15 خرداد (سیزدهم محرم)
متن سند:
واقعه پانزدهم خرداد سال گذشته هنوز در خاطر مردم زنده است و بی شک از
آن وقایعی است که از خاطرها نخواهد رفت.
در این روز تظاهرات اصیلی از جانب مردم بر ضد دستگاه حاکم صورت گرفت،
اما حکومت آن را به کشتار مردم بی سلاح مبدل کرده علاوه بر آن مأموران
حکومت کوشیدند تا به این تظاهرات اصیل رنگ خرابکارانه و ارتجاعی بزنند.
داستان از آنجا آغاز شد که
روحانیون تصمیم گرفتند در
برابر استبداد دستگاه حاکم
دست به مقاومت جدی
بزنند.
و مردم که منتظر
رهبران شجاعی بودند به
ندایشان لبیک گفتند.
دستگاه حاکم کوشید که این
مقاومت را ارتجاعی معرفی
کند و رهبران مبارزه
روحانیون را مخالف
اصلاحات قلمداد کند.
اما
این کوشش به ثمر نرسید.
روحانیون همه جا گفتند و
نوشتند که آنان با اصلاحات
مخالف نیستند، بلکه با
دیکتاتوری دستگاه حاکم مخالفند.
آنچه در روزهای پیش از پانزدهم خرداد، و ماههای پس از آن روی داد اعلام
این بود که جامعه روحانیت می تواند به طور جدی در برابر حکومت مقاومت کند
و در مبارزه عمومی مردم برضد دستگاه حاکم به طور قاطع شرکت جویند و
چنین نیز شد.
پرچم مبارزه را حضرت آیت الله خمینی با شهامت به دوش گرفت و رهبری
ایشان بسرعت قبول عامه یافت اما در مدت زندانی بودن ایشان نیز مبارزه تعطیل
نشد و مردانی چون آیت الله میلانی به رهبری مبارزه ادامه می دادند.
و اینک که یک سال از پانزدهم خرداد خونین می گذرد ضمن تسلیت به
بازماندگان شهدای پانزدهم خرداد به جامعه روحانیت به خاطر پایداری و
شهامتی که در این یک سال در برابر استبداد دستگاه حاکم از خود نشان داد باید
تبریک گفت.
شک نیست که اگر جامعه روحانیت همچنان با شهامت و از همان زاویه ای که در
این یک سال مبارزه میکرده است مبارزه را با دیکتاتوری دستگاه حاکم ادامه
دهد، نقش بس مهمی در مبارزه دموکراتیک ملی ایران بازی خواهد کرد.
و
فراموش نکنیم که جامعه روحانیت در انقلاب مشروطه در پرتو وجود رهبران
گرانمایه ای چون شادروانان بهبهانی و طباطبایی چه نقش بزرگی بازی کرد.
مردم قدر مبارزان راه آزادی را می شناسند؛ و آن کس که در راه خواسته های آنان
مبارزه می کند می تواند به پشتیبانیشان اعتماد داشته باشد.
پیروز باد جنبش ملی و دموکراتیک ایران!
جامعه سوسیالیستهای نهضت ملی ایران1
خرداد 1343
توضیحات سند:
1ـ جامعه سوسیالیستهای
نهضت ملی ایران : محسن مدیر
شانه چی در «احزاب سیاسی
ایران» در این باره می نویسد :
«در تیر ماه 39 به دنبال قول شاه
مبنی برآزادی انتخابات در
آستانه مجلس بیستم، جبهه ملی
دوم تشکیل شد؛ بی آنکه نقشی
برای ملکی در آن قائل شوند...
ملکی که پیش از این طرح
تشکیل سازمان گسترده ای از
همه نیروهای ملی را به سران
نهضت ارائه داده و با استقبالی
از سوی آنان روبرو نشده بود،
مستقلاً موجودیت تشکل جدید
را اعلام کرد؛ اما از آنجا که این
جامعه گستردگی و شمول مورد
نظر را نداشت، نام آن به جامعه
سوسیالیستهای نهضت ملی
ایران محدود شد...
جامعه
سوسیالیستها دارای دو
تشکیلات وابسته فعال بود؛
کمیته دانشگاه...
و کمیته
کارگران همزمان با فعالیت
جامعه سوسیالیستهای نهضت
ملی ایران در داخل، جامعه
سوسیالیستهای ایران در اروپا
نیز به هواداری خلیل ملکی و
جامعه سوسیالیستها در خارج از
کشور تشکیل شد که تا سالها
پس از سرکوب و فروپاشی
جامعه سوسیالیستها در ایران
فعالیت داشت و در مرداد 1344
یک ماه بعد از تشکیل جبهه ملی
در اروپا به این جبهه
پیوست...
.
».
منبع:
کتاب
قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک - جلد 6 صفحه 86