موضوع گزارش: درباره مذاکرات هئیت علمیه علماء روز دوشنبه
تاریخ سند: 20 اردیبهشت 1340
موضوع گزارش: درباره مذاکرات هئیت علمیه علماء روز دوشنبه
متن سند:
شماره: 16 /312 محل: منزل آقای علم منبع خبر: مامور ویژه برای روز چهل مرحوم آیت اله بروجردی طبق گفته آقای عبادی طالقانی و شیخ محمد علی طالقانی جلسه هیئت علمیه علماء روز دوشنبه که قرار بود روز دوشنبه مورخ 18 /2 /40 در منزل آقای سید مرتضی علم تشکیل شود لذا صبح روز شنبه 16 /2 /40 در منزل آقای علم تشکیل گردید و روز دوشنبه را آقایان برای مراسم چهلم آیت اله بروجردی بقم رفتند.طبق قرار قبلی قرار بود آقای دکتر جهانشاه صالح وزیر فرهنگ برحسب وقت قبلی خدمت آقایان برسد که بعلت استعفاء کابینه موقوف شد.
آقای حاج سید مرتضی علم اظهار داشته است شنیده ام آقای دکتر امینی میخواهد مجلس را منحل کند و اگر چنین کاری کند اشتباه بزرگی مرتکب شده است.
آقای حاج سید احمد صفائی گفته است این مجلس ها بود [و ]نبودشان در سرنوشت مردم تاثیری ندارد فقط یک ملیون نفر از بود [و ]نبود دولتها و مجلسها بهره دارند و 19 ملیون نفر بی بهره اند زیرا باید بار این یک ملیون نفر را تحمل کنند و هزیه ولخرجی آنها را بدهند.
آقای عبادی اظهار کرده اند بخدا همین است زیرا این مشروطه بی بند و بست و بی قید و شرط هزار بار بدتر از استبداد شده بخدا من معتقدم در رژیم کمونیستی این آشفتگی و خودپرستی نیست و بالاخره یک حساب و قراری در کار است.
مگر ممکن است در همان روسیه آقای خروشچف با مالنگف1 هر غلطی را دلش میخواهد بکند و مال هر کس را بخورد و هستی هر کس را تصرف کند و هیچ مورد مواخذه واقع نشود ما هزار بار با کمونیسم و رژیم ضد خدائی طرف هستیم ولی اینها نه خدا میشناسند و نه اصول ایمانی را قبول دارند و نه نظارت اجتماعی ثابتی دارند هر دولتی هر وزیری هر چه دلش میخواهد میکند مصون از هر تعرض و مواخذه ای هست.
آخر این مرد که الدنگ علاء که نه مذهب میفهمد نه ملیت میداند و بهیچ اصولی اشنا نیست و تکیه گاه زن بدکاره خودش هست که فقط در پناه او بند [و ]بست مالی و هزار بی دینی میشود تا کی باید آنجا بنشیند و از هر مواخذه ای محفوظ باشد.
همه گفتند صحیح است بخدا صحیح است.
و بطوریکه شنیده شد آقای علم اظهار داشته است نظر آقای حجازی در این مورد چیست.
آقای حجازی گفته است ایرادات و انتقادات آقایان صحیح است متاسفانه فقط انحلال مجلس کافی نیست باید شخص شاهنشاه یا رئیس دولتی با اجازه شاهنشاه لااقل برنامه ایوب خان را در مبارزه با فساد دنبال کند و لااقل دزدیها و سوءاستفاده ها را تعقیب کند لااقل مشاغل و سمتها را از انحصار نور چشمی ها خود خواه و خود رو بیرون بیاید لااقل از این همه شکست و ضرر و بی آبروئی پند بگیرند و بفهمند بانطق و خطابه و رادیو نمیشود مملکتی برای همیشه اداره کرد و برای همیشه در مقابل هر جریانی مقاومت کرد.
بخدا صدها مردم با استعداد با نقشه با برنامه با ایمان مورد اعتماد مردم علاقمند برژیم و بسلطنت و دوستدار شخص شاه هستند که اغلب این مشکلات موجود را بآسانی میتوانند حل کنند ولی متاسفانه در لیست نورچشمی های دروغگو و طفیلی های متملق نیستند لذا هیچگاه طرف مشورت طرف مراجعه قرار نمیگیرند.
آقای علم اظهار داشته است آقای حجازی از عقب ماندگی خود گله دارد و لابد مطلبی میداند.
آقای حجازی اظهار داشته است خدا میداند طالب سمت و مقامی و عنوانی نیستم ولی من میبینم وضع اسف بار مملکت و مردم و مالی ناگوار آن که نفوذ کمونیسم است و من میبینم که من بنوبه خود میتوانم برای جلوگیری از این مصیبت سهمی داشته باشم و راهی برای راهنمائی مقامات موثر ندارم.
میسوزم و میسازم.
آقای علم گفته است بهر جهت نگذارید آقای دکتر امینی بفکر انحلال مجلس بیفتد که خطر غیرقابل جبران دارد.
آقای فومنی گفته است شاید ترس دارید آقای دکتر موسوی دیگر وکیل نشود ما او را از تهران کاندید میکنیم بگذارید ترا بخدا این مجلس مفتضح منحل شود اصلاً مجلس نباشد بهتر است از این مجلس نیم بند.
آقای شیخ محمد غروی گفته است بهر جهت باید تحمل کرد دید در پشت پرده تا چه اندازه حس شفقت و ترحم برای این مردم پیش آمده است.
آقای ثقه الاسلامی گفته است شاید از ترس آقای خروشچف رقباء او حس ترحم و گذشت پیدا کرده اند و مردم و احساسات مردم را بحساب بیاورند.
آقای تنکابنی که در جلسه حضور داشته است گفته است آقایان دوشنبه هفته بعد در منزل بنده بیائید و فعلاً ببینید که پیاز کیلوئی سی ریال شده و زندگی فردی سرسام آور شده و منتظر باید بود ببینیم آقای دکتر امینی از لحاظ اقتصادی چه برنامه در دست دارد.
2 بفرموده ضمیمه پرونده شیخ جواد فومنی بکلاسه 3ف ـ و سپس بایگانی شود.
توضیحات سند:
1 ـ گئورگی مالنکوف: متولد 1902 میلادی.نخست وزیر شوروی پس از استالین (55 ـ 1953 م) در یک توطئه ناکام علیه خروشچف برکنار شد.
2 ـ هنگامیکه در فروردین 1340 امینی پست نخست وزیر را برعهده گرفت و شرایطش از طرف شاه مورد موافقت قرار گرفت (یکی از دو شرطش انحلال مجلس بود) و تا حدودی بواسطه روابط نسبتا خوب و قوی با بخشهای مختلف مردم اقدام به اضافه کردن حقوق معلمان و نیز قرار دادن رهبر اعتصاب آنها محمد درخشش در پست وزارت فرهنگ، نمود و به اعتصاب معلمین پایان داد.
امینی دو نفر از وزرای قبلی را به جرم سوءاستفاده و فساد مالی زندانی کرد و قول داد حرکت شدیدی را علیه فساد آغاز کند.
اما بدلیل مخالفت اقشار مختلف جامعه با سیاستهای آقای امینی وحشتی که شاه از قدرت گرفتن امینی داشت نهایتا بدلیل مخالفت شاه با کاهش بودجه ارتش در تیر ماه سال 1341 از نخست وزیری استعفا داد و شاه نیز اسدالله علم که از دوستان قدیمی شاه بود را نخست وزیر کرد.