موضوع : بخشنامه ارتش درباره روحانیون
تاریخ سند: 12 آبان 1342
موضوع : بخشنامه ارتش درباره روحانیون
متن سند:
گیرنده : مقامات ساواک بترتیب سلسله مراتب فرستنده : بخش 321 محترما معروض میدارد اخیرا ستاد بزرگ ارتشتاران بخشنامه ای درباره افراد معمم شهرستانها صادر و طی آن اظهار داشته دستور داده میشود در صورتیکه مامورین مسئول مشاهده نمایند برخی از عوامل ماجراجو بعنوان وعظ یا خطابه بجای اینکه از لحاظ مذهبی راهنما و هادی مردم باشند، آنان را برخلاف مصالح کشور اغواء نموده مطالب زننده ای ایراد میکنند، بایستی بدون اتلاف وقت و کسب اجازه از مرکز بوظائف قانونی خود عمل نمایند و در این قبیل مواقع شهربانی و ساواک که مسئولیت مستقیم را در این امر دارند باید اقدامات لازم را فوری انجام و چنانچه احتیاج به کمک داشته باشند پادگانها بدون مراجعه بمرکز عوامل لازم را در اختیار شهربانی و ساواک قرار داده مراتب را گزارش کنند.ضمنا خاطر عالی مستحضر است که بنابر بخشنامه ای که قبلاً از طریق اداره کل سوم برای کلیه ساواکها صادر و ارسال شده است بساواک ها دستور داده شده ترتیبی اتخاذ نمایند تا در مورد افرادی که بموجب قانون ساواک بایستی دستگیر شوند با ارائه مدارک لازم قبلاً از مرکز کسب تکلیف شود مگر در موارد استثنائی و ضروری که تاخیر موجب ضرر و زیان اطلاعاتی یا احتمال فرار شخص دستگیر شونده گردد.
در این صورت با توجه بوظائف مصرح در قانون ساواک اقدام بدستگیری و بازداشت شود ولی باید دلائلی که متعاقبا ارسال میدارند کافی و قانع کننده باشد.
بطوری که ملاحظه میفرمایند بنابر بخشنامه اخیر ستاد بزرگ ارتشتاران هر گاه ساواک های شهرستانها و سایر مراجع صلاحیت دار تشخیص بدهند که یکی از افراد معمم یا غیرمعمم را باید بازداشت نمایند بدون کسب اجازه از مرکز فورا اقدام خواهند کرد.
ولی بنابر بخشنامه اشاره شده ساواک در این قبیل موارد ساواکهای شهرستانها بایستی قبلاً از مرکز کسب تکلیف کنند.
بدین ترتیب تکلیف ساواکهای شهرستانها و سایر مراجع مربوطه روشن نیست.
البته در نظر دارند که اجرای مفاد بخشنامه ستاد بزرگ ارتشتاران درپاره ای از شهرستانهای تولید اشکال خواهد کرد.
زیرا عده ای از روحانیون مخالف دولت که در منابر یا بوسائل دیگر با دولت مخالفت مینمایند در شهرستانهای خود آنقدر نفوذ دارند که هر گاه از طرف مراجع صلاحیت دار بدون مطالعه کافی اقدام بدستگیری آنها شود عکس العمل ها و احیانا تظاهراتی بروز خواهد کرد.
مثلاً اخیرا1 هنگامی که مراجع انتظامی میخواستند یک طلبه2 ساده را که روی منبر مطالبی بر ضد دولت گفته بود بازداشت کنند با عکس العمل و تظاهرات عده قابل توجهی از مردم روبرو شدند که در نتیجه پس از زد و خورد و تیراندازی پلیس چند نفر مقتول و مجروح گردیدند.
مثال دیگر جریان مخالفت های بعضی از روحانیون تبریز از قبیل قاضی طباطبائی است که با وجود تصمیم کمیسیون امنیت آذربایجان شرقی مبنی بر دستگیری و یا تبعید آنان و کسب اجازه های مکرر از مقامات مرکز ـ حتی از جناب آقای نخست وزیر هنوز در این مورد امریه قطعی صادر نشده است و علت این امر هم فقط نفوذ روحانیون مورد بحث است.
درباره بازداشت و تنبیه روحانیون محرک بستن بازار اصفهان که چندی قبل بوقوع پیوست نیز همانطور که در خاطر مبارک است سرانجام بمسامحه و سازش اکتفاء و از دستگیری آنان که موجب عکس العمل میگردید خودداری شد.
عکس العمل مردم قزوین در مورد بازداشت حاج میرزا نصراللّه شهیدی و نمونه های دیگری در زمینه مورد بحث هم روشن و مبرهن است بنابراین دادن اختیار کامل بمقامات محلی مبنی بر دستگیری هر شخص که بنظر آنان اخلالگر است در عمل مواجه با اشکالاتی خواهد شد و بنظر میرسد مناسب باشد که مقامات عالیه ساواک بنحو مقتضی با مقامات مربوطه درباره مفاد بخشنامه ستاد بزرگ ارتشتاران مذاکره فرمایند.
در غیر اینصورت استدعا دارد ارشاد فرمایند که در مورد بخشنامه ستاد ارتش چه اقدامی صورت گیرد آیا رونوشت آن جهت اقدام بکلیه ساواکها ابلاغ گردد یا خیر؟ تهیه کنندهرئیس دایره شهابی 12 /8رئیس بخش دکتر مالک رئیس اداره دوم عملیات مدیر کل اداره سوم 12 /8معاون ساواک بخشنامه ستاد بزرگ ارتشتاران هم صحیح است و هم روشن مقصودشان آنست که : ساواک مسئول مستقیم است ـ بمحض مراجعه به ساواک، پادگانها باید بدون مراجعه به مرکز به آنها کمک کنند.
فقط در موارد مخصوص و بحرانی دخالت مستقیم بدست ارتش بیافتد.
بنابرین وضعیت بهتر شده است رئیس ساواک کماکان می تواند دستگیری را پس از بررسی صدور امر از مرکز اجرا کند این بخشنامه مانع از کار او نخواهد بود.
آقای شهابی 13 /8 /42 بایگانی شود.
12 /8
توضیحات سند:
1ـ منظور واقعه مسجد فیل است.2ـ مقصود شهید عبدالکریم هاشمی نژاد است.