عزیمت بختیار به عراق
عزیمت بختیار به عراق
متن سند:
عزیمت بختیار به عراق و ایجاد پایگاه عملیات ضد رژیم در جوار مرز ایران در کشوری که مورد حمایت بلوک شرق قرار داشت و از روابط سیاسی بسیار شکننده با دولت ایران برخوردار بود، زنگ خطر جدی برای دولت ایران محسوب می‌شد. خصوصاً با گسترش حوزه فعالیت و عملکرد بختیار وجذب نیروهای ناراضی چه آنهایی که در عراق با سایر کشورها زندگی می‌کردند، چه ناراضیان داخل ایران و تهیه تسلیحات نظامی و تربیت و آموزش افراد مختلف به منظور ایجاد خرابکاری و عملیات نظامی در ایران، اقدام به ترور شخصیت‌های سیاسی، ایراد سخنرانی و پخش اعلامیه‌ها و شب‌نامه‌ها به نفع بختیار همگی موجب نگرانی رژیم ایران و دستگاه امنیتی آن بود. از سوی ریاست ساواک کلیه اقدامات، رفت و آمدها و فعالیت‌های بختیار را تحت نظر و کنترل بود به طوری که حتی خصوصی‌ترین نامه‌ها و دیدارهای وی از چشم ساواک پنهان نبود. ورود بختیار به عراق و اقامت در مجاورت خاک ایران موجب دقت و حساسیت بیشتر شد. مروری بر اسناد موجود نشان می‌دهد که ساواک حتی المقدور بر کلیه اعمال و اقدامات بختیار در این دوران نظارت داشت. این کنترل و نظارت به طرق مختلف و طی مراحل گوناگون صورت می‌گرفت اما اساسی‌ترین فعالیت ساواک را می‌توان به دو مرحله تقسیم کرد. مرحله اول نظارت بر مکاتبات، مراودات و تردد افراد ایلات ناراضی با بختیار بود ساواک با ایجاد ارتباط، تهدید و یا خرید افراد ایل توانسته بود اطلاعات محکمی از عملکرد بختیار به دست آورد. بسیاری از این افراد با بختیار ارتباط برقرار کرده و فعالیت‌ها و کمک‌های مادی و یا تسلیحات نظامی ارسالی بختیار را مستقیماً در اختیار ساواک قرار می‌دادند.در مرحله دوم ساواک بسیاری از افراد مورد اعتماد خود را آموزش داده و به عنوان نیروی نفوذی به عراق می‌فرستاد این افراد جزء معتمدان بختیار شدند.
به طوری که ترور او نیز در ۱۶ مردادماه ۱۳۴۹ هنگامی که به اتفاق چند نفر برای شکار به منطقه دیاله در حوالی بغداد رفته بود از سوی یکی از همراهان وی صورت گرفت.
البته در مساله ترور بختیار اقوال مختلفی وجود دارد برخی معتقدند. عاملان قتل بختیار، سه دانشجوی ایرانی بودند که یک هواپیمائی ایرانی را به مقصد بغداد ربوده بودند. گفته می‌شود این سه تن در واقع مأموران ساواک بودند که با هدایت ساواک مدتی در بغداد بودند و موفق شدند خود را از نزدیکان بختیار نشان دهند و سرانجام در یک فرصت مناسب اقدام به ترور وی نمایند.
سرهنگ پژمان معتقد است عامل قتل سازمان کا.گ.ب شوروی بود که به طور اشتباهی به جای کشتن شهریاری، رئیس شبکه مخفی حزب توده، تیمور را هدف قرار دادند و شهریاری جان سالم به در برد. فردوست می‌گوید: طرح ترور بختیار جزء اسرار ساواک بود و نصیری که کلیه مسائل عملیاتی زیر نظر او بود.
......... اخبار مربوط به عملیات ترور توسط ثابتی (مدیر کل سوم ساواک) به من اطلاع داده شد. طبق گفته او ساواک موفق شد از طریق شهریاری که مأمور ساواک بود، با یک افسر فراری توده‌ای رابطه برقرار کند. افسر فوق، که سرگرد سابق نیروی هوایی بود، مورد علاقه شدید بختیار قرار داشت. ساواک با سرگرد توده‌ای قرار گذاشت که اگر موفق به قتل بختیار شود او را با پول گزاف به آمریکای جنوبی اعزام کند. فرد فوق پذیرفت. روزی آنها به شکار می‌روند و بختیار اسکورت قوی عراقی خود را متوقف می‌کند و به تنهایی با افسر فوق به شکارگاه می‌رود. به محض اینکه از اسکورت دور می‌شوند، افسر فوق بختیار را به رگبار می‌بندد و از مرز عراق گریخته و به ایران می‌آید. ساواک به وعده خود وفا کرد و او را با پول قابل ملاحظه‌ای به آمریکای جنوبی اعزام داشت. بدین ترتیب زندگی بختیار به پایان رسید. *
اما اسناد موجود حاکی از آن است که ترور بختیار براساس طرح ساواک و توسط یکی از مأموران نفوذی ساواک صورت پذیرفت. اگلن ماطاوسیان با نام مستعار فرهنگ یکی از افراد تیپ نیروهای مخصوص به جهت مهارت در تیراندازی برای این امر انتخاب شد. وی توسط ساواک به مجموعه بختیار نفوذ داده شد و در فرصت مناسب ضربه را وارد نمود، پس از ترور وی دستگیر، شکنجه و نهایتاً توسط رژیم عراق اعدام شد.