گزارش
تاریخ سند: 18 مرداد 1340
گزارش
متن سند:
محترما معروض می دارد غیرنظامی دکتر شاهپور بختیار یکی از عناصر باسابقه و مسئولیت دار حزب ایران و جبهه ملی به علت این که برخلاف تصمیم دولت و اعلامیه شهربانی کل کشور دائر بر ممنوع بودن هرگونه از اجتماع و تظاهرات و شرکت در مراسم مربوط به روز سی تیرماه /1340 رفتار کرده و به اتفاق چند نفر از اعضای شورای مرکزی جبهه ملی روز پنجشنبه 29 /4 /40 جهت شرکت در مراسم مخصوص به ابن بابویه رفته و پس از ملاقات با چند نفر از افراد سرشناس دیگر جبهه مراجعت می نماید از طرف مقامات انتظامی جلب و به موجب قرار صادره از طرف بازپرس شعبه 7 دادستانی ارتش در زندان موقت شهربانی بازداشت گردیده و چون متهم به قرار بازداشت صادره اعتراض نموده بود پرونده امر جهت اقدام قانونی به دادستانی ارتش ایفاد و در نتیجه طبق رأی شماره 76 دادگاه عادی شماره 3 اداره دادرسی ارتش قرار صادره از طرف بازپرس مورد تایید قرار گرفته و مراتب به متهم اطلاع داده شده و بازجویی تکمیلی از نامبرده معمول گردید اینک نتیجه تحقیقات معموله به شرح زیر به استحضار عالی می رسد: الف : مشخصات و هویت کامل متهم : نام شاهپور فرزند محمدرضا (سردار فاتح) شهرت بختیار دارای شناسنامه شماره 8334 صادره از بخش 1 اصفهان متأهل دارای چهار فرزند مذهب مسلمان تابع دولت ایران متولد سال 1293 شغل مدیر شرکت مقاطعه کاری هامون ساکن شمیران رستم آباد بالا ب : خلاصه سوابق متهم : متهم یک بار در بهمن ماه سال 1332 به مدت یک ماه به اتهام فعالیت مضره بر علیه دولت بازداشت و دفعه دیگر در شهریور ماه 1333 به اتهام اقدام بر علیه امنیت کشور و اهانت به مقام سلطنت بازداشت و تحت پیگرد قانونی واقع و به مدت 3 سال زندان محکوم گردیده است ج : خلاصه اظهارات و اعترافات متهم اعترافات متهم را می توان تحت عناوین زیر خلاصه نمود: 1ـ وضع حزبی و عقاید شخصی متهم : نامبرده اعتراف دارد که در سال 1329 وارد حزب ایران شده و در آن حزب به عضویت کمیته مرکزی و بالاخره دبیری کمیته منصوب گردیده و در تیرماه سال 1339 که حزب ایران به جبهه ملی ملحق شد نامبرده نیز عضویت جبهه مزبور را اختیار کرده و علاوه بر عضویت شورای مرکزی مسئول و سرپرست کمیته دانشجویان دانشگاه وابسته به جبهه ملی بیان داشته است 2ـ تشکیلات جبهه ملی.متهم معترف است که جبهه ملی دارای یک شورای مرکزی می باشد که فعلاً (33) نفر عضو دارد که در بین آنها 8 تا 9 نفر منجمله افراد نامبرده زیر عضو حزب ایران می باشند : اللهیار صالح ـ باقر کاظمی رئیس شورای مرکزی ـ مهندس حسیبی ـ دکتر سنجابی ـ مهندس حق شناس ـ اصغر پارسا ـ ادیب برومند و خود متهم.
ضمنا آقایان : اللهیار صالح ـ دکتر سنجابی و متهم عضو کمیته اجرائیه جبهه نیز می باشند.
3ـ کمیته دانشجویان وابسته به جبهه ملی ـ متهم نامبرده اعتراف دارد که کمیته فعلی دانشجویان وابسته به جبهه ملی از 7 نفر تشکیل شده ولی چون سال تحصیلی به پایان رسیده و عده ای فارغ التحصیل شده اند ترکیب بعدی آن معلوم نیست.
دانشکده های بزرگ مانند فنی و پزشکی هر یک دارای یک نماینده در کمیته می باشد ولی دانشکده های کوچک مانند دامپزشکی با یک دانشکده دیگر مجموعا یک نماینده دارند.
متهم از اعضای فعلی کمیته دانشجویان اشخاص زیر را معرفی نموده است.
یحیی زاده ـ جفرودی ـ زرکشوری ـ صباغیان.
4ـ کمیته تبلیغات و انتشارات ـ نامبرده اعتراف نموده است که کمیته تبلیغات و انتشارات جبهه ملی تحت مسئولیت کشاورز صدر و عضویت داریوش فروهر1 و کریم آبادی و چند نفر دیگر اداره می شود ولی چون موضوع آن مربوط به متهم نیست از جزئیات امر اطلاعی ندارد.
5ـ مقاصد و هدف جبهه ملی ـ نامبرده در اعترافات خود چنین بیان داشته است : به طورکلی ظرف سال گذشته می توان گفت که جبهه ملی خواستار اجرای قانون بوده است و فعالیت های عمده او صرف نظر از تشکیلات و گسترش خود مبارزه برای آزادی انتخابات در زمان حکومت دکتر اقبال مبارزه برای اجرای قانون صحیح انتخابات در زمان حکومت آقای شریف امامی ـ و صدور اعلامیه ها و نشریات حاکی از اطاعت قانون و احترام به قانون اساسی و اعتراض به تعطیل مشروطیت و احتراز از پیوستگی و تفاهم با سایر دستجات غیرملی و آنهایی که از خارج از مرزهای کشور الهام می گیرند بوده است.
6ـ جبهه ملی و سی تیر ـ خلاصه اعترافات و اظهارات متهم درباره تظاهرات و اقدامات و فعالیت های جبهه ملی به مناسبت روز سی تیر در تیرماه 1340 بدین شرح است: مقدمتا این که روز سی تیر برطبق قانون موشح اعلیحضرت همایونی روز قیام ملی و تعطیل عمومی است.
جبهه ملی از این فرصت استفاده کرد که بار دیگر روح شهدای سی تیر که دنباله کار بنیان گزاری مشروطه بود گرامی دارد ـ به علاوه به آقای نخست وزیر بار دیگر یادآور شود که مشروطیت تعطیل بردار نیست ـ موضوع تقاضای میتینگ در جلالیه بود.
هیئت اجرائیه تقریبا در ساعت 10 صبح روز 28 تیرماه گذشته تشکیل جلسه داد و تصمیم گرفته شد به آقای نخست وزیر تماس گرفته و ملاقات نمایند ولی موفقیت حاصل نشد ناچار تلگرافی به ایشان مخابره شد که تا بعدازظهر روز 29 تیر پاسخی دریافت نگردید.
جبهه ملی تظاهرات در ابن بابویه را ممنوع کرده بود فقط به افراد سرشناس اجازه رفتن به ابن بابویه و خواندن فاتحه و برگشتن داده شده بود ـ متهم به اتفاقباقر کاظمی و کشاورز صدر به آن محل رفته و در بین راه چند نفر از افراد سرشناس جبهه را ملاقات می نمایند متهم در برابر این سوال که چرا با وجود دستور دولت و اعلامیه شهربانی کل کشور مبنی بر ممنوعیت هرگونه اجتماعی و تظاهر نامبرده به اتفاق چند نفر دیگر به ابن بابویه رفته و مردم را تحریک و تحریص به تظاهر و اخلال نظم عمومی و برهم زدن امنیت کشور نموده چنین بیان داشته است : دستور رئیس شهربانی یا نخست وزیر نمی توان ناقض قانون اساسی و اعلامیه جهانی حقوق بشر که به تصویب مجلسین رسیده باشد ـ مصالح عالیه کشور قبل از هر چیز اجرای قانون مملکت است نه اراده فلان نخست وزیر و میل فلان رئیس شهربانی ـ ما ایمان و قدرتی را در خود و مردم این مملکت می بینیم که امنیت و آرامش را حفظ کند.
دولت که از نیروی عظیم و متشکل جبهه ملی برخوردار نیست این موضوعات را بهانه می نماید و همه روز به نام حفظ آرامش قانون و مشروطیت را زیرپا می گذارد.
متهم در جای دیگر نوشته است : دولتی که می خواست با تصویب نامه قانون انتخابات را عوض کند.
دولتی که می گوید پارلمان لازم نیست و اصلاحات را خودم بدون مجلس شروع می کنم یا دیکتاتوری است (که دولت فعلی خود را متکی به مردم می داند؟) یا مردم این مملکت را نادان تر از آن که هستند به حساب آورده است ـ در هر صورت خود دولت گفت میتینگ آزاد است...
1 ...
.
این کار را هم یک مرتبه قبول کرد بعد از نظم و آرامش ملت و نظم و انضباط و رشد آن ...
متوحش شد دید جبهه ملی 85 درصد مردم تهران را موافق خود دارد متوسل به اعلامیه های بی امضاء و گزارشهای پوچ شد و خلاصه همان راهی را رفت که دکتر اقبال و شریف امامی رفتند یعنی به جنگ قانون به جنگ حق و به جنگ ملت.
توضیحات سند:
1ـ داریوش فروهر در 7 دی 1307 در شهر اصفهان متولد شد و دوران تحصیلات ابتدایی را در اصفهان گذراند.وی در 15 سالگی در حالی که دانش آموز دبیرستان «ایرانشهر» تهران بود وارد مبارزات سیاسی شد و در سال 1327 وارد دانشکده حقوق می شود و یک سال بعد در راه بنیانگذاری جبهه ملی ایران مصدق را یاری داد.
در سال 1329 برای اولین بار دستگیر و زندانی شد در همین سال ها که وی از اعضای حزب پان ایرانیست بود از آن جدا شد و حزب ملت ایران را تاسیس کرد و رهبری آن را به عهده گرفت.
در جریان کودتای 28 مرداد 32 زخمی و به بیمارستان منتقل شد و در 10 دی 1332 بازداشت و مرداد سال بعد آزاد می شود اما به جزیره قشم تبعید می گردد و در پی مبارزات خود به علت مخالفت با پیمان بغداد و انتخابات فرمایشی دوره 19 به همراه آیت الله زنجانی دستگیر و چند ماه روانه زندان می شود.
وی تا پیروزی انقلاب اسلامی به علت مبارزات پی در پی خود بارها دستگیر و روانه زندان شد و یکبار هم در 30 آذر 56 که مصادف با عید قربان بود در پی درگیری با گارد سلطنتی از ناحیه سر به سختی زخمی می شود و مدتی در بیمارستان بستری می شود.
داریوش فروهر پس از پیروزی انقلاب به عنوان وزیر کار دولت موقت منصوب شد.
وی در شب اول آذر سال 1377 در منزلش در تهران به قتل رسید.
(مردی که از تاریخ آمد، امیر کاویان * سروش ش 36 - 29 دی 58) 1ـ نقطه گذاری ها مربوط به اصل سند است.