موضوع: جلسه منزل آیتالله میلانی و اظهارنظر در مورد مسافرت شاهنشاه آریامهر به کشور عراق
تاریخ سند: 10 دی 1346
موضوع: جلسه منزل آیتالله میلانی و اظهارنظر در مورد مسافرت شاهنشاه آریامهر به کشور عراق
متن سند:
از: 9/ﻫ تاریخ:10 /10 /1346به: 316 شماره: 10822 /9ﻫ
موضوع: جلسه منزل آیتالله میلانی و اظهارنظر در مورد مسافرت شاهنشاه آریامهر به کشور عراق
روز 10 /10 /46 شیخ علی تهرانی، سیداعلم الهدا، شیخ انصار خوشنویس، آیتالله سیدمحمد علی‌مددی نجفی، شیخ غلامرضا نمایی، شیخ علی یزدی و شیخ نصرالله شوشتری در منزل آیتالله میلانی اجتماع نموده و اظهار می‌نمایند:
چون امکان دارد اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر جهت مسافرتی به عراق و از آنجا به نجف اشرف تشریف‌فرما شوند و در این مسافرت از آیتالله حکیم یا آیتالله شاهرودی دیدن فرمایند و از طرف عکاسان و خبرنگاران که جزء ملتزمین هستند با عکس‌برداری از این جریان به کلیه دول اعلام خواهند نمود شاهنشاه ایران توجه خاص نسبت به علماء مبذول می‌فرمایند و حال آنکه از نظر دولت تاکنون هیچ‌گونه اقدامی نسبت به اهل علم نشده و نمیشود. بدین لحاظ نامبردگان بالا در نظر دارند به‌محض اطلاع از عزیمت شاهنشاه آریامهر به عراق و نجف دو تلگراف یکی به قم برای اطلاع علمای حوزه علمیه آنجا که جریان را به اطلاع آقای آیتالله حکیم برسانند و تلگراف دیگری از مشهد به نجف مخابره که ایشان به جای دیگر مسافرت کنند و یا به‌عنوان عارضه کسالت تمارض نمایند و اضافه می‌نمایند بنا شده شاهنشاه آریامهر در مسافرت خود به کشور عراق، به کوفه منزل آیتالله حکیم که یک عرب است بروند و اگر این عمل انجام شود شاید آیتالله شاهرودی حاضر نشود در حرم شاهنشاه را ملاقات نماید و نیز به علمای ایران خیلی برخورد خواهد داشت. سپس نامبردگان اضافه می‌نمایند خوب است عقلای قوم در عراق به حکیم و شاهرودی تذکر دهند که در هنگام مسافرت شاهنشاه به عراق، آن‌ها مسافرتی نمایند که در محل نباشند و ملاقاتی انجام نگردد و یا اینکه در یک جا حکیم و شاهرودی یک دفعه به‌اتفاق ملاقات نمایند که تبعیضی بین عرب و عجم نشود که ایجاد اختلاف نماید.
سپس شیخ غلامرضا نمایی در خاتمه اظهار می‌نماید:
اگر این ملاقات بشود بسیار خوب است، چون مشکل روحانیون حل خواهد شد و بعد از ملاقات این دو مرجع بزرگ با شاهنشاه آریامهر برای علمای دیگر ایران محذوری در ملاقات با شاهنشاه آریامهر نخواهد بود و وقتی اختلاف روحانیون حل شد، تمام مشکلات روحانیت به عرض شاهنشاه خواهد رسید و مسلماً دستور می‌دهند دولت انجام دهد و به نفع همگی است. این اظهارات مورد تأیید کلیه افراد حاضر در مجلس واقع می‌شود.
نظریه منبع 195: افراد مشروحه فوق روز 10 /10 /46 با حضور آیتالله میلانی و سیدمحمدعلی میلانی در منزل آیتالله میلانی اجتماع نموده و مذاکراتی در مورد تشریف‌فرمایی شاهنشاه آریامهر به عراق و ملاقات با آیتالله حکیم به عمل آمده است.
اصلاً این عده از طرفداران و ایادی آیتالله میلانی می‌باشد که اغلب به منزل وی رفت‌وآمد دارند. به‌طورکلی هنگامی‌که عدهای دورهم می‌نشینند متناسب با شغل خود سخنانی می‌گویند. با توجه به این جریان، این چند نفر از طرفداران میلانی در تاریخ 10 /10 /46 در منزل میلانی اجتماع و مسئله مسافرت شاهنشاه آریامهر به عراق و ملاقات با آیتالله حکیم را به میان کشیده و اظهارنظرهایی می‌شود.
نظریه رهبر عملیات: با توجه به اینکه هرگاه عدهای از آخوند‌ها دورهم جمع می‌شوند، درباره مسائلی سخن می‌گویند که به حرفه و شغل آنان مربوط است، این اظهارات فقط جنبه اظهارنظر داشته و هیچ‌گونه اقدامی تابه‌حال روی آن‌ها انجام نگرفته است. درصورتی‌که اقدامی در این مورد از ناحیه آنان به عمل آید مراتب به عرض خواهد رسید.
توضیح اینکه منبع در تاریخ حادثه در مسافرت بوده و پس از مراجعت از وی تحقیق گردیده است.
نظریه ساواک خراسان: یکی از برجسته‌ترین عقدههای میلانی همین مسئله است که شاهنشاه آریامهر در موقع فوت بروجردی به آیتالله حکیم که فردی عرب است تلگراف فرموده‌اند و علمای ایران را به حساب نیاورده‌اند. میلانی این مسئله را بارها اظهار داشته و مراتب هم به مرکز منعکس گردیده. به نظر این سازمان میلانی محتاط‌تر از آن است که چنین تلگرافی به نجف بنماید؛ مع‌ذلک ساواک مراقب است و به‌موقع اقدامات آن‌ها را به عرض خواهد رسانید.