تاریخ سند: 30 مرداد 1346
موضوع : سازمانهای دانشجویی در انگلستان
متن سند:
از : 312
به : 315
در حال حاضر دو سازمان به نام «سازمان دانشجویان ایرانی مقیم
انگلستان» وجود دارد یکی سازمان دانشجویان مخالف و دیگری موافق که وضع
آن و اقداماتی که اخیرا به عمل آورده اند و نتایجی که حاصل شده بشرح زیر
می باشد: 1ـ سازمان دانشجویان مخالف که برخلاف گفته عده ای که اعضاء آن را
پنج یا شش نفر می دانند دارای در حدود 60 نفر عضو است.
این سازمان وابسته
به کنفدراسیون بین المللی دانشجویان می باشد و رئیس آن شخصی است به نام
جداری که ترک زبان و احتمالاً اهل تبریز می باشد (جداری فردی است
پرحرارت و انرژی و از لحاظ اداره کردن جلسات و اعضاء دارای پختگی
می باشد).
عناصر دیگری که این انجمن را اداره می کنند عبارتند از دکتر تقی زاده،
عضو جبهه ملی و اداره کننده جناح چپ این جبهه و ساسان، دارای عقاید
کمونیستی و شخص دیگری به نام تهامی.
این سازمان بعد از تشکیل سازمان
دانشجویان موافق دولت تقریبا از رونق افتاده بود ولی بعد از تظاهرات اخیر
دانشجویان در آلمان هنگام مسافرت شاهنشاه آریامهر به آن کشور مجددا
تحرکی نشان داده و در شب چهاردهم مرداد ماه جشنی به مناسبت سالروز
مشروطیت برپا کرده است.
در جشن مزبور در حدود 60 نفر عضو شرکت
داشته اند و سه نفر سخنرانی نموده اند یکی از آنها
ساسان بوده که درباره علل انقلاب مشروطیت و سرگذشت دو تن از رهبران
انقلاب سخنرانی نموده و بیشتر اظهارات او درباره حیدر عمو اوقلی و نقل یکی
از شماره های قدیمی روزنامه مردم ارگان حزب توده بوده سخنران دیگر هم
درباره انقلاب مشروطیت بحث و انتقاداتی از دستگاه و رژیم سلطنت به عمل
آورده است.
در این مراسم نشریات کنفدراسیون دانشجویان و تعدادی اعلامیه
انجمن توزیع گردیده و جلسه با انتقاداتی از رژیم ایران به پایان رسیده است.
2ـ سازمان دانشجویان موافق در حدود چهارصد نفر عضو دارد و در رأس آن
افرادی مانند ثمره ـ فرخ خدابنده لوو آبتین قرار دارند.
در بین محصلین به عوامل
سازمان امنیت اشتهار دارند.
این انجمن نشریه ای به نام پژوهش منتشر می کند و
در آن مطالبی له دستگاه و در تایید اقدامات اصلاحی می نویسد.
سازمان دانشجویان موافق نیز در شب چهاردهم مرداد جشنی به مناسبت
سالروز مشروطیت برپا کرده بود در این جشن بساط و مطرب و موسیقی برپا و
دختران ایرانی و خارجی با دامنهای کوتاه شرکت کرده و اکثر وقت جشن را
بصورت دیوانه وار میرقصیدند.
درباره ایران امروز بحثی نشد و فقط در ضمن
افتتاح جلسه آقای ثمره سه دقیقه ای درباره مشروطیت صحبت کرد و در خاتمه
هم گفت پیشرفتهای امروز ایران نتیجه همان انقلاب است.
نظریه منبع :
مشاهده وضع دو سازمان دانشجویی موجود که در دو قطب مخالف هم قرار
دارند و ترتیب برنامه جشنی که برپا کردند این احساس را ایجاد نمود که سازمان
مخالف در اثر حوادث اخیر در آلمان در جریان پیشرفت و بدست آوردن زمینه و
سرعت گرفتن است، ولی سازمان دومی و رهبران آن متوجه تحولات نیستند و
در بین آنها کجروی و اختلاف وجود دارد.
در گذشته محمدعلی کاتوزیان عضو
جامعه سوسیالیستهای ایرانی در اروپا و لطفعلی خنجی برادر دکتر محمدعلی
خنجی (این دانشجو عضو جناح چپ جبهه ملی و فرد فعال سازمان دانشجویان
مخالف است) گفته بودند اگر انجمن دانشجویان «منظور دانشجویان مخالف
است» خوب کار کنند، سازمان دانشجویان موافق دولت را نابود و مضمحل
می کنند.
اظهار نظر دو نفر در آن زمان دور از واقعیت می نمود، ولی مشاهده وضع
دو سازمان و تحرک محسوس و عمیقی که سازمان مخالفین از خود نشان داده و
تأثیر محسوسی که افراد این سازمان روی افراد می گذارد از یک طرف و بی بند و
باری و عدم توجه به تحولات و ناهم آهنگ بودن با شرایط روز از طرف سازمان
موافق از طرف دیگر، عواملی است که این پیش بینی و اظهار نظر را به واقعیت
نزدیک می سازد و فعلاً آماده ـ سازیهائی در کار است.
به علاوه دسته ای هستند
که بدون داشتن وابستگی به هیچ یک از دو سازمان مزبور در تلاش دائمی و
مذاکره با طرفین هستند تا بین آنها را آشتی دهند و حتی فرخ خدابنده لو و
میراسکندری هم معتقد هستند که از لحاظ فرمول و مقررات ادغام این دو
سازمان فاقد مانع است و مجموع این مذاکرات و اظهارنظرها و انعطاف گروه
موافقین در قبال مخالفین نماینده آن است که سازمان موافقین از لحاظ تهمتهای
مداومی که به آنها زده شده زخم پذیر شده اند و می خواهند ناراحتیهای کنونی را
برطرف کنند.
عناصر بی طرف را عقیده بر آن است که گروه موافقین کاری از پیش نمی برند و مخالفین در آینده نزدیکی
مجددا به نیروی قابل توجهی تبدیل خواهند شد.
شاید این اظهار نظر مربوط به این اصل باشد که معمولاً
در کوران فعالیتهای سیاسی در اکثر موارد سیاهی لشگر چندان به کار نمی آید و معمولاً تعیین کننده خط
مشی گروه معدود و پارتیزان و فعال است که دیگران را به دنبال می کشد و چنین عناصری مسلما در
سازمان مخالفین زیاد است و گروه موافقین از وجود چنین افراد فعال و مؤمنی محروم.
وجود عناصر پارتیزان و فعال در گروه مخالفین و عدم آن در سازمان موافقین و تهمتهای پی در پی به
سازمان اخیر و تلاش عده ای به خاطر آشتی دادن دو سازمان و میزان آسیب پذیری افکار اعضاء سازمان
موافق مواردی است که بیم توسعه روزافزون و بالاخره به قدرت رسیدن سازمان مخالفین را بوجود آورده
است و چنانچه وضع به همین ترتیب ادامه یابد امکان تحقق این امر وجود دارد.
ملاحظات بخش 312
به علت وجود افراد فراوانی که از جنجالهای سیاسی بیزارند و نیز عوامل مؤثری که در بین دانشجویان
موافق هستند می توان ترتیبی اتخاذ کرد که دانشجویان مخالف تحت عنوان آشتی به سازمان موافقین وارد
و تدریجا با مراقبت و جلوگیری از تکثیرشان در میان گروه مخالفین تحلیلشان برد.
در این زمینه اقداماتی
هم به عمل آمده است لیکن به نظر این بخش اصلح است که سایر عوامل هم به طور پیگیر به مبارزات
دائمی و اصولی خود علیه سازمان مخالفین و مبلغین آن ادامه دهند و از نضج این گروه جدا جلوگیری به
عمل آورند.
منبع:
کتاب
چپ در ایران - حزب توده در خارج از کشور به روایت اسناد ساواک - جلد دوم صفحه 324