گزارش درباره : اخذ تصمیم درباره تمدید یا تجدید گذرنامه اعضاء حزب منحله توده
متن سند:
در اجرای امریه پی نوشت مدیریت کل اداره سوم بعرض می رساند.
کمیسیون در ساعت 1000 روز 9 /12 /37 در دفتر رئیس اداره یکم سیاسی
وزارت امور خارجه تشکیل شد.
در این جلسه روسای ادارات 1 و 2 و 3 سیاسی
وزارت امور خارجه،
تیمسار سرتیپ بیگدلی
رئیس دستگاه ضد
اطلاعات ارتش و سرهنگ
2 معینی معاون اداره گذرنامه
شهربانی کل کشور شرکت
داشتند.
ابتداء از طرف آقای جلایر،
یکی از کارمندان اداره یکم
سیاسی اظهار شد اخیرا
تعدادی ایرانی که می گویند
توده ای هستند به سفارت
کبرای ایران در عراق
مراجعه و برای خود و
کسانشان تقاضای تمدید
گذرنامه می کنند.
سفارت
مزبور در اینمورد از تهران کسب دستور نموده و منظور از تشکیل این کمیسیون
این است که تعیین شود وزارت امور خارجه در این مورد و موارد مشابه چه
بایستی بکند.
از طرف اینجانب اظهار شد نظر سازمان اطلاعات و امنیت کشور این است که
اقدامات زیر بشود.
از طرف وزارت امور خارجه به کلیه نمایندگان سیاسی دستور داده شود هر
سابقه و اطلاعی از افراد توده ای دارند به مرکز ارسال و به سازمان منعکس گردد.
به هیچ وجه گذرنامه این افراد نبایستی تمدید گردد بلکه باید پس از مراجعه
بلافاصله گذرنامه آنان اخذ و به تهران ارسال و به سازمان فرستاده شود و در
مقابل برگ خروج که با آن بتوانند فقط به ایران بیایند داده شود و مراتب به
مقامات انتظامی کشورهای مقیم منعکس گردد و در ضمن چنانچه امکان داشته
باشد افرادی که در ایران محکومیت حاصل کرده اند وسیله مأمورین انتظامی
دستگیر و به وسایل مقتضی به ایران اعزام شوند.
نمایندگان وزارت امور خارجه در مقابل اظهار داشتند: اولاً ما با کشورهای
خارج غیر از ترکیه قرارداد
استرداد مجرمین نداریم که
آن هم برای مجرمین سیاسی
قابل اجرا نیست.
ثانیا
چنانچه گذرنامه این افراد
تمدید شود این حسن را دارد
که وزارت امور خارجه
لااقل از محل سکونت و کار
این افراد مطلع است، ولی در
صورتی که ما گذرنامه آنها را
بگیریم و به آنها برگ خروج
بدهیم این امکان را دارد که
آنان از آمدن به ایران
خودداری و در کشورهای
مورد نظرشان پناهنده
سیاسی بشوند و آنوقت از
کنترل ما خارج شوند.
در مقابل این اظهار پاسخ داده شد موقعی اطلاع برای ما مفید است که بتوانیم از
آن بهره برداری کنیم، اگر ما بدانیم فلان فرد توده در چکسلواکی است چه فایده
برای ما دارد.
اما اگر گذرنامه آنان را بگیریم از خیلی آزادی عمل آنان جلوگیری
کرده ایم و دیگر اینان نمی توانند خود را ایرانی بدانند.
بالاخره قرار شد سوکمسیون وسیله نمایندگان شهربانی ـ ارتش ـ سازمان تشکیل
و نظر صریح در کمیسیون بعدی که ساعت 1000 روز چهارشنبه 13 /12 /37
در وزارت امور خارجه تشکیل می شود داده شود که آیا باید گذرنامه این افراد را گرفت و به آنان برگ
مراجعت داد یا اینکه گذرنامه آنان را تمدید نمود.
بطوری که شفاها به عرض رسید این سو کمیسیون در
ساعت 1000 روز دوشنبه 11 /12 /37 در دفتر مدیریت کل اداره سوم تشکیل خواهد شد.
ضمنا نمایندگان وزارت امور خارجه اظهار داشتند اصولاً ما افراد توده متواری را نمی شناسیم، گفته شد از
طرف سازمان این صورت به شما داده خواهد شد.
مراتب جهت استحضار به عرض رسید.
در آن روز به علت عدم حضور نماینده شهربانی سوکمسیون تشکیل نشد.
اقدامات بعدی را با توجه به دستوراتی که داده شد
گزارش نمایید.
منبع:
کتاب
چپ در ایران - حزب توده در خارج از کشور به روایت اسناد ساواک - جلد دوم صفحه 1