد مى‌توان عملکرد مثبت و منفى جوامع را ارزیابى نمود و براساس آن حقایق را براى نسل امروز و فردا بازگو کرد.

تاریخ معاصر ایران سرشار از حوادث و جریان‌هایى است که بررسى و مطالعه آنها مى‌تواند ابعاد اقتصادى، سیاسى و... بسیارى از مسایل امروز را تبیین و تفسیر کند و چنانچه با تکیه بر اسناد صورت گیرد اهمیت کار مضاعف خواهد بود. بررسى ابعاد و آثار حاکمیت خاندان پهلوى در ایران از مباحث مورد توجه پژوهشگران تاریخ معاصر است. توصیفى دقیق از وضعیت اجتماعى، سیاسى، فرهنگى اقتصادى و... کشور در این دوران نیازمند شناخت و درک عوامل و شرایط متفاوتى است که در توسعه کشور و حاکمیت بر آن نقش داشته‌اند.

تاکنون اسناد متعددى به صورت موضوعى یا موردى در منابع مختلف درباره خاندان پهلوى و اطرافیان آنان منتشر شده است که ناگفته‌هاى بسیارى را درباره آنان در موارد مختلفى از جمله بى کفایتى در اداره کشور، رابطه با دشمنان ملت، خیانت به مردم، سوءاستفاده از قدرت و موقعیت، فساد اخلاقى و... بازگو نموده است. ولى باز مى‌توان گفت همه این اسناد هم نمى‌توانند تمامى مسایل را درباره این حکومت و خاندان آنان بیان کند؛ چرا که آنان نهایت سعى خود را به از بین بردن و محو کردن رد پاى خیانت‌ها و مفاسد خود معطوف داشته و حتى به احتمال قوى ساواک نیز براى انعکاس آنها محدودیت‌هایى داشته است. با این حال از لابه‌لاى همین اسناد به جاى مانده نیز مى‌توان به خوبى عمق فساد و خیانت را در دربار و دستگاه پهلوى‌ها مشاهده نمود.

گرچه فساد مالى و اخلاقى خاندان پهلوى به‌خصوص پهلوى دوم و نتایج زیانبار این فساد و سوءاستفاده‌هاى مالى و اخلاقى آنان بر آشنایان با تاریخ این دوره پوشیده نیست، ولى برخى از اسناد این مجموعه نیز به سهم خود بر سوءاستفاده‌هاى مالى و علاقه خاندان پهلوى و درباریان آنان به زمین و زمین‌خوارى تأکید مى‌کنند و نشان مى‌دهند آنان با این قبیل اعمال مى‌کوشیدند بر تسلط خود بر مسائل مالى جامعه که به انحصار خویش درآوردن اقتصاد کشور مى‌انجامید، هر چه بیشتر بیفزایند.

در این مجموعه نیز مواردى از تصرف زمین و زمین‌خوارى خاندان سلطنت مشاهده مى‌شود که اشتهاى سیرى‌ناپذیر آنان را براى داشتن زمین و املاک و سوءاستفاده و اختلاس‌هاى مربوط نشان مى‌دهد.[4]

 

موضوع: اظهارات حسین...

حسین.... عضو مالى دارایى و معاون سابق اداره کل حسابدارى ژاندارمرى که با علما و روحانیون ارتباط نزدیک دارد اظهار مى‌داشت چون آقاى هویدا نخست‌وزیر در معامله محرمانه فروش نفت ایران به اسرائیل خدمت بزرگى به آن کشور نموده دولت اسرائیل در قبال این خدمت یک صد و چهل هزار متر مربع زمین در فلسطین به ایشان واگذار نموده است.

*                 *                 *

شماره: 3696 / 302                      تاریخ : 7 / 6 / 50

خلاصه‌اى از سوءاستفاده‌هاى تیمسار سپهبد خسروانى

سال 1335 بانک ساختمانى سابق براساس قانون اراضى موات دادخواستهایى علیه متجاوزان به اراضى من‌جمله اراضى طرشت به هیأتهاى سه نفرى تسلیم نمود و به موجب قانون (بند ز) معاملات و نقل و انتقالات و تصرف اراضى مورد دادخواست ممنوع اعلام گردید.

در سالهایى که تیمسار خسروانى فرماندهى ناحیه ژاندارمرى مرکز را به عهده داشت به ازاء امکانات مساعدى که در مورد تصرف اراضى مورد دادخواست براى متجاوزان بوجود مى‌آورد، ناز شستى از متقاضیان ثبت و قائم‌مقام‌هاى آنها مى‌گرفت.

تیمسار خسروانى در اراضى پلاک 2395 اصلى طرشت ـ هنگامى که موضوع در هیئتهاى سه نفرى مطرح بود، معاملات ممنوعى انجام داده است که معامله با حسینمردى‌ها و خرم از آن جمله است.

قطعاتى که در اراضى طرشت به مالکیت ایشان درآمده است در مجموع بیش از بیست هزار متر مربع و بهاى آن در شرایط فعلى از صد ملیون ریال بیشتر مى‌باشد به عبارت:

1ـ یک قطعه زمین در شمال غرب میدان شهیاد دریافت گردیده است.

2ـ زمین شمال باغ معروف به باغ بیوک صابر به مساحت بیش از پنج هزار متر مربع.

3ـ یک قطعه زمین در خیابان آیزنهاور به مساحت تقریب [تقریبى ]3000 متر مربع.

4ـ یک قطعه زمین در ابتداى خیابان شهرآرا و شمال پمپ بنزین به مساحت تقریبى 3000 متر مربع.

5ـ یک قطعه زمین در جنوب شرقى میدان شهیاد به مساحت بیش از 6000 متر مربع (در اراضى قنبرآباد پلاک 2395 به نام باشگاه تاج).

6ـ قطعات دیگرى در طرشت به نام ایشان وجود دارد که بایستى از مقامات ثبتى (ثبت غرب تهران) سؤال نمود.

این اراضى کلاً فاقد سند مالکیت است (سند دفترچه‌اى) .

*                 *                 *

از: 322                          تاریخ: 23 / 3 / 46

به: 20 / ه 5                                            

در مورد تصویب (قانون تعیین حریم دریاچه احداثى در پشت سدها) مدتى است آقایان خواجه‌نورى، مهندس والا، مهندس عبداللّه‌ ریاضى، صفى‌پور نمایندگان مجلس شوراى ملى مشغول تبانى هستند تا بتوانند با خرید اراضى اطراف سد لتیان به قیمت ارزان و تغییر کلمه (حریم) که در قانون ذکر شده است با همکارى بعضى از مقامات دولتى قیمت اراضى خریدارى شده را بالا برده و از این طریق میلیونها تومان استفاده کنند.

اصل در پرونده 221511 ضمنا بهره‌بردارى نیز گردید در پرونده على‌اکبر صفى‌پور به کلاسه ص ـ ف ـ 276 بایگانى شود

*                 *                 *

 

همچنین در این مجموعه، اسنادى به چشم مى‌خورد که از رواج مفاسد اخلاقى از قبیل قمار، شراب‌خوارى، انحطاط اخلاقى و مواد مخدر و قاچاق، و ریخت و پاش‌هاى اقتصادى و... در حکومت پهلوى حکایت دارد، که در رأس آنان شخص محمدرضا پهلوى قرار داشت. سابقه فساد اخلاقى محمدرضا پهلوى به دوران تحصیل او در مدرسه له روزه فرانسه باز مى‌گردد. ماجراى ارتباطش با یکى از دختران خدمتکار و پرداخت 5000 فرانک فرانسه به عنوان حق‌السکوت را فردوست در خاطرات خود نقل کرده است.[5] انحطاط اخلاقى شاه و روابط نامشروع او در چند سند از مجموعه حاضر نیز به خوبى آشکار است. شاه اغلب پس از ملاقات با این‌گونه زنان، هدایایى به آنان مى‌داد که معمولاً جواهر بودند:[6]

 

تقى خان سرلک

در ساعت 2200 مورخه 30 / 10 / 49 در قریه خان آباد از توابع بخش زرند در منزل سپاهى دانش قریه خان‌آباد نصرت‌اله بهادرى آموزگار عشایرى ـ تیمور تیمورى ـ سید یداللّه‌ امینى (معمم) غلامرضا عبدالوند و تقى‌خان سرلک سرپرست آموزگاران عشایرى بخش زرند حضور داشتند. تقى خان سرلک ضمن صحبتهاى مختلف اظهار داشت هرچه در مورد بختیار و همدستان او مى‌گویند بطور کلى دروغ و صحنه‌سازى است به خاطر تهدید دانشجویان مى‌باشد و موضوع 90 میلیون تومان خرج توسط عراقى‌ها مزخرف است. نامبرده افزود تمام مردم به فکر خوشى خودشان مى‌باشند حتى شخص اول مملکت زمانى که با ثریا ازدواج نمود مرتبا دنبال خرابکارى مى‌رفت ثریا که موضوع را فهمیده بود به شاه اعتراض کرده بود و قرار شد که اگر ثریا مچ او را گرفت بدون طلاق با او متارکه نماید. پس از مدتى به ثریا اطلاع مى‌دهند که شاه همسر یکى از مهندسین را فرستاده رامسر و مى‌خواهد خود نیز به آنجا در هتل مخصوص برود. ثریا شاه را تعقیب مى‌کند و زمانى که شاه داخل اطاق با خانم مهندس مشغول عمل فجیع مى‌باشد ثریا سر مى‌رسد و به شاه فحاشى نموده و سپس راهى خارج از کشور مى‌شود و ماهیانه چهل هزار تومان به عموى ثریا که دوبار به دستور شاه سراغ ثریا مى‌رود تا او را پیش شاه بیاورد ولى موفق نمى‌شود به‌عنوان حق سکوت مى‌دهد تا از افشاى اسرار دربار خوددارى کند. تقى خان افزود خلاصه شاهنشاه ایران ابتدا جنده باز بوده است. راجع به والاحضرت شهناز پهلوى اظهار داشت شهناز وقتى با اردشیر زاهدى ازدواج کردند با یکدیگر به خارج از کشور رفتند در آنجا شهناز مشغول به خرابکارى شد و چون اردشیر مطلع مى‌شود و یک سیلى به او مى‌زند شهناز فورا به سمت ایران حرکت مى‌کند و اردشیر نیز طلاق نامه او را مى‌فرستد. امیرى مى‌گوید ثریا بدون شوهر زندگانى مى‌کنند گفت از نظر ظاهرى بدون شوهر است ولى شوهر که قحط نیست. در حال حاضر شهناز در ایران و ثریا در خارج از کشور بهترین کیفها را مى‌کنند. بهادرى ناراحت شده مى‌گوید حرفهاى بى‌جا کافى است و بقیه سکوت مى‌کنند.

 

*                 *                 *

 

شماره: 31112 / 20 ه 2                تاریخ: 13 / 8 / 48

حضور چند تن از فرهنگیان در اتاق سرلشگر ایزدپناه

ساعت 1200 روز 12 / 8 / 48 چند تن از فرهنگیان در اتاق سرلشگر ایزدپناه رهبر سازمان جوانان شیروخورشید سرخ حضور داشتند. منصوریان از خدمات تیمسار سرلشگر ایزدپناه در تربیت بدنى صحبت [کرد] و گفت: حالا هر کس مى‌خواهد به کاخ ورزش برود باید از هفت خوان رستم بگذرد سرلشگر با کلمات فحش گفت: خسروانى آن قدر دزدى مى‌کند که حد ندارد. سپس منصوریان گفت: چطور این مطالب به عرض نمى‌رسد؟ سرلشگر گفت: خسروانى چندین قطعه زمین را فروخته و پولش را خورده است او میز ناهارخورى در منزلش گذاشته که شصت هزار تومان پول آن را داده است. رشوه و تعارفات چشم همه را بسته است و براى زنان عده‌اى از رجال انگشترى برلیان خریده و براى بسیارى از رجال ماشین و تعارفات دیگرى برده است. متأسفانه این رویه چشم همه را کور مى‌کند و معایب را محاسن گزارش مى‌دهند. به جاى این که بگویند او دزدى کرده مى‌گویند بیچاره خسروانى خدمت مى‌کند و چوب خدمتش را مى‌خورد.

*                 *                 *

گزارش

به‌عرض مى‌رساند : طبق اطلاع هنگام بازدید ژنرال حردان التکریتى از ایران، شبى در منزلى واقع در شمیران مجلس میهمانى ترتیب یافته بود که در آن آقاى اردشیر زاهدى وزیر امورخارجه نیز حضور داشتند.

در میهمانى مذکور از چند نفر هنرپیشگان خارجى کاباره کلئوپاترا نیز براى انجام برنامه دعوت شده بود از جمله دعوت‌شدگان دو خانم به اسامى زیر بوده‌اند:

1ـ سالى الکساندراگرى فرزند جیمز الکساندر

2ـ گیلیان مارى دورمان فرزند استانلى.

پس از پایان برنامه از دو هنرپیشه نامبرده خواسته مى‌شود که شب را با میهمانان بگذرانند یک نفر از آنها که قرار بود با آقاى اردشیر زاهدى شب را بگذراند قبول نکرده و مى‌گوید :

«با هرکس که دلم بخواهد شب را خواهم گذراند.»

آقاى اردشیر زاهدى در جواب مى‌گوید: «مى‌دانى با چه کسى طرف هستى؟ من کسى هستم که روزى دختر بزرگترین شخصیتهاى این مملکت زن من بوده است. من سفیر ایران در انگلستان و آمریکا بوده‌ام.» با وجود این خانم مزبور قبول نمى‌کند.

متعاقب جریان فوق سازمان اطلاعات و امنیت کشور طى شماره 11113 / 823 ـ 20 / 9 / 47 نامه‌اى به اداره اقامت بیگانگان نوشته که حاکیست:

«نظر به اینکه ادامه اقامت دو نفر بانوان مشروحه زیر که تبعه انگلستان و در هتل کلئوپاترا مشغول کار مى‌باشند به مصلحت نمى‌باشد علیهذا خواهشمند است دستور فرمایید ضمن ارسال مشخصات کامل بیگانگان مذکور آنان را فورا از کشور خارج نموده و تاریخ و مرز خروجى آنان را به این سازمان اعلام نمایند.»

لذا چون دو نفر مورد بحث به هتل نوبل اصفهان رفته بودند در تاریخ 8 / 10 / 47 تلگرافى به شهربانى اصفهان دستور داده شد که جهت مشارالیها روادید خروج صادر و نتیجه را اعلام دارند.

دو نفر مزبور در تاریخ 30 / 10 / 47 از طریق فرودگاه مهرآباد کشور را ترک نموده‌اند.

بنابر اظهار یکى از بانوان هنرپیشه خارجى کاباره کلئوپاترا دو نفر هنرپیشه نامبرده پس از بازگشت به انگلستان یک برنامه تلویزیونى درباره رفتارى که در ایران با آنان شده است، ترتیب داده‌اند و در نتیجه این موضوع موجب ناراحتى اولیاء این هنرپیشه شده به‌طورى که تلگرافى از دختر خود سؤال کرده‌اند آیا چنین چیزى حقیقت دارد یا نه؟ رئیس گروه اطلاعاتى. سرتیپ جعفرى

*                 *                 *

از: اداره کل سوم                                                   تاریخ: 1 / 12 / 44

به: ریاست ساواک استان یکم گیلان (رشت)                شماره: 51992 / 322

درباره: دکتر محمد سام استاندار

طبق اطلاع نامبرده بالا ضمن سوءاستفاده اخیرا به اتفاق مهدى قریب مدیرکل آموزش و پرورش گیلان به همسر شخصى در باغ آستانه واقع در صومعه‌سرا تجاوز و به منظور جلب رضایت، دکتر مزبور مبلغ چهل هزار تومان به او پرداخت [مى‌کند]. با این حال همسر بانوى مذکور عیال خود را طلاق مى‌دهد.

با اعلام مراتب به فرموده خواهشمند است دستور فرمایید نسبت به موارد فوق تحقیقات لازم معمول و نتیجه را گزارش نمایند.

مدیرکل اداره سوم ـ مقدم

تهیه کننده: شهنامه

رئیس بخش 322: کامکار

رئیس اداره دوم عملیات: جهان‌بین

اصل در پرونده س ـ الف ـ 270

روى پرونده مهدى قریب کلاسه ق ـ ر ـ 241 بایگانى شود. 30 / 11

طبق نظر رئیس بخش طبقه‌بندى این نامه از سرى به خیلى محرمانه تغییر پیدا کرده است. 1 / 12

 

*                 *                 *

 

شماره: 11182 / 20                      تاریخ: 9 / 5 / 44

موضوع: اظهارات مهندس جودى

روز 4 / 5 / 44 مهندس جودى، ضمن صحبت خصوصى اظهار نموده است که آقاى وزیر آبادانى و مسکن (دکتر نهاوندى) هم کار عجیبى کرده است.

نامبرده افزوده موضوع از این قرار است که ایشان دختر خانمى را با ماشین به تپه‌هاى ونک مى‌برد اتفاقا ژاندارم‌ها او را دستگیر و به پاسگاه تحویل مى‌دهند در آنجا به تیمسار خسروانى تلفن مى‌کنند و مى‌گویند چنین شخصى را دستگیر کرده‌اند ولى تیمسار مى‌گوید وزیر هستند او را آزاد کنید.

گیرندگان: اداره کل سوم (322) 2 نسخه.

*                 *                 *

اظهارات ایرج یمینى در مورد آقاى هویدا

ایرج یمینى کارمند شرکت ملى نفت اظهار داشت: زمانى که آقاى هویدا در شرکت نفت بود تجاوزات ناموسى بسیارى مرتکب شد و خانم منیژه سعیدى منشى وى بود و با او روابط جنسى داشت. بالاخره با نخست‌وزیر شدن آقاى هویدا، پیروز که سابقا تمایلات کمونیستى داشت به خاطر همسرش و روابط مشارالیها با هویدا معاون شهردار شد و بعد استاندار بنادر و بالاخره استاندار فارس شد و عنقریب است که بشنویم منیژه سعیدى هم وکیل شود یا پستى را احراز کند آن وقت ما بیچاره‌ها باید چوب آنها را بخوریم و بازیچه دست آنها باشیم.

نظریه شنبه: نظرى ندارد.

نظریه یکشنبه: تحقیق مستقیم از ایرج یمینى پیرامون اظهاراتش باعث شناسائى شنبه خواهد شد.

نظریه چهارشنبه: نظریه یکشنبه مورد تأیید است.

 

*                 *                 *

 

قمار نیز یکى از سرگرمى‌هاى معمول خاندان پهلوى و اطرافیان آنان بود. علاقه شدید آنان به قمار دلایل متعددى داشت از قبیل میل و طمع بسیار به پول، احتمال برد مبالغ بالا و دارا بودن ثروت بسیار.

حتى مى‌توان گفت حکومت پهلوى قمار را ـ بدون توجه به آثار ویرانگر آن ـ در سطح جامعه ایران گسترش داد:

شماره: 2ـ3ـ4150            تاریخ : 18 / 11 / 37

موضوع : دربار شاهنشاهى

جلسات قمار دربار شاهنشاهى که قبلاً در کاخ اختصاصى برقرار مى‌شد مدتى است که به کاخ والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوى منتقل گردیده و روزهاى چهارشنبه هر هفته اعضاى خاندان جلیل سلطنتى پس از صرف ناهار تا پاسى از شب به بازى مشغول مى‌گردند و در جلسه روز چهارشنبه 8 / 11 / 37 نیز والاحضرت شاپور محمودرضا مبلغ 5 / 2 میلیون ریال باخته‌اند.

دست داشتن در قاچاق مواد مخدر یکى دیگر از مفاسد دستگاه و درباریان پهلوى بود که در رأس آنان اشرف پهلوى قرار داشت. بسیارى اشرف را سلطان مواد مخدر ایران مى‌دانند و مطالب فراوانى درباره باندهاى مافیایى و قاچاق داخلى و بین‌المللى مواد مخدر بالاخص هروئین که زیر نظر مستقیم اشرف اداره مى‌شدند، گفته‌اند. اگرچه به واسطه نفوذ و قدرت اشرف بر سازمان‌هایى مانند شهربانى و ساواک، اسناد کمى در این مورد بر جاى مانده است. ولى با دو سندى که ذیلاً آمده به خوبى رد پاى اشرف پهلوى در قاچاق مواد مخدر مشاهده مى‌شود.

فردوست نیز در خاطرات خود به این موضوعات اشاره کرده، مى‌گوید:

«اشرف قاچاقچى بین‌المللى بود و به طور مسجل عضو مافیاى آمریکاست. او به هر جا که مى‌رفت در یکى از چمدان‌هایش هروئین حمل مى‌کرد و کسى هم جرأت نمى‌کرد آن را بازرسى کند.[7]»

 

شماره: 303ـ2349                       تاریخ: 7 / 6 / 38

موضوع: حمل و نقل قاچاق

یکى از بازپرسان دادسراى تهران به‌طور خصوصى به یکى از دوستان خود اظهار داشته والاحضرت اشرف پهلوى بزرگترین باند قاچاقچیان تریاک و مواد مخدره ایران را سرپرستى مى‌کنند و آقاى دکتر جهانشاه صالح وزیر سابق بهدارى نیز با مشارالیها همکارى و معاونت دارند و به همین جهت دستگاههاى قضایى و انتظامى قادر به تعقیب شدید قاچاقچیان و دستگیرى مؤثرین آنها نمى‌باشند.

مهدنیا بازپرس سابق گمرک از قول یکى از قاچاقچیان معروف تهران اظهار داشته در هر ماه مقدار زیادى تریاک مرغوب ترکیه و کردستان ایران براى تیمسار سرلشکر بختیار مى‌رسد و ایشان نیز مقدارى از آن را به دربار شاهنشاهى و بعضى از رجال تسلیم مى‌نمایند.

*                 *                 *

شماره: 2ـ3ـ4250                        تاریخ: 27 / 9 / 37

موضوع: دربار شاهنشاهى

همسر یکى از کارمندان عالى‌رتبه وزارت خارجه بلژیک که از دوستان بسیار نزدیک والاحضرت اشرف پهلوى مى‌باشد و اخیرا به ایران آمده، مى‌گفت: مشارالیها براى انجام دو سه معامله بزرگ که مبلغ آن متجاوز از 10 میلیون تومان است به ایران آمده و در حال حاضر براى تهیه مقدمات انعقاد قراردادهاى لازم مشغول کار مى‌باشد و والاحضرت اشرف پهلوى نیز در این معاملات سهیم بوده و 35% از سود آن به معظم‌لها تعلق خواهد گرفت.

*                 *                 *

شماره: 2ـ3ـ5251                        تاریخ: 26 / 11 / 37

موضوع : مطبوعات خارجى

در محافل مطلع مطبوعاتى تهران شایع است که شماره‌هاى اخیر مجله تایم که به ایران ارسال شده تماما از طرف سازمان اطلاعات و امنیت کشور سانسور و دو صفحه وسط آن بریده شده است.

گفته مى‌شود مندرجات این دو صفحه که توسط یک مخبر آمریکایى تهیه شده بود مربوط به قاچاق مواد مخدر و باند قاچاقچیان هروئین و کوکائین در ایران بوده و والاحضرت اشرف پهلوى و اعلیحضرت همایون شاهنشاه و علیاحضرت ملکه مادر به ترتیب از گردانندگان باند فروشندگان مواد مذکور در خاورمیانه و ایران معرفى شده‌اند.

در این مجله ذکر شده والاحضرت اشرف پهلوى به علت شناخته شدن در مسافرتهایى که حمل مواد مخدره مى‌نمایند از طرف پلیس کشورهاى اروپایى تحت‌نظر مى‌باشند کمااینکه والاحضرت اصولاً حق ورود به خاک فرانسه را ندارند زیرا در هر مسافرتى که معظم‌لها مى‌نمایند با استفاده از مصونیت خاندان سلطنتى مبادرت به حمل مقادیر زیادى مواد افیونى و هروئین به خاورمیانه مى‌نمایند و حتى والاحضرت فاطمه پهلوى که داراى شوهر آمریکایى هستند در آمریکا تحت مراقبت مى‌باشند.

*                 *                 *

یکى دیگر از خیانت‌هاى پهلوى‌ها که رد آن در مجموعه اسناد حاضر به خوبى روشن است حمایت از بهایى‌ها و از گذاشتن دست آنان براى تبلیغ و ترویج مرام بهائیت بود. در طول دوران رژیم پهلوى، بهائیان فعالیت‌هاى تبلیغى خود را گسترش دادند و با حمایت‌هایى که از طرف این پدر و پسر از آنها به عمل آمد توانستند در تمام ارکان حکومتى نفوذ فوق‌العاده نمایند و در مصادر مدیریتى، وزارتخانه‌ها و مراکز تصمیم‌گیرى مهم کشور حضور چشمگیرى داشته باشند، به طورى که برخى بهائیان از جمله مسیح‌اللّه روحانى معتقد بود که «رضاشاه یک بهایى واقعى بود و همیشه از بهائیان پشتیبانى مى‌کرد و کشف حجاب از روى قانون و منطق بهاءاللّه‌ صورت گرفته است.[8]»

اسلام زدایى و ترویج مذهب بهائیت در دستور کار جلسات بهائیان قرار داشت. در یکى از جلسات بهائیان که در شیراز و در منزل فرهنگ آزادگان زیر نظر ولى‌اللّه‌ لقمانى درباره ادیان جهان و بهائیت برگزار

شد لقمانى اظهار داشت «اکنون از آمریکا و لندن صریحا دستور داریم در این مملکت مد لباس یا ساختمانها و بى حجابى را رونق دهیم که مسلمانان نقاب از صورت خود بردارند» و در بخشى دیگر از صحبت‌هاى خود مى‌گوید: «در ایران و کشورهاى مسلمان دیگر هر چه بتوانید با پیروى از مد و تبلیغات، ملت اسلام را رنج دهید تا آنها نگویند امام حسین فاتح دنیا بوده و على غالب دنیا...[9]»

به: 321                          تاریخ: 31 / 3 / 50

از: 7 ه                            شماره: 9578  /  ه

موضوع: فعالیت بهائیان

جلسه‌اى با شرکت 12 نفر از بهائیان شیراز تحت عنوان کمیسیون نشر نفحات‌اله در منزل مسیح‌اله روحانى تشکیل گردید. پس از قرائت مناجات و صفحاتى از کتاب لوح احمدآقا مسیح‌اله روحانى پیرامون بهائیت سخنرانى و اظهار داشت: دیده شده است که یکى دو نفر از شما با افراد تبلیغات اسلامى تماس گرفته است. دیگر نباید این موضوع تکرار شود. شماها به یاد ندارید که در زمان رضاشاه و در زمان سیدنورالدین ما را غارت کردند ولى شخص رضاشاه از این موضوع بسیار ناراحت بود و مخفیانه و دور از چشم علما عده‌اى از مسلمانان را از بین برد چون او یک بهائى واقعى بود و همیشه از بهائیان پشتیبانى مى‌کرد. کشف حجاب از روى قانون و منطق بهاءاله صورت گرفته است.

نظریه یکشنبه : اظهارات شنبه مورد تأیید است. دریایى

نظریه چهارشنبه : نظریه یکشنبه مورد تأیید است.

نظریه 7  /  ه : نظر چهارشنبه مورد تأیید است.

*                 *                 *

موضوع : بهائیان

جلسه‌اى با شرکت 9 نفر از بهائیان ناحیه 15 شیراز در منزل آقاى فرهنگ آزادگان و زیر نظر آقاى لقمانى تشکیل گردید. بعد از قرائت نامه، آقاى ولى‌اللّه‌ لقمانى در مورد ادیان جهان و آمار آنها و شهداى بهائیت سخن گفت. وى اضافه کرد: آقایان بهائیان بهتر است بیشتر مطالعه نمایند و از روى حقیقت قضاوت کنند تا بفهمند معنى بهائیت که امروز آزادى بیشترى دارند یعنى چه؟ در زمان قدیم احّباء نمى‌توانستند بگویند ما بهایى هستیم و نمى‌توانستند تبلیغ کنند اگر هم مبارزه‌اى مى‌نمودند فورا آنها را مى‌کشتند لیکن اکنون آن تعصب‌ها کنار گذاشته شده است.

اکنون از آمریکا و لندن صریحا دستور داریم در این مملکت مد لباس و یا ساختمانها و بى‌حجابى را رونق دهیم که مسلمانان نقاب از صورت خود بردارند به‌طورى که من مطالبى در منزل آقاى معتمد قرائت کردم و تمام دختران و پسران بهایى خوشحال شدند. در ایران و کشورهاى مسلمان دیگر هر چه بتوانید با پیروى از مد و تبلیغات، ملت اسلام را رنج دهید تا آنها نگویند امام حسین فاتح دنیا بوده و على غالب دنیا. البته بهائیان هم تصدیق دارند ولى نه براى قرن اتم. اتمى که بدست بهائیان درست مى‌شود. اسلحه و مهمات به دست نوجوانان ما در اسرائیل ساخته مى‌شود. این مسلمانان آخر به دست بهائیان از بین مى‌روند و دنیاى حضرت بهاءاله رونق مى‌گیرد.

نظریه یکشنبه : اظهار شنبه مورد تأیید است.

نظریه چهارشنبه : صحت اظهارات شنبه مورد تأیید است.

نظریه 7 /  ه : نظر چهارشنبه مورد تأیید است.

*                 *                 *

شماره: 411 / 300                        تاریخ: 9 / 8 / 44

موضوع: فعالیتهاى بهائیان

طبق اطلاع، خانم تیمسار سرلشکر پرویز خسروانى معاون ژاندارمرى کل کشور جزو بهائیان متعصب بوده و سرلشکر خسروانى نیز اداره کننده یک «لجنه» بهائى است. مرکز جلسات لجنه هم هفته‌اى یک بار در منزل سرلشکر خسروانى تشکیل مى‌شود و آقاى عطاءاللّه‌ خسروانى (وزیر کار). دکتر راسخ و دکتر ایقانى در جلسات مذکور شرکت مى‌کنند و به وسیله وزیر کار با تیمسار سپهبد ایادى پزشک دربار شاهنشاهى مربوط هستند و از وى اخذ دستور مى‌نمایند. گفته مى‌شود خسروانى وزیر کار عده زیادى از بهائیان وزارت کار را که سمت مهمى در آن وزارتخانه به آن‌ها محول نشده به مرور تغییرات پست داده و امور مهمه وزارت کار را به دست آنان سپرده که مى‌توان نام مهندس مجد معاون فنى وزارت کار و پرتو اعظم مدیرکل امور اجتماعى وزارت کار را ذکر نمود. ضمنا این عده از مبلغین بهائى هستند و هر یک لجنه‌اى دارند و دستورات صادره از طرف سپهبد ایادى را که وسیله وزیر کار به آنها اطلاع داده مى‌شود اجرا مى‌نمایند.

*                 *                 *

موضوع خبر: فعالیت بهائیان شیراز

ساعت 216 بعد از ظهر مورخه 7 / 3 / 47 کمیسیون نشر نفحات‌اله در محفل شماره 4 واقع در تکیه نواب منزل اسداله قدسیان زاده تشکیل گردید. عباس اقدسى که سخنران کمیسیون بود، اظهار داشت: جناب آقاى اسداله علم وزیر دربار سلطنتى به ما لطف زیادى نموده‌اند. مخصوصا جناب آقاى امیرعباس هویدا (بهائى و بهائى‌زاده) ان‌شاءاللّه‌ هر دو نفر کدخداى کوچک بهائیان مى‌باشند. گزارشاتى از فعالیت‌هاى خود به بیت‌العدل اعظم الهى مرجع بهائیان مى‌دهند. حضرت بهاءاله مى‌فرماید: «عَن قالَ اللّه‌ عن تصرف فیها» دولت اسرائیل در جنگ سال 46 و 47 قهرمان جهان شناخته شده ما جامعه بهائیت فعالیت این قوم عزیز یهود را ستایش مى‌کنیم. ما خیلى خوشحالیم که قانونى براى احباى ایران طرح مى‌نمایند. پیشرفت و ترقى ما بهائیان این است که در هر اداره ایران و تمام وزارتخانه‌ها یک جاسوس داریم و هفته‌اى یک بار که طرحهاى تهیه شده وسیله دولت که به عرض شاهنشاه آریامهر مى‌رسد گزارشاتى در زمینه طرح به محفل‌هاى روحانى بهائى مى‌رسد. مثلاً در لجنه پیمان کار کادر بهائیان هر روز گزارش خود را در زمینه ارتش ایران در اینکه، چگونه اسلحه به ایران وارد مى‌شود چگونه چتربازان را آموزش مى‌دهند، به محفل روحانى بهائیان تسلیم مى‌نمایند.

آقاى سمنانى از طریق ساواک تهران و نیز ساواک‌هایى که منابع شایسته‌اى دارند تحقیقات بیشترى معمول گردد. اداره 2 13 / 4

*                 *                 *

موضوع: جلسه بهائیان شیراز

مورخه 18 / 4 / 47 جلسات بهائیان در منزل ضیاءاله هوشمند تشکیل و سرهنگ اقدسیه اظهار داشت: «افتخار ما بر دیانت بهائى است. من زمانى که در ارتش بودم سربازان و درجه‌داران و افسران بهائى را احترام مى‌گذاشتم ولى اگر یک فرد مسلمان از دیگرى شکایت مى‌کرد، دستور شلاق زدنش را مى‌دادم.» مشارالیه افزوده است: «ما اطلاع داریم که شاهنشاه آریامهر بهائى مى‌باشند. ما بهائیان همه پولدار هستیم و ترقى بیشترى خواهیم کرد.»

*                 *                 *

موضوع: فعالیت بهائیان

سروان دکتر احمد نبیلى افسر تیپ جام، بهایى بوده و در مورد اشاعه و تبلیغ مذهب بهایى در بین مردم خصوصا افسران و درجه داران تیپ جام، اقدام به عمل مى‌آورد /  طیب.

نظریه منبع: در این باره از وجود کلفت خود که دختر جوانى است استفاده مى‌نماید.

نظریه رهبر عملیات: صحت خبر فوق و نظریه منبع مورد تأیید است.

نظریه ساواک: نظریه رهبر عملیات مورد تأیید است.

*                 *                 *

موضوع : فعالیت بهائیان ده بید

شب 2 / 2 / 50 جلسه بهائیان ده بید در منزل امراله رفاهى تشکیل گردید. آقاى عزیزاللّه‌ پمپوسیان مبلغ و رابط بین محفلهاى شیراز و ده بید سخنرانى کرد و در مورد آزاد شدن بهائیت و استقلال و رسمیت پیدا کردن بهائیت مطالبى بیان نمود. نامبرده سپس اشاره به حقوق معلمان و درآمد نفت و تیراندازى به سپهبد فرسیو نمود. سپس اشاره به شرکت کردن جناب آقاى نخست وزیر در محفل بهائیت در روز عید رضوان و همکارى دولت در شهرستانها نسبت به فرقه بهائیت کرد.

نظریه یکشنبه : اظهارات شنبه مورد تأیید است.

نظریه چهارشنبه : نظریه یکشنبه مورد تأیید است.

نظریه 7 /  ه : نظر چهارشنبه مورد تأیید است.

*                 *                 *

اسنادى که در این مجموعه، جمع‌آورى شده تنها گوشه‌اى از چهره رژیم پهلوى را نشان مى‌دهد و همان‌طور که پیش‌تر گفته شد چه بسا با وجود انتشار همه اسناد موجود درباره آنان، باز نتوان همه موارد خیانت‌ها و مفاسد و ظلم و جور این رژیم را آشکار نمود ولى امیدواریم با انتشار همین مقدار از اسناد در دسترس توانسته باشیم پاسخ‌هایى براى سؤالات نسل فردا ارایه دهیم.