موضوع : اجتماع بازاریان زنجان و تعطیل بازار
تاریخ سند: 19 خرداد 1342
موضوع : اجتماع بازاریان زنجان و تعطیل بازار
متن سند:
شماره : 3078/م گزارش واصله از مأمور ویژه زنجان حاکی است که در ساعت 2100 روز 15 /3 /42 عده از اصناف بازار در منزل آقای امام جمعه مجتمع و درباره وضع فعلی و عکس العمل خود در مقابل آن از جمله تعطیل بازار مذاکره می نمودند ولی آقای امام جمعه هیچ گونه عکس العملی و تظاهر و با تعطیل بازار را صلاح ندانستند و آنان را وادار به آرامش کردند مع الوصف صبح روز 15 /3 /42 به تحریک عده ای بازار تعطیل و پس از کسب تکلیف مجدد از آقای امام جمعه عده ای به سر کار خود مراجعت و دکاکین خود را باز نمودند ولی عده ای دیگر به تحریک حاجی حسن نبطیه و حسین نبطیه خرازی فروش در بازار بزرگ حاضر به آرامش و خاتمه اعتصاب نبوده و آن عده را که به دستور امام جمعه مشغول کار خود بودند تهدید می کردند ولی با دخالت مأمورین مسلح انتظامی آنان نیز مجبور به ادامه کار گردیدند و در ساعت 1000 صبح آرامش به طور کلی برقرار و بازار نیز به حال عادی برگشت و اکنون با مراقبت مأمورین ورود اشخاص به مسجد سلطانی و تماس با امام جمعه در منزل وی ممنوع گردیده ضمنا در دو روز اخیر عده ای از فرهنگیان که سابقه فعالیت در جبهه ملی1 داشتند در اجتماعات مختلف به اتفاق هم دیده می شوند و حتی شبها نیز در موقع ورود قطار تهران ـ تبریز در ایستگاه راه آهن به منظور تماس با مسافرین تازه وارد مشاهده می شوند و آن عده عبارتند از آقایان 1ـ ایرج وثیق آموزگار 2ـ ناصر مشکین قلم کارمند ثبت 3ـ عزیز شرفی دبیر 4ـ ذبیح اله شاه محمدی دبیر 5 ـ امیر انگورانی آموزگار تربیت بدنی 6ـ صدری دبیر اطلاعیه مذکور حاکی است که در این دو روز ایاب و ذهاب و عده ای از مالکین و اشخاص مختلف به منزل آقایان ذوالفقار نسبت به سابق زیادتر گردیده است.رونوشت به اداره کل فرستاده شود.
22 /3 /42 گیرندگان : ریاست ساواک تهران جهت استحضار
توضیحات سند:
1ـ جبهه ملی در تاریخ 18 مهر 1328 عده ای از مدیران و نمایندگان مطبوعات به منظور اعتراض به انتخابات فرمایشی دوره 16 مجلس شورای ملی، در منزل دکتر مصدق جمع شدند و جهت لغو انتخابات مزبور، تصمیم به مبارزه گرفتند.دکتر مصدق که در دوره 16 نتوانسته بود به مجلس راه یابد، عملاً رهبری معترضین به انتخابات را به عهده گرفت و در اول آبان 1328 طی جلسه ای به اتفاق افرادی چون مشار اعظم، دکتر شایگان، نریمان، امیرعلایی، دکتر سنجابی و...
جبهه ملی را با هدف ایجاد حکومت ملی به وسیله تأمین آزادی انتخابات و آزادی افکار تشکیل داد.
پس از مدتی مصدق از طرف شاه مأمور تشکیل کابینه شد و با انحراف کلی از اهداف جبهه ملی، با عوامل رژیم شاه و فراماسونها همگام گردید.
به دنبال کودتای ضد مردمی 28 مرداد 1332 که توسط امپریالیسم تازه به دوران رسیده امریکا برای جلوگیری از رشد حرکت اسلامی در ایران انجام گرفت، فعالیت جبهه ملی متوقف شد و مصدق و دیگر ملّیون دوباره دور هم جمع شده و دکان جبهه ملی را که در اوج خفقان و استبداد مسدود بود، به نام «جبهه ملی دوم» مفتوح نمودند.
از همان آغاز دو جریان موافق یکدیگر قرار گرفتند و در سال 1341 کنگره ای با حضور 170 نماینده متشکل از حزب ایران، حزب مردم ایران، حزب ملت ایران، جمعیت آزادی مردم ایران (جاما) و...
برای تعیین خط مشی جبهه ملی تشکیل شد.
کمیسیون سیاسی این کنگره متشکل از افرادی چون مهندس حق شناس، مهندس مهدی بازرگان، اصغر پاشا، دکتر سنجابی، اردلان و...
چهارچوب فعالیتهای جبهه ملی را بر اساس احیای حقوق و آزادی فردی و اجتماعی ملت ایران طبق قانون اساسی، استقرار حکومت ناشی از انتخابات عمومی و دفاع از اصول مشروطیت و اتخاذ سیاست خارجی مستقل ایرانی براساس حفظ مصالح کشور با توجه به اصول هدفهای منشور ملل متحد و دوستی با همه ملل جهانی و مبارزه با هرگونه سیاست استعماری را تصویب نمودند.
اما این سیاست نیز اعمال نشد و سازمان دانشجویان جبهه ملی با شعار «پایداری و مقاومت» به مقابله برخاست و سرانجام جبهه ملی دوم نیز بر اثر اختلاف اعضاء بر سر تعیین چهارچوب فعالیتهای آن از هم پاشیده شد.
و بالاخره «جبهه ملی سوم» متشکل از ملی گراها و معدودی از افراد مذهبی و حتی نیروهای چپ به وجود آمد که پس از مدت کوتاهی به پایان کار خود رسید.
(ر.ک: روزنامه پیام انقلاب، شماره 61، مورخ 5 /4 /61 روزنامه پیام انقلاب، شماره 63، مورخ 2 /5 /61) جمعی از نیروهای مذهبی جبهه ملی در اردیبهشت سال 1340 فعالیت تشکلی را رسما اعلام کردند و عنوان نهضت آزادی را بر آن نهادند این تشکل که با هماهنگی و اذن محمد مصدق شکل گرفت خود را وفادار به قانون اساسی مشروطیت و پیرو راه مصدق معرفی نمود.
با اوج گیری نهضت روحانیت به رهبری حضرت امام خمینی (ره) نهضت آزادی با حفظ مواضع خود به آن پیوست.
در بازگشت تاریخی امام در بهمن ماه 57 مهندس بازرگان از مؤسسین این نهضت براساس قولی که در فرانسه مبنی بر پذیرش اصول انقلاب داده بود به فرمان امام به نخست وزیری دولت موقت منصوب شد.
اما دولت موقت مهندس بازرگان به دلیل گرایشهای سیاسی اش از اهداف رهبری انقلاب به مرور فاصله گرفته و اختلاف مبانی فکری خود را با اصول انقلاب آشکار ساخت و زمینه را برای بازگشت مجدد امریکائیها مهیا کرد، بروز این گرایش منجر به اشغال لانه جاسوسی امریکا توسط دانشجویان مسلمان پیرو خط امام شد، که دولت موقت را مجبور به استعفا کرد.
از آن پس نهضت آزادی نیز به مخالفین انقلاب پیوست و به عنوان یک اهرم فشار علیه ایران در دوران هشت ساله دفاع [مقدس] تبدیل گردید.
یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید اندرزگو، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات ص 37.