گزارش نوبه ای اطلاعاتی شماره 41
تاریخ سند: 23 دی 1357
گزارش نوبه ای اطلاعاتی شماره 41
متن سند:
مدت دوره از 230001 /10 /1357 تا 232400 /10 /1357 مدارک مورد مراجعه ـ گزارش های فرمانداری های نظامی یازده گانه و اطلاعیه های رسیده از منابع خبری.(پس از بهره برداری از بین برده شود) 1ـ وضعیت عمومی گروه های مخالف الف ـ مناطق با فعالیت شدید (1) استان تهران 23 /10 /1357 ـ ساعت 1450 در بانک مرکزی کلیه تمثال های کد 66 و علیاحضرت شهبانو و والاحضرت ولایتعهد را از بانک جمع آوری کرده و به جای آن ها عکس هایی از خمینی نصب نمودند.
ـ ساعت 0530 خودرو سرویس شماره 7184 کارخانجات پارچین وسیله یک دستگاه لندرور بدون شماره متوقف یکی از سرنشینان لندرور با اسلحه راننده اتوبوس سرویس را تهدید سپس اتوبوس را از قسمت موتور آتش زده و فرار می کنند.
ولی با کمک مسافرین و عابرین آتش خاموش گردید.
ـ ساعت 0900 دو نفر که ملبس به اورکت و کلاه سبز سربازی و مسلح به یک قبضه تفنگ ژ 3 بودند به بانک ملی شعبه خیابان ری وارد ضمن تهدید کارمندان مبلغ دویست تا ششصد هزار تومان را به سرقت بردند ولی خسارت جانی در بین نبود.
ـ ساعت 0915 حدود یکهزار نفر از اخلالگران در خیابان نظام آباد ضمن دادن شعارهای ضد ملی به طرف میدان شهناز حرکت نمودند.
ـ ساعت 1240 تظاهرات وسیعی علیه دولت در جلوی دانشگاه تهران بر پا و سپس جمعیت به طرف امیرآباد حرکت نمودند.
1 ـ ساعت 0630 نمایشگاه اتومبیل ناصر بختیار در خیابان تخت طاوس وسیله اشخاص ناشناس به آتش کشیده شد و به 15 دستگاه اتومبیل خسارت وارد گردید.
2 ـ ساعت 1335 عده ای از افسران دژبان مرکز در اطاق رئیس ستاد دژبان تجمع و اظهار نمودند اگر کد 66 ایران را ترک فرمایند، سرخدمت حاضر نشده و تقاضای بازنشستگی می دهیم زیرا بدون وجود کد 66 نمی توان در ارتش خدمت نمود.
3 ـ در ساعت 1300 تا 1345 تظاهراتی در میدان شهناز بر پا و تظاهرکنندگان شعار ضد ملی می دادند.
ـ تعداد زیادی اعلامیه از طرف گروه های خرابکار به دیوار بیمارستان یکهزار تختخوابی پهلوی نصب و در آن مردم را به دست زدن به یک عمل خشونت آمیز و شورش در روزهای اربعین و قتل امام حسن ترغیب نموده اند.
ـ ساعت 1208 در خیابان سرآسیاب حدود یکهزار نفر تجمع و شعارهای ضد ملی می دادند.
ـ ساعت 1000 در بانک مرکزی عده ای از کارمندان بانک تجمع و سه نفر به اسامی همراز، دکتر شامی و دکتر اخلاقی ضمن سخنرانی، شدیدا به دولت و کد 66 پرخاش نموده اند.
ضمنا نوار جعلی از بیانات شاهنشاه خطاب به امراء ارتش را پخش نموده و اظهار داشته اند که این صحبت ها به صورت محرمانه از طرف شاهنشاه برای امراء ارتش انجام گردیده است.
و اینطور وانمود کرده اند که شاهنشاه در نظر دارد هنگام خروج از وطن ایران را زیر و رو کند.
ـ در 1400 عده ای حدود 700 نفر از تظاهرکنندگان ضمن دادن شعارهای ضد ملی و میهنی از خیابان سعدی به طرف مخبرالدوله حرکت نمودند.
ـ ساعت 1650 حدود 4000 نفر در خیابان نظام آباد به تظاهرات مشغول بودند.
4 ـ ساعت 1530 حدود 3000 نفر در میدان ژاله به حالت نشسته به دادن شعار مشغول بودند.
(2) استان فارس ـ ساعت 2145 جمعیت زیادی با خودرو و موتورسیکلت با بوق زدن های ممتد و دادن شعارهای ضد ملی پیکره اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر بزرگ ارتشتاران را در میدان ششم بهمن بوشهر پائین کشیده و مأموران برای گرفتن پیکره به تیراندازی مبادرت نمودند.
5 ـ در حمله به ساختمان ساواک شیراز یازده قبضه اسلحه کمری، تعدادی بی سیم و پرونده به سرقت رفته است.
(3) استان اصفهان ـ طی اعلامیه ای که تحت عنوان همافران پایگاه هشتم شکاری اصفهان توزیع شد، اعلام گردیده که همبستگی خود را به طرفداری از خمینی اعلام و خطاب به خواهران و برادران مجاهد و وطن پرست یادآور شدند که به دستور خمینی و به حکم غیرت و مردانگی در مورد دستورات و تقاضاهای خلاف دین و شرافت، فرمول اطاعت کورکورانه را زیر پا گذاشته و دهان هر مقام و شخصیتی را که خلاف دین و شرافت باشد با سرب پر کرده و لوله مسلسل و توپ را به طرف کسانی که قصرهای لرزانشان بر پا به ظلم و ستم بنا شده بر می گردانیم و انتقام ملت بیچاره را از آنها باز می ستانیم.
ضمنا اضافه نمودند که در ارتش بخصوص نیروی هوائی جز عده معدودی مزدور و وطن فروش که متأسفانه در راس امور قرار دارند سایر پرسنل مخالف رژیم سرسپرده استعمار می باشد.
6 ـ ساعت 2100 هنگام خاموشی برق در اصفهان چهار نفر با لباس سربازی بدون اسلحه به مغازه شخصی به نام حاج قنبر هاشمی مراجعه و نامبرده را می ربایند.
(3) استان خوزستان ـ اعتصاب در پالایشگاه نفت آبادان ادامه داشته و میزان تولید حدود 265000 بشکه بوده و کلیه مغازه ها به استثناء مایحتاج عمومی بسته است.
ضمنا 50000 نفر که چند روحانی نیز پیشاپیش آنها در حرکت می باشد به راه پیمایی و دادن شعارهای ضد ملی و میهنی پرداختند.
7 ـ تظاهرکنندگان در سه روز اخیر به منازل بعضی از کارمندان ساواک حمله و ضمن تحریک و آتش زدن وسایل منزل آنان مقداری از وسایل را به سرقت برده اند.
ـ در ساعت 1745 دو نفر ستوان یکم شهربانی جمعی شهرستان بهبهان مورد حمله مسلحانه واقع و هر دو نفر مجروح گردیدند.
8 (4) استان آذربایجان ـ ساعت 1600 تظاهرات پراکنده ای در سطح شهر اردبیل به وقوع پیوست و تظاهرکنندگان خودروها را متوقف و عکسهائی از مراجع تقلید به شیشه اتومبیل ها نصب نمودند.
9 ـ ساعت 1800 عده ای از اهالی سردشت به ساختمان جنگلبانی و به منزل دو نفر از کارمندان ساواک حمله و منازل آنان را به آتش کشیدند.
ـ کلیه کارکنان فرمانداری شهرستان اردبیل با انتشار بیانیه ای اعلام داشتند که از تاریخ 24 /10 /1357 تا عادی شدن اوضاع اعتصاب خواهند نمود.
ـ در ساعت 1945 حدود 700 نفر از اهالی زنجان مبادرت به تظاهرات نمودند که منجر به تیراندازی هوائی مأمورین گردید.
یک عدد سه راهی محتوی مواد منفجره توسط شخص ناشناسی به طرف ساختمان استانداری زنجان پرتاب ولی خسارت جانی و مالی نداشته فقط سه نفر غیر نظامی مجروح گردیدند.
10 ب ـ مناطق با فعالیت متوسط (1) تهران ـ در شهر ری میدان شاه عبدالعظیم همه روزه با خطوط درشت مطالبی در مورد آموزش و نحوه کار با تفنگ ژ ـ 3 و نارنجک دستی روی اوراقی نوشته و پخش می شود.
ـ در ساعت 2225 در خیابان گیشا جمعیتی حدود دو هزار نفر ضمن دادن شعارهای ضد ملی و میهنی به طرف جنوب خیابان گیشا در حرکت بودند.
(2) استان گیلان ـ در ساعت 1200 تعدادی از اشخاص مخرب به صورت گروه های پراکنده در شهرستان رودسر دست به تظاهرات زدند و ساختمان فرمانداری آن شهر را به آتش کشیدند و یک دستگاه مینی بوس و یک دستگاه اتومبیل سواری را آتش زدند و به تجارت خانه حاج رضازاده حمله و برنج های وی را به غارت بردند.
ـ ساعت 2210 در خیابان گلستان بندر پهلوی بمب کوچکی در ساختمان بانک اعتبارات و تعاونی توزیع منفجر که در نتیجه شیشه های بانک شکسته ولی تلفات جانی نداشته است.
11 (3) استان همدان ـ ساعت 1000 حدود 16 هزار نفر در همدان ضمن حمل پلاکاردهای متعدد و دادن شعارهای ضد ملی مشغول راهپیمایی در خیابان های همدان بوده و در پیشاپیش تظاهرکنندگان تعداد زیادی روحانیون در حرکت بوده ولی هیچگونه برخوردی بوجود نیامد.
12 ـ در ساعت 2245 تعدادی حدود 6 هزار نفر مرد و زن و کودک در خیابان های همدان به راهپیمایی و به دادن شعار ضد ملی مشغول بودند.
(4) استان خراسان ـ اطلاع شهربانی خراسان تعدادی خودرو حامل اسلحه و مهمات از طریق مرز تایباد به ایران وارد شده است.
ـ عده ای از مردم مشهد جلوی منزل آیت الله شیرازی اجتماع و اظهار نمودند که خمینی گفته 50 الی 60 نفر افسر و درجه دار کادر را بکشید تا بقیه حساب کار خود را بکنند و مجبور شوند که به ما ملحق گردند.
13 (5) استان فارس ـ ساعت 1430 تظاهرکنندگان در شیراز جلو اتومبیل های سواری پرسنل ارتش را گرفته و خواستار نصب عکس خمینی در جلو شیشه ماشین گردیدند.
14 پ ـ مناطق با فعالیت کم (1) استان مرکزی ـ ساعت 0740 سه دستگاه اتوبوس ترانسپورت شمس العماره از قم به تهران حرکت نمود و اکثر مسافرین را طلبه ها تشکیل داده و جهت شرکت در تظاهرات دانشگاه به تهران آمدند.
ـ ساعت 0930 یک عدد بمب دستی در یک اتومبیل در قزوین منفجر ولی خسارت جانی نداشته است.
ـ ساعت 1000 در مسجد شاه قزوین حدود 15000 نفر تجمع و در ساعت 1200 به راهپیمایی مبادرت ولی از نزدیک شدن آنان به نقاط آسیب پذیر ممانعت شد و در ساعت 1430 بدون بروز حادثه ای متفرق شدند.
2ـ عملیات گروه های مخالف الف ـ استعداد و گسترش ـ با عفو و آزاد شدن محکومین ضد امنیتی با پیوستن آنها در گروه های مخالفین استعداد مخالفین بخصوص گروه های کمونیست و نفوذشان در طبقات اجتماع روزبروز در حال تقویت می باشد.
ب ـ تاکتیک ها و جنگ افزار جدید ـ موارد تازه ای گزارش نشده است.
3ـ سایر عناصر اطلاعاتی الف ـ هویت گروه های مخالف ـ تغییری نداشته است.
ب ـ تلفات نام شهر ارتشی غیر ارتشی کشته زخمی کشته زخمی زنجان ـــ ـــ ـــ 3 نفر بهبهان ـــ 2 ـــ ــــ ب ـ تهدیدها ـ ارعاب تلفنی و تهاجم به منازل ن م ش افسر و درجه دار حدود 50 نفر.
ت ـ روحیه ـ روحیه اخلالگران رو به تقویت است.
ث ـ فعالیت های ممانعتی جدید ـ فعالیتی گزارش نشده است.
ج ـ تأسیسات اداری و پشتیبانی ـ تغییری نداشته است.
4ـ ضد اطلاعات الف ـ اقدامات اطلاعاتی ـ در تهران خیابان مدرس اسامی پرسنل ضد اطلاعات نیروی هوائی شاهنشاهی روی دیوار نصب گردیده است.
پ ـ تبلیغات براندازی ـ به صورت اعلامیه، نشر اکاذیب و شایعه گسترش یافته است.
ث ـ انتقادات از روشهای سیاسی و اقتصادی دولت ـ گروه های مخالف اصولاً دولت فعلی را تأیید نکرده و دولت جدید شدیدا مورد اهانت و ایراد قرار گرفته است.
ث ـ شایعات ـ شایع است که افراد روسی نفوذ خود را به ایران از طریق دره گز شروع کردند.
ـ شایع است حدود 15 نفر از جوانان در منزل آیت الله قمی اجتماع و ضمن تشریح مسئله ساواک شیراز اظهار نمودند پس از لغو حکومت نظامی به ساواک خراسان حمله خواهند کرد ولی عده ای معتقدند که باید در زمان حکومت نظامی حمله نمود.
5ـ امکانات گروه های مخالف ـ تغییری دیده نشده است.
6ـ اخباری که در گزارش نوبه ای روزهای پیش نوشته شده است.
عموم اخبار مربوط به روز پیش در گزارش نوبه ای اطلاعاتی شماره 40 درج گردیده است.
7ـ تجزیه و تحلیل ـ در مدت دوره تظاهرات و راهپیمایی مخالفان در سطح کشور به مناسبت گشایش دانشگاه تهران نسبت به گذشته بیشتر بوده است.
ـ ارعاب و تهدید نسبت به تخریب و آتش سوزی منازل پرسنل ن م ش نسبت به گذشته کاهش داشته است.
8ـ نتیجه : بررسی مطالب مندرج در مطبوعات کشور که کاملاً حاکی از سفر قریب الوقوع شاهنشاه آریامهر به خارج از کشور و مراجعت خمینی و نیز احتمال وقوع کودتائی از ناحیه ارتش شاهنشاهی می باشد نشان می دهد که اخلالگران به صور مختلف در صدد تضعیف روحیه پرسنل ارتش شاهنشاهی، بدبین کردن مردم نسبت به نیروهای مسلح شاهنشاهی و نیز تخطئه اقدامات اصلاحی می باشند که احتمالاً از ناحیه دولت آقای بختیار شروع خواهد شد و تلاش می نمایند که برخوردهای خونین را بین مردم و یگان های نظامی بوجود آورند و در این زمینه احتمال پاره ای عملیات از قبیل حمله به پاسگاههای پلیس، ژاندارمری، مراکز ساواک در شهرستان ها و حتی پاره ای از تأسیسات نظامی مطرح می باشد که اقدامات چشمگیر و تهیه طرح های لازم جهت حفاظت از تأسیسات و مراکز فوق الذکر ضروری به نظر می رسد.
ر سب 3 ـ سپهبد خواجه نوری به جای سرلشگر مکری گیرندگان 1ـ وزارت جنگ (2 نسخه) 2ـ ن ز ش (معاونت عملیات و اطلاعات) 3ـ ن ه ش (معاونت عملیات) 4ـ ن د ش (معاونت عملیات) 5ـ ژ ک ش (رکن 3) 6ـ ش ک ش (عملیات) 7ـ ساواک 8ـ سب 2 (ر ک) 9ـ سب 2 ف د (ا د) 10ـ سب 2 ف ه (د سک داخلی) 11ـ سب 2 (داد)
توضیحات سند:
1ـ این تجمع به دلیل بازگشایی دانشگاه تهران بود.«از صبح امروز (23 /10 /57) راهپیمایان از نقاط مختلف شهر به طرف دانشگاه تهران به حرکت در آمدند...
.
ساعت 30 /10 صبح دانشگاه تهران پر شد و خیابان شاهرضا [انقلاب] مملو از جمعیت گردید.
» (کیهان، ش 10611، ص 2) در بولتنهای بعدی تفصیل بیشتری از این گردهم آیی آمده است.
2ـ این خبر در خلال گزارشهای دیروز یاد شد.
3ـ امروز (23 /10 /57) شاه با فرماندهان نیرو در کاخ نیاوران دیدار کرد.
تیمسار قره باغی این دیدار را به درخواست شاپور بختیار نوشته که در آن شاه از فرماندهان خواست : «چون آقای نخست وزیر و دولتی که تشکیل داده اند پشتیبان قانون اساسی است، ارتش شاهنشاهی وظیفه دارد که از دولت قانونی پشتیبانی نماید.
» (اعترافات ژنرال، صص 130 و 131) در این روزها تلاش ها فراوانی صورت می گرفت که همزمان با خروج شاه ارتش از شاپور بختیار تبعیت کند ؛ حال این تبعیت حفظ آرامش باشد یا اقدام به کودتا.
4ـ روزنامه کیهان نوشت که امروز (23 /10 /57) یک جوان در منطقه نظام آباد تیر خورد و زخمی شد.
(ش 10611، ص 2) 5ـ روزنامه در درج خبر تظاهرات بوشهر از اقدام مردم به پایین کشیدن مجسمه شاه یاد نکردند اما نوشتند که بیش از 4 هزار نفر چندین ساعت راهپیمایی کردند و نیز مراسم یادبودی به مناسبت چهلمین روز شهادت حجت الاسلام ابوتراب آشوری برگزار شد.
(اطلاعات، ش 15759، ص 4) 6ـ اصفهان شصت و هفتمین روز تعطیل بازار و مغازه های شهر را پشت سر گذاشت.
اما فروشگاه های تعاونی اسلامی که اقدام به عرضه خواروبار و مایحتاج عمومی مردم کرده اند باز هستند.
تعداد این فروشگاه ها تا این روز (23 /10 /57) 24 واحد است.
(بولتن خبرگزاری پارس، ش 296، ص 7) امروز (23 /10 /57) در مسجد سید اصفهان تجمعی شکل گرفت «و آیت الله حسینی پیرامون نهضت مردم و نیز مخالفت با دولت بختیار سخن گفت.
شرکت کنندگان سپس از نمایشگاه عکس وقایع میدان ژاله تهران که در محوطه مسجد ترتیب یافته دیدن کردند.
» (آیندگان، ش 3263، ص 4) در زرین شهر، همایون شهر، شهرضا نیز تظاهراتی شکل گرفت که همگی بدون درگیری پایان یافت.
7ـ تظاهرکنندگان از خرمشهر، ماهشهر، شادگان، بخش اروند کنار در این گردهم آیی بزرگ شرکت کردند و در ورزشگاه تختی جمع شدند.
در این اجتماع تنی چند از نمایندگان کارگران و عشایر سخنرانی کردند.
(کیهان، ش 10612، ص 1) امروز (23 /10 /57) بخشی از پالایشگاه آبادان دچار حریق شد که آتش تحت کنترل درآمد و خاموش شد.
(بولتن خبرگزاری پارس، ش 297، ص 4) 8ـ نام این تیر خورده ها ستوان یکم داودی و ستوان یکم نصیری بود.
حال ستوان داودی وخیم گزارش شد.
(کیهان، ش 10612، ص 7) امروز (23 /10 /57) مسجد سلیمان نیز شاهد تظاهرات بود.
تظاهرات توأم با آرامش نبوده به نوشته کیهان بیمارستان مرکزی، ستون یادبود دبیرستان محمدرضا شاه، یک کلوپ ورزشی و...
.
طعمه حریق شدند.
در اثر مقابله ماموران سه تن مجروح شدند که یکی از آنان در بیمارستان در گذشت.
(همان) 9ـ روزنامه اطلاعات علت تظاهرات اردبیل را بزرگداشت شهادت 6 تن از روستاییان نیارق دانست.
گروه هایی از مردم برای برپایی مجلس ترحیم در مسجد میرزا علی اکبر گردآمدند و سپس دست به تظاهرات ضد حکومتی زدند.
(ش 15759، ص 4) در این تظاهرات سینما ایران به آتش کشیده شد و شیشه های بانک ملی شکست.
مردم به دلیل تیراندازی و شلیک گاز اشک آور نتوانستند مجسمه شاه را پایین بکشند.
(همان) 10ـ اخبار زنجان با شرح بیشتر در قالب سندهای دیگر در پی خواهد آمد.
11ـ مراسم یادبود در مسجد کاسه فروشان رشت در بزرگداشت شهدا (اطلاعات، ش 15759، ص 4) شهادت جوان 21 ساله ای که در هشتم دی در رشت تیر خورده بود، در بیمارستان کوروش این شهر (کیهان، ش 10612، ص 7) تظاهرات گسترده در لنگرود و شعارهایی مبنی بر سرنگونی حکومت شاهنشاهی و برپایی حکومت اسلامی (همان)، تظاهرات در آستانه اشرفیه (همان، ش 10113، ص 5)، تظاهرات در صومعه سرا و فومن (آیندگان، ش 3263، ص 4) از دیگر اخبار استان گیلان در بیست و سوم دی ماه بود.
12ـ روزنامه کیهان این تظاهرات را با شرکت بیش از 50 هزار تن از مردم همدان یاد کرد که به عنوان اعتراض به دولت بختیار بر پا شد.
(ش 10612، ص 7) 13ـ انتساب این موضوع به امام خمینی دروغ است.
کافی است به اعلامیه ایشان در روزهای 22 و 23 دی ماه رجوع گردد تا نظر امام نسبت به چگونگی برخورد با نیروهای مسلح روشن شود.
14ـ امروز (23 /10 /57) دادگستری فارس، کارمندان شهرداری شیراز، کارمندان سازمان آب منطقه ای استان دست به راهپیمایی آرامی زدند و با نهضت مردم اعلام همبستگی کردند.
(اطلاعات، ش 15759، ص 4) همچنین آیات دستغیب و محلاتی با صدور اعلامیه هایی مردم را از تعرض به جان و مال نیروهای مسلح و نیز تخریب اماکن عمومی بر حذر داشتند.
(پیک خجسته، ش 1179، ص 1 ؛ کیهان، ش 10611، ص 6)