موضوع: فعالیت دوستان اسداله رشیدیان
تاریخ سند: 23 اردیبهشت 1341
موضوع: فعالیت دوستان اسداله رشیدیان
متن سند:
شماره: 711 /312 پیرو گزارش قبل در مورد اقدامات اسداله رشیدیان به عرض می رساند.گروهی از دوستان اسداله رشیدیان که اخیرا از وی جدا شده اند در هفته گذشته ملاقات هایی با مورخ الدوله سپهر1 و آرامش به عمل آورده و قول و قرارهایی در خصوص همکاری با آنها گذارده اند و مورخ الدوله سپهر به آنها گفته است که همه جا در مورد نخست وزیری او تبلیغ نمایند تا به این طریق افکار عمومی برای روی کار آمدن وی آماده شود آرامش نیز به این عده اظهار داشته که فعلاً در انتظار روشن شدن اوضاع بین المللی نشسته است ولی دیر یا زود بوجود آنها احتیاج پیدا خواهند کرد.
فعالین این عده عبارتند از ملکوتی، محمدی و غلام پور کارمندان وزارت فرهنگ، حسن بهلولی عضو وزارت کار، اسلامی کارمند شرکت واحد اتوبوسرانی، جمشیدی و احیانی کارمندان وزارت صنایع و معادن و دکتر ذوالقدر که در جنوب شهر دارای نفوذ زیادی است.
در پرونده اسداله رشیدیان بایگانی شود.
توضیحات سند:
1ـ سپهر احمد علی مورخ الدوله به سال 1269 ه ش متولد شد.تحصیلاتش را نزد معلمین درباری قاجاری فراگرفت و وارد گمرک شد.
در جنگ جهانی اول منشی سفارت آلمان بود.
پس از پایان جنگ چندی در ثبت اسناد و املاک فعالیت کرد.
در کابینه دوم علی سهیلی در 1321 ش معاون وزیر پیشه و هنر شد و در کابینه قوام در 1324 ه ش وزیر پیشه و هنر و بازرگانی شد.
آخرین شغل دولتی وی ریاست هیأت مدیره شیلات بود.
از دی ماه 1337 برای نزدیک شدن به دربار نخست وزیری شروع به فعالیت کرد و در آن مقطع در بانک بیمه بازرگانان مشغول به کار بود.
مورخ الدوله معتقد بود که برای خنثی کردن سیاست آمریکائی ها در ایران چاره ای جز کنارآمدن با شوروی ها نیست (اسفند 1340).
طبق گزارش مورخه 16 /8 /40 ساواک در محافل طرفدار و وابسته به شوروی ها در ایران، از کاندیدا بودن نخست وزیری او پشتیبانی و اظهار عقیده می شود چنانچه نامبرده عهده دار مقام نخست وزیری شود خواهد توانست نسبت به عقد قرارداد عدم تعرض بین ایران و شوروی و دریافت کمکهای مالی و اقتصادی اقدام کند.
براساس گزارش دیگری در همین تاریخ مورخ الدوله به یکی از دوستان خود اظهار داشته که از طرف یک سفارتخانه خارجی از وی خواسته شد، که اعضای کابینه ای را که ممکن است او تشکیل دهد تعیین کند و مشارالیه نیز این لیست را تهیه و تسلیم نموده است.
به طوری که از دوستان مورخ الدوله کسب خبر گردیده اخیرا پس از مدتها مجددا روابط وی با مسئولین سفارت آلمان در تهران حسنه گردیده سعی دارد که مراتب پشتیبانی آلمانی ها را نسبت به خود بیش از پیش جلب نماید [20 /6 /41] او از دوستان نزدیک هویدا بود و سرانجام در 29 آبان 1354 ه ش درگذشت.
آثار متعددی از او انتشار یافته است.
مرسلوند، حسن، زندگینامه رجال و مشاهیر ایران، ج 4، تهران، الهام، 1374 ش، صص 32 ـ 30؛ ـ اسناد ساواک، پرونده های انفرادی