تاریخ سند: 15 آذر 1334
مأمور نفوذی از حزب نیروی سوم خنجی1 گزارش میدهد
متن سند:
تاریخ: 15 /9 /34
شماره: ۱۲۴۵
رکن دوم ستاد ارتش
(دایره تجسس)
مأمور نفوذی از حزب نیروی سوم خنجی1 گزارش میدهد
حزب نیروی سوم خنجی در نظر دارد برای مرکزیت دادن بکارهای خود- اطاقی اجاره کند و مثل سال قبل حزب مردم ایران دستورهای حزبی از آنجا صادر شود که مسئولین و رابطین همیشه با یکدیگر تماس داشته باشند.
ارزش خبر- نسبتاً موثق
بالاخره راجع به حزب نیروی سوم و حزب مردم ایران و جناب آقای ملکی سرهنگ مبصر با فرمانداری نظامی برگزار کند و معلوم میشود فعالیت این احزاب را تحتنظر دارند یا خیر و کنترل و بولتن فعالیت حول افراد این احزاب کپی گردد.
16 /9/
توضیحات سند:
_
1- محمدعلی خنجی: یکی از مؤسسین و رهبران حزب سوسیالیست ایران بود که فعالیت سیاسی خود را ابتدا از حزب توده شروع کرد. در سال ۲۹ وارد حزب زحمتکشان ملت ایران شد و تا سال ۳۱ در این حزب با دکتر مظفر بقائی و خلیل ملکی همکاری داشت. خنجی در سال ۳۱ به همراه خلیل ملکی و مسعود حجازی از حزب زحمتکشان منشعب شد و به اتفاق آنها نیروی سوم را بوجود آورد و تا ۲۸ مرداد ۳۲ از گردانندگان حزب بود. بعد از سال ۳۲ اختلافنظرهایی با سایر رهبران نیروی سوم بوجود آمد که منجر به انشعاب خنجی و حجازی از نیروی سوم شد. خنجی در سال ۳۴ حزب سوسیالیست را ایجاد کرد. وی پس از تجدید فعالیت جبهه ملی جزو اولین افرادی بود که در احیاء این جبهه فعالیت کرد و از اعضای شورای مرکزی آن بود. و بالاخره خنجی در سال ۵۰ درگذشت.
منبع:
کتاب
خلیل ملکی به روایت اسناد ساواک صفحه 35