حضرت آیت‌اله بهبهانی دامت برکاته
تاریخ سند: 23 مرداد 1346
حضرت آیت‌اله بهبهانی دامت برکاته
متن سند:
از: قم تاریخ:23 /5 /1346به: اصفهان شماره: 1060
حضرت آیت‌اله بهبهانی دامت برکاته
پیش‌آمد ناگوار موجب تأسف، راجع به استخلاص آیت‌اله زاده معظم اقدام و رفع نگرانی‌های جنابعالی و عموم مسلمین را از خداوند متعال مسئلت دارم.
محمدرضا الموسوی الگلپایگانی1
به عرض می‌رساند. 23 /5
توضیحات سند:
1.آیتاللهالعظمى سید محمدرضا گلپایگانى، در سال 1277 شمسى در روستاى گوگد در شش کیلومترى گلپایگان دیده به جهان گشود. تحصیلات مقدماتى را نزد پدر، آیت‌الله ملاتقى گوگدى، آقا ضیاءالدین اراکى و آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائرى یزدى گذرانید. پس از تأسیس حوزه علمیه قم، به دعوت آیتاللهالعظمى حائرى یزدى به قم رفته و مدارج عالى علوم حوزوى را در این شهر کسب نمود. تبحر ایشان در علم فقه موجب شد که هفتاد سال مدرس این علم در حوزه علمیه قم باشد. وى همچنین از مهاجرت علماء و زعماى حوزه علمیه نجف به قم در سال 1341 هجرى قمرى کمال بهره را برد و براى مدتى هر چند کوتاه از محضر درس برخى از آنان همچون آیت‌الله سیدابوالحسن اصفهانى، آیت‌الله نائینى و غروى اصفهانى بهره‌مند گردید. با درگذشت آیت‌الله حائرى، آقاى گلپایگانى مسئولیتهاى سنگین‌ترى را متقبل شد و به تدریس دروس خارج فقه و اصول همت گماشت و تا پیش از ارتحال، همواره کلاس درس خارج معظم‌له در مسجد اعظم قم، یکى از بزرگترین مکاتب تدریس علوم دینى بود. در پى درگذشت آیت‌الله بروجردى نیز بخش اعظم وظایف آن عالم ربانى در اداره حوزه علمیه قم به ایشان واگذار شد. با شروع نهضت اسلامى مردم ایران به رهبرى حضرت امام خمینى (ره) ایشان همواره حامى نهضت و پشتیبان امام بود. بیشتر اعلامیه‌هاى مراجع در مسیر مبارزه با رژیم شاه را امضا مى‌کرد و در جلساتى که علماى قم در اوایل نهضت تشکیل مى‌دادند، شرکت مى‌نمود. همگام با امام و دیگر مراجع، عید 1342 را به دلیل اصرار رژیم بر اجراى لوایح ششگانه (انقلاب سفید) تحریم و بعد از تبعید امام به ترکیه نیز از این اقدام رژیم به شدت ابراز ناخشنودى کرد. واکنشهاى سیاسى حضرت آیت‌الله العظمى گلپایگانى نسبت به مسائل روز ایران و جهان اسلام، رژیم پهلوى را همواره وادار مى‌کرد که از موضع‌گیری‌هاى ایشان بیمناک باشد. مراسم نیایشى که ایشان در سال 1352 براى پیروزى مسلمانان در جنگ با اسرائیل برپا کرد، در آن زمان واکنش قابل توجهى به همراه داشت. اعلامیه‌هایى که علیه رژیم شاه در مناسبتهاى مختلف به ویژه در سالهاى 56 و 57 از سوى ایشان صادر مى‌شد، تنور مبارزه مردم را علیه رژیم شاه گرم نگاه مى‌داشت. در آستانه پیروزى انقلاب اسلامى در زمستان 1357 ایشان با انتشار اعلامیه‌هایى از ارتش خواست که به ملت بپیوندد و اعلام کرد: «هر کس مردم را به گلوله ببندد، قرآن را به گلوله بسته است.» پس از پیروزى انقلاب اسلامى در مقاطع حساس شاهد حمایت ایشان از نظام اسلامى و جمهورى اسلامى بوده‌ایم. در طول جنگ تحمیلى نیز همواره مشوق رزمندگان اسلام بود و بارها نمایندگان ایشان براى تقویت روحیه رزمندگان به جبهه رفتند. در تمام انتخابات در صحنه بود و مردم را تشویق و ترغیب به رأى دادن مى‌کرد. ایشان علاوه بر انجام اقدامات خیریه از قبیل احداث مدارس، بیمارستانها و سایر خدمات عام‌المنفعه، چندین اثر تألیفى از خود به یادگار گذاشته‌اند که از آن جمله است: حاشیه بر عروۀ‌الوثقى، حاشیه بر رسائل، مناسک حج، تألیفى در فقه و کتابى در اصول.حضرت آیتاللهالعظمى گلپایگانى در 19 آذر 1372 به ملکوت اعلى پیوست و پس از تشییع پرشکوه در تهران و قم، در جوار حضرت معصومه (سلام‌الله علیه) به خاک سپرده شد.
ر. ک: آیتاللهالعظمى سید محمدرضا گلپایگانى به روایت اسناد ساواک، 3 جلد، مرکز بررسى اسناد تاریخى وزارت اطلاعات.