موضوع : شایعات
تاریخ سند: 9 فروردین 1343
موضوع : شایعات
متن سند:
شماره : 5 /326 بعضی از مطلعین به امور سیاسی اظهار می دارند چون آقای حسنعلی منصور بر اثر فشار دیپلماسی آمریکا به نخست وزیری منصوب گردیده و اعلیحضرت همایون شاهنشاه نسبت به ایشان خوش بین نیستند لذا بر اثر توصیه معظم له احزاب مردم1 و ملیون2 فعالیت های سیاسی خود را تجدید نموده تا در مقابل دولت و حزب ایران نوین بتوانند اقداماتی نموده و در صورت لزوم کارشکنی هایی بنمایند.اداره دوم 9 /1 /42 بخش 321 آقای جوان 9 /1 /42 در پرونده حزب ایران نوین 100 ـ م ـ ن و آقای حسنعلی منصور بهره برداری و بایگانی شود.
جوان 10 /1 /43
توضیحات سند:
1ـ پس از کودتای 28 مرداد و گسترش اقتدار همه جانبه محمدرضا پهلوی بر تمام شئون سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران، و نخست وزیری منوچهر اقبال ـ که با سرسپردگی کامل به شاه به این مقام رسیده بود ـ اصلاحات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی با هدایت امریکا و انگلیس، در دستور کار قرار گرفت، که در زمینه اقتصادی، اجتماعی، تحت عنوان انقلاب به اصطلاح سفید و در زمینه سیاسی تحت عنوان «ایجاد نظام حزبی، مطرح و اساسی ترین کار برای اصلاحات سیاسی، اقدام به ایجاد نظام دوحزبی در کشور، تشخیص داده شد.به دنبال این فعل و انفعالات، اسداله علم که با سقوط کابینه حسین علاء، دارای پست مشخصی نبود، در روز 26 اردیبهشت 1336 در مصاحبه ای مطبوعاتی، تشکیل حزب مردم را ـ که با همکاری افرادی چون: پرفسور یحیی عدل، مهندس کیقباد مظفر، دکتر علی معارفی، دکتر پرویز ناتل خانلری و ...
شکل گرفته بود ـ اعلام کرد و در خرداد ماه همان سال، تابلوی حزب مردم به نامه «کلوپ مرکزی حزب مردم» بر سر در محلی که برای فعالیت در خیابان صبای شمالی تهیه شده بود، نصب گردید و به عنوان حزب اقلیت به انتقادهای فرمایشی از دولت منوچهر اقبال و رقابت با حزب ملیون او که چند ماه بعد در بهمن 1336 تشکیل شده بود، مشغول شد.
در سال 1339، با سر رسیدن دوران زمامداری اقبال، اسداله علم نیز از دبیرکلی حزب مردم استعفا داد و پرفسور یحیی عدل را به عنوان بهترین فرد برای دبیرکلی، به اعضای شورای مرکزی حزب معرفی کرد.
با شیوع اختلافات درون حزبی، که دبیرکلی یحیی عدل، تشدیدکننده آن بود، دسته بندی های مختلفی در درون حزب شکل گرفت که برپائی کنگره های متعدد حزبی نیز نسبت به حل آن توفیق نیافت.
با اینکه روی کار آمدن حسنعلی منصور و تشکیل حزب ایران نوین باعث شد تا تعدادی از اعضای حزب مردم به حزب تازه تأسیسی بپیوندند ولی حزب مردم همچنان به عنوان حزب اقلیت به ایفای نقش و جلب رضایت محمدرضا پهلوی در ایجاد نظام دوحزبی، مشغول بود.
و در سال 1353 که محمدرضا پهلوی تصمیم به تشکیل حزب رستاخیز گرفت، اعضای کمیته مرکزی حزب مردم به اتفاق آراء ضرورت قطعی پیوستن به تشکیلات واحد سیاسی را به کلیه سازمان ها و اعضای حزبی در سراسر کشور ابلاغ کردند و دفتر حزب مردم بسته شد.
ر.ک: حزب مردم ـ محمود لالوی ـ مرکز اسناد انقلاب اسلامی