موضوع : جبهه ملی و نهضت آزادی
تاریخ سند: 30 خرداد 1340
موضوع : جبهه ملی و نهضت آزادی
متن سند:
شماره : 30919 /31 ظاهرا بعد از مجلس معارفه جبهه ملی با سران نهضت آزادی ایران1 رابطه آنها دوستانه و حسنه ولی باطنا دو دستگی شدیدی وجود دارد نهضت آزادی ایران چپ روتر.مذهبی تر و افراد وابسته به آن اکثرا کسانی هستند که بعد از 28 مرداد نهضت مقاومت ملی را اداره و تا بحال نهضت را حفظ کرده اند در حالی که سران فعلی جبهه ملی بعد از 28 مرداد اکثرا حاضر به همکاری با نهضت مقاومت ملی در شرایط مخفی نبودند معهذا چنانچه نهضت آزادی ایران فعالیت دامنه داری را شروع نماید کادرهای فعال جبهه ملی در آن متمرکز خواهند شد.
محترما به عرض برسانید بخش 3 روی سابقه ضمیمه و بررسی شود 21 /3 /40
توضیحات سند:
1ـ نهضت آزادی ایران در سال 1340 توسط جمعی از روشنفکران ملی، مذهبی از جمله مهندس مهدی بازرگان، یداللّه سحابی.حسن نزیه و آیت الله طالقانی پایه گذاری شد.
برخی از رهبران در ملی شدن نفت و سالهای پس از کودتا با ملیون همکاری داشتند و به همین خاطر در 1341 نهضت آزادی تقاضای عضویت در جبهه ملی کرد.
اما این درخواست در کنگره جبهه ملی رد شد و به اختلافات شدیدی میان این گروه منجر گردید.
نهضت آزادی در سال 1343 به عضویت جبهه ملی سوم در آمد.
اما به دنبال دستگیری بازرگان، طالقانی و سایر رهبران ملی عملاً جبهه ملی سوم از فعالیت باز ماند.
پس از این تاریخ اغلب رهبران نهضت به فعالیت های فرهنگی و تبلیغی به ویژه میان اقشار تحصیل کرده مذهبی پرداختند به گشایش نسبی فضای سیاسی کشور در سال 1356 نهضت آزادی نیز دوره جدید فعالیتهای خود را آغاز کرد در جریان پیروز انقلاب اسلامی در سال 1357 نهضت آزادی علی رغم مواضع محافظه کارانه اولیه نهایتا به صف انقلابیون پیوست و مهندس بازرگان از سوی رهبر انقلاب به عنوان اولین نخست وزیر دولت موقت منصوب گردید در مقایسه با جبهه ملی نهضت آزادی دو ویژگی داشت اولاً سازمانی سیاسی با هویتی اسلامی بود که می خواست آرمان گرایی، هویت ملی، مشروطه خواهی و آزادیخواهی جبهه ملی را کاملتر کند و ثانیا موضع رادیکالی در میان صنوف ملیون بوجود آورد.
آنها اعتقاد داشتند مذهب و اعتقادات دینی عامل و محرک همبستگی گروههای و اقوام مختلف ایران است برای اطلاعات بیشتر در مورد نهضت آزادی به زندگینامه مهندس بازرگان نوشته سعید برزین نشر مرکز تهران مراجعه شود.