موضوع: شرکت عده‌ای از افراد قمی در مجلس ترحیم سیدمصطفی خمینی1 در تهران
تاریخ سند: 18 آبان 1356
موضوع: شرکت عده‌ای از افراد قمی در مجلس ترحیم سیدمصطفی خمینی1 در تهران
متن سند:
از: 21 ﻫ تاریخ: 18 /8 /2536[1356] 13560818به: 312 شماره: 6047 /21
موضوع: شرکت عده‌ای از افراد قمی در مجلس ترحیم سیدمصطفی خمینی1 در تهران
روز دوشنبه 9 /8 /36 بعد از اتمام درس حاجی میرزا علی مشکینی جلو درب مسجد امام چهار دستگاه اتوبوس آماده شده بود که تعدادی از طلبه‌ها و عده‌ای مکلاّ سوار شده و برای شرکت در مجلس ترحیم مصطفی خمینی که در مسجد ارک تهران تشکیل می‌گردید به تهران حرکت کردند. غیر از این چهار دستگاه عده کثیری از مردم با وسایل مختلف دیگر به منظور شرکت در مجلس ختم مذکور در آن روز به تهران رفتند. در بین طلاب شایع شده بود که این چهار دستگاه اتوبوس را حاج میرزا علی فیض مشکینی اجاره کرده و عده‌ای هم می‌‌گفتند از جانب نوری همدانی اجاره شده ولی حقیقت این بود که از طرف آقا مرتضی حائری2 به دستور پسندیده اجاره شده بود.
نظریه شنبه ـ نظری ندارد
نظریه یکشنبه ـ مفاد گزارش صحیح است تعداد افرادی که با وسایط نقلیه مختلف در آن روز به منظور شرکت در مجلس ترحیم به تهران رفتند حدود سه هزار نفر تخمین زده می‌شد که صبح آن روز مراتب تلفنی به عرض رسید. شراره
نظریه دوشنبه ـ مفاد خبر و نظریه یکشنبه مورد تأیید است. پارسا
نظریه سه‌شنبه ـ صحت خبر و نظریه سه‌شنبه مورد تأیید است. رهبر
دایره بررسی. گزارش روزانه. 24 /8
در گزارش روزانه درج شد. 26 /8 /36
در کلاسه 80698 شخصی بایگانی شود. خوانساری 19 /9 /36
توضیحات سند:
1. آیت‌الله سید مصطفى خمینى، فرزند گرانقدر امام خمینى(ره) در آذرماه 1309 ﻫ ش (12 رجب 1349 هجرى قمرى) در شهر قم دیده به جهان گشود. او در محیطى آکنده از معنویت رشد کرد و در سن 15 سالگى در حوزه علمیه قم به تحصیل علوم دینى پرداخت. دوره سطح را از محضر اساتیدى چون حائرى، صدوقى، سلطانى و محمدجواد اصفهانى گذراند. در سن 21 سالگى مشغول فراگیرى دروس خارج شد و از محضر حضرات آیات بروجردى، امام خمینى و محقق داماد استفاده‌هاى علمى بسیارى نمود. فلسفه و کلام را نزد فیلسوفان نامدارى چون علامه طباطبایى و آیت‌الله سید ابوالحسن قزوینى آموخت و در علم رجال و تاریخ نیز اطلاعات فراوانى کسب کرد. وى در حدود 27 سالگى به درجه اجتهاد رسید. از آغاز مبارزه حضرت امام تا زمان تبعید ایشان به ترکیه، پشت سر امام گام برمى‌داشت. همزمان با دستگیرى و تبعید امام خمینى به ترکیه در 13 آبان 1343، منزل حاج آقا مصطفى نیز مورد تعرض مأموران رژیم قرار گرفت توسط مأموران شهربانى قم دستگیر و روانه زندان قزل‌قلعه شد. عوامل رژیم قصد داشتند او را با میل خود از ایران برانند تا یاد و خاطره امام به دست فراموشى سپرده شود. بنابراین وى را پس از 57 روز از زندان آزاد کردند و موافقتش را جهت خروج از ایران جلب نمودند. اما او پس از مشورت با استادان و فضلاى حوزه علمیه از مسافرت به ترکیه منصرف شد. به همین دلیل سرهنگ بدیعى، رئیس ساواک قم مجدداً او را دستگیر و به تهران اعزام کرد و از آنجا به ترکیه تبعید گردید. در سال 1344 به همراه امام عازم نجف اشرف شدند. او مدت 13 سال در حوزه علمیه نجف به تدریس و تألیف و تربیت طلاب اشتغال یافت و دست به تألیفات زیادى از جمله القواعد‌الحکمه، القواعد‌الاصولیه، اصول مختصر و مفصل، شرح زندگانى معصومین (علیهم‌السلام) و تفسیر قرآن به سبک جدید زد که برخى از آنها ناتمام مانده است. وى دست راست امام محسوب مى‌شد و یک چهره انقلابى بود که با روحانیون، روشنفکران و دانشجویان مسلمان داخل و خارج کشور ارتباط داشت. در اول آبان 1356 به شکل مرموزی دار فانی را وداع گفت. بسیاری بر این اعتقادند که وی را به شهادت رسانده‌اند. پیکر پاک او را به کربلا بردند و پس از غسل در آب فرات و طواف در حرمهاى مطهر حضرت امام حسین و حضرت ابوالفضل (علیهماالسلام)، به نجف بازگردانده و در ایوان طلاى حضرت امیر (علیه‌السلام) به خاک سپردند. پس از درگذشت ایشان، جمعى از طلاب با چشمانى اشکبار جهت عرض تسلیت خدمت حضرت امام رسیدند و ایشان به رغم مصیبت‌زدگى، در کمال صبر و آرامش فرمودند: «امانتى بود که خدا به ما داد و از ما گرفت، گریه ندارد! ذلک فضل‌الله یؤتیه من یشاء».ر.ک: شهید آیت‌الله حاج سید مصطفی خمینی به روایت اسناد ساواک؛ تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1388
2. آیت‌الله مرتضى حائرى یزدى، فرزند آیت‌الله‌‌العظمى شیخ عبدالکریم مؤسس حوزه علمیه قم در 20 مهر1295ﻫ ش در شهر اراک متولد شد. پس از طى تحصیلات مقدماتى و ادبیات سطوح عالیه را در قم نزد آیات عظام سیدمحمدتقى خوانسارى و سیدمحمد محقق داماد به اتمام رسانید و در درس خارج والد معظم و آیت‌الله حجت (پدر همسرشان) شرکت نمود. معظم‌له مدتى در حوزه علمیه قم سطوح عالیه را تدریس مى‌فرمود و از سال 1326 به تدریس خارج فقه و اصول اشتغال داشت. این عالم بزرگ کلیه دروس فقه و اصول خود را شخصا به رشته تحریر درآورده که هم اکنون یک دوره کامل اصول فقه و نیز کتابهاى طهارت، خمس، مکاسب و قسمتى از صلوه ایشان در دست است، یک جلد از مکاسب ایشان نیز به نام ابتغاء الفضیله فى شرح الوسیله به چاپ رسیده است. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان نماینده مردم استان مرکزی در مجلس خبرگان حضور یافت. علاوه بر مقام علمى، از نظر تقوى، زهد و ورع زبانزد همگان بوده است. ایشان بر قضاء حوائج نیازمندان و رسیدگى به مستمندان نیز سعى وافر داشت. در 15 اسفند 1364 به ملکوت اعلى پیوست و در جوار حضرت معصومه (س) جاى گرفت. امام راحل درباره ایشان فرمودند: ایشان در علم و عمل به حق خلف بزرگوار مرحوم آیت‌الله‌‌العظمى استاد معظم حضرت آقا شیخ عبدالکریم بودند و کفى به شرفا و سعاده و در جاى دیگر فرمودند : «علاوه بر فقاهت و عدالت، از صفاى باطن به طور شایسته برخوردار بودند و از اوایل نهضت اسلامى ایران، از اشخاص پیشقدم در این نهضت مقدس بودند.»