موضوع : اظهارات دکتر شاپور بختیار1
تاریخ سند: 4 تیر 1343
موضوع : اظهارات دکتر شاپور بختیار1
متن سند:
شماره : 7172 /20 الف اخیرا دکتر شاپور بختیار در حضور چند نفر از جمله داریوش فروهر2 اظهار نموده است که چندی پیش مهندس روحانی وزیر آب و برق نزد شاه رفته و مردد بوده است که بگوید دکتر بختیار مشاور عالی شرکتی است که آن شرکت مقاطعه کار سازمان سد سفیدرود میباشد.در این ملاقات شاه اظهار داشته که مهندس احمد زیرک زاده3 آدم اصلاح طلبی میباشد ولی دکتر بختیار تنها کسی است که من در خانواده او دیده ام و آدم بیچاره ایست فقط راه میرود و فحش میدهد مهندس روحانی در جواب شاه گفته است که دکتر بختیار مشاور عالی یکی از شرکتهای فرانسوی است.
شاه گفته است باشد چه مانعی دارد.
شاپور بختیار سپس افزود چندی قبل علی اشرف منوچهری4 نزد من آمد (در اینجا داریوش فروهر گفت گویا وی درصدد گرفتن مقام میباشد) ناطق افزود در مورد ناصرالدین موسوی هم باید بگویم که وی آدم ضعیفی است و ضعف هم بددردی است انسان اگر دزد باشد یک عیب محسوب میشود ولی ضعف ما در عیبها است.
وی سپس در مورد اینکه آیا وضع حزب ایران5 در حال حاضر طوری میباشد که بتواند وضع جبهه ملی جدید را روشن کند گفت این وضع تنها وقتی روشن میشود که این آقایان کاملاً جاروب شوند.
رونوشت برابر اصل است.
اصل در 14 ـ ب ـ خ به پرونده حزب ایران ضمیمه و بایگانی فرمائید.
19 /5 /43
توضیحات سند:
1ـ شاهپور بختیار فرزند محمدرضا سالار فاتح در سال 1293 ش در چهار محال و بختیاری متولد شد.وی تحصیلات ابتدائی را در اصفهان به پایان برد، سپس به لبنان سفر کرد و در یک کالج فرانسوی در بیروت دیپلم گرفت سپس در سال 1309 به فرانسه رفت و در رشته علوم سیاسی و حقوق بین الملل دکتری گرفت و در زمان جنگ جهانی دوم به لژیون خارجی فرانسه پیوست و یک سال و نیم با درجه افسری در ارتش فرانسه خدمت کرد.
پس از آن در بازگشت به ایران در سال 1326 به وزارت جدیدالتأسیس کار مشغول شد و تا درجه مدیرکلی ارتقاء یافت.
پس از آن به ریاست اداره کل خوزستان منصوب شد و مدتی بعد به تهران منتقل شد و معاونت وزارت کار را به عهده گرفت.
وی در سال 1330 بعنوان حزب ایران به مجلس راه یافت پس از آن مدت، مشاور کارگری مصدق بود که پس از سقوط مصدق بعد از جریان 28 مرداد 32 به علت فعالیتهای ضددولتی دستگیر و به 3 سال زندان محکوم شد.
وی که زمانی عضو کمیته اجرایی حزب ایران بود پس از سقوط مصدق همراه با بازرگان نهضت مقاومت ملی را تأسیس نمود.
او در نهم دی ماه 1357 از سوی شاه نخست وزیری را پذیرفت که در زمان نخست وزیری وی شاه ایران را ترک کرد، اما نخست وزیری وی به علت پیروزی انقلاب 37 روز بیشتر طول نکشید.
او پس از انقلاب از ایران به اروپا فرار کرد سرانجام شاهپور بختیاردر16 مرداد 1370 در اقامتگاه خود در حومه پاریس بوسیله افرادی که به دیدار او آمده بودند به قتل رسید.
(نیمروز ش 368 سال 75 ؛ جهان اسلام شماره 57 سال 70 با نخست وزیران ایران) 2ـ داریوش فروهر در هفتم دی ماه سال 1307 در شهر اصفهان متولد شد.
پس از گذراندن تحصیلات ابتدائی در اصفهان به دلیل انتقال پدرش به ارومیه سفر کرد سپس به تهران آمد و در دبیرستان ایرانشهر تهران به تحصیل پرداخت.
در سال 1327 وارد دانشگاه حقوق شد، سپس در سال 1328 به همکاری مصدق در تأسیس جبهه ملی پرداخت تا اینکه یک سال بعد به دلیل فعالیت های سیاسی برای نخستین بار زندانی شد.
فعالیتهای خود را با انتشار نخستین اعلامیه جهت دعوت مردم علیه کودتاچیان سال 32 ادامه داد تا اینکه در دی ماه 32 دستگیر و سپس در مرداد 33 آزاد ولی به قشم تبعید شد.
اما در همان سال به تهران آمد.
ولی مجددا در جریان اعتراض به قرارداد کنسرسیوم به زندان افتاد.
وی همچنین تا سال 1357 بارها دستگیر و به زندان افتاد وی قبل از انقلاب مدتی به کار وکالت دادگستری مشغول بود و پس از پیروزی انقلاب به عنوان وزیر کار در دولت موقت بازرگان منصوب شد.
وی مدتی هم جهت مشکلات مردم کردستان راهی آن شهر شد.
سرانجام داریوش فروهر در اول آذرماه 1377 همراه همسرش در منزل خود به قتل رسید.
(مردی که از تاریخ آمد) 3ـ مهندس احمد زیرک زاده فرزند میرزا زیرک در سال 1286 ش در تهران متولد شد.
در همان آغاز تولد همراه پدرش به چهارمحال بختیاری سفر نمود و تحصیلات ابتدایی را در این شهر به پایان برد.
سپس به اصفهان سفر کرد و تحصیلات متوسطه را در این شهر به پایان رساند.
پس از آن وارد تهران شد و در دارالفنون تهران به ادامه تحصیلات پرداخت تا اینکه در سال 1305 ش رهسپار فرانسه شد و در مدرسه پلی تکنیک و مدرسه مهندس دریائی به مدت 9 سال تحصیلات خود را به پایان رسانید.
سپس در سال 1314 به ایران بازگشت و با درجه ستوان یکم نیروی دریایی در بندر خرمشهر مشغول به خدمت شد.
در سال 1319 از ارتش به وزارت راه منتقل شد و اداره امور فنی بندر پهلوی (بندر انزلی) را به عهده گرفت سپس در سال 1320 به خدمت وزارت دارایی درآمد.
پس از چندی با تشکیل کانون مهندسین فعالیت سیاسی خود را ادامه داد، اما مدتی بعد فعالیت این کانون از سوی دولت ممنوع شد.
پس از آن به تأسیس حزب ایران پرداخت و به فعالیتهای خود ادامه داد و به دبیرکل این حزب منصوب شد.
در سال 1329 به حمایت از مصدق در طرح ملی شدن نفت پرداخت تا اینکه در کابینه دولت مصدق به کفالت وزارت اقتصاد ملی منصوب شد.
بعد از آن از سوی مردم تهران وارد مجلس هفدهم شد تا اینکه پس از قضایای 28 مرداد 1332 از کارهای دولتی معاف شد.
وی همچنین صاحب امتیاز روزنامه جبهه و از اعضای جبهه ملی می باشد.
(اطلاعات هفتگی، ش 576 ؛ شناخت سرزمین چهارمحال 57) 4ـ علی اشرف منوچهریان از اعضاء جبهه ملی و رئیس کل سازمان ثبت اسناد املاک کشور در زمان دولت مصدق بود.
وی در سالهای 1340 در مجلس سنا به همراه عده ای متحصن شد و به مخالفت با رژیم شاه پرداخت و در این رابطه 40 روز در زندان سنا بسر برد وی در سال 1370 دارفانی را وداع گفت.
(افتخارات ملی، ش 323، سال 71) 5ـ حزب ایران، هسته اصلی این حزب، کانون مهندسین ایران بود و غالب رهبران اولیه آن را گردانندگان کانون تشکیل می دادند.
احمد زیرک زاده (دبیرکل) غلامعلی فریور، جهانگیر حق شناس، علیقلی بیانی و کاظم حسیبی از این جمله بودند حزب ایران در ائتلاف با احزاب استقلال، پیکار و میهن پرستان، «حزب میهن» را تشکیل داد.
با فروپاشی این ائتلاف و انحلال حزب میهن، حزب ایران مستقلاً به فعالیت پرداخت و با ادغام حزب میهن پرستان در آن، گستردگی بیشتری یافت.
اصغر پارسا، سخنگوی حزب بود و روزنامه جبهه که صاحب امتیاز و مدیر آن احمد زیرک زاده بود، ارگان حزب ایران به شمار می رفت حزب ایران در تیرماه 1325 با حزب توده ایران در جبهه مؤتلفه احزاب آزادی خواه وارد ائتلاف شد که منجر به جدا شدن تعدادی از اعضاء حزب ایران شد حزب ایران مقارن با شکل گیری نهضت ملی به صورت یکی از احزاب اصلی جبهه ملی ایران درآمد و رهبران آن در شمار فعالان جبهه ملی درآمدند.
(احزاب سیاسی ایران، محسن مدیرشانه چی)