تاریخ سند: 18 فروردین 1355
درباره : اقدامات آیات و روحانیون در زمینه تاسیس ساختمان برای اسکان طلاب علوم دینی در شهرستان قم بولتن ویژه
متن سند:
شماره: 197 /312
این بولتن شامل سه برگ است.
چندی قبل آیت الله خوئی از نجف اشرف به نماینده خود در شهرستان قم
مأموریت داد زمینی را به مبلغ هشتاد میلیون ریال در شهر قم برای ساختن بنا
جهت اسکان طلاب علوم دینی خریداری نماید که مراتب با توجه به موقعیت
حوزه علمیه قم و افزایش بی رویه طلاب علوم دینی در این شهرستان و
مشکلاتی که ایجاد ساختمانهای جدید و افزایش طلاب در این منطقه از نقطه نظر
امنیتی در آینده محتمل بود، بشرف عرض پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایون
شاهنشاه آریامهر رسید و امر و مقرر گردید:
1ـ هرگز صحیح نیست چنین مرکزی بوجود آید.
2ـ خوئی در ایران نیست که برای او چنین کاری را انجام دهند.
3ـ این هشتادمیلیون ریال از کجا آمده، باید معلوم شود و از آن اشخاص مالیات
قابل توجهی گرفته شود.
در امتثال اوامر مطاع ملوکانه:
1ـ با مذاکراتی که با وزیر دادگستری به عمل آمد از صدور اسناد مالکیت جهت
اراضی تهیه شده جلوگیری گردید.
متعاقبا داماد و نماینده آیت الله خوئی که
متوجه بروز اشکال در صدور اسناد شدند، قطعه زمین دیگری به مساحت حدود
33 هزار متر مربع در جوار زمینهای قبلی و به ارزش تقریبی شصت میلیون ریال
خریداری نموده و درصدد ایجاد واحدهای مسکونی تحت نظارت یک هیئت
امنا برآمدند.
برای جلوگیری از ساختمان در زمینهای موصوف با شهردار و
فرماندار قم مذاکره و موقتا از صدور پروانه ساختمان خودداری گردید.
با توجه
به اینکه خودداری از صدور جواز ساختمان، تحت عنوان نبودن نقشه جامع برای
شهر قم به عمل آمده و قریبا نقشه مذکور تکمیل و برای اجراء به شهرداری قم
اعلام خواهد شد، موضوع ممانعت از صدور پروانه ساختمان در آینده منتفی
خواهد بود.
2ـ با توجه به محدودیتهای شدیدی که به ویژه طی دو سال اخیر از طرف مقامات
عراقی برای آیت الله خوئی فراهم شده، به نظر می رسد که وی در تلاش است تا با
ایجاد زمینه های مناسب از قبیل تشکل طلاب طرفدار خود و به وجود آوردن
حوزه ای متناسب با وضعیت خویش، تدریجا زمینه مسافرت و اسکان خود را در
شهرستان قم فراهم آورد.
3ـ آیت الله خوئی طی دهسال گذشته ضمن آنکه اقدام حادی علیه مصالح ایران به
عمل نیاورده، بعضا نیز محتاطانه کوششهای مثبت داشته و لذا علیه او و
طرفدارانش شدت عملی صورت نمی گیرد، به علاوه منبع تأمین وجوه مشارالیه،
طرفداران او در ایران و نیز شیعیان سایر ممالک اسلامی هستند که سالیانه مبالغ
هنگفتی به عنوان وجوه شرعیه برای او می فرستند و پولهای تخصیص داده شده
برای ساختمان اسکان طلاب نیز از همین منابع است.
در مورد روحانیون افراطی و مخالف، به همین نحو اقدام و در مورد طرفداران
خمینی که مورد شناسائی قرار گرفته اند، مالیاتهای قابل توجهی منظور و اخذ
شده حتی نسبت به تعقیب قانونی آنها نیز اقدام گردیده است.
در مورد تهیه خانه و محل سکونت جهت طلاب علوم دینی، علاوه بر آیت الله
خوئی، از جانب دیگران نیز تلاشهائی آغاز شده و از جمله خمینی نیز طی نامه
محرمانه ای که برای مرتضی پسندیده برادر بزرگتر خود به شهر قم ارسال داشته،
از وی خواسته با تعجیل با افرادی در قم و تهران تماس برقرار و بدون سر و صدا
سریعا خانه هائی را در شهر قم خریداری و مبادرت به ایجاد بناهای جدید
بنمایند.
همچنین شیخ محمد صدوقی که یکی از روحانیون مقیم شهر یزد می باشد، در
شهرستان قم زمینی به مساحت 200 هزار متر مربع خریداری نموده و اقدامات
ابتدائی را برای احداث ساختمان، مدرسه و خوابگاه برای طلاب علوم دینی به
عمل آورده که هزینه اتمام عملیات ساختمانی که چندین سال به درازا خواهد
کشید قریب دو میلیارد و پانصد میلیون (2500000000) ریال برآورد شده که
برای تأمین مبلغ مذکور از طریق جلب کمک افراد و سازمانهای خیریه اقداماتی
را معمول داشته است.
به منظور جلوگیری از پیشرفت کار ساختمانی این محل
نیز اقدامات لازم به طور موقتی به عمل آمده است.
در مدت یکسال اخیر فعل و انفعالات نسبتا وسیعی برای احداث ساختمان جدید
و اسکان طلاب در شهرستان قم از ناحیه آیات به عمل آمده است و این امر نشانه
آن است که آیات و برخی از روحانیون درصدد هستند با ایجاد تسهیلات و
امکانات جدید، موقعیتی را در شهرستان قم به وجود آورند که این شهرستان به
صورت پایگاه وسیع و عمده طلاب و روحانیون درآید.
بطوری که اکنون نیز این
شهرستان تا حدود زیادی از این موقعیت برخوردار است و توسعه اقدامات آیات
وسیله ای است برای حفظ و در عین حال گسترش روزافزون حوزه علمیه قم
مضافا به اینکه تعداد طلاب در این شهرستان نیز همواره رو به ازدیاد است و
تعطیل نسبی حوزه علمیه نجف نیز اثر فزاینده قابل توجهی در این امر داشته
است.
به نظر می رسد توسعه حوزه علمیه و ازدیاد طلاب در آینده مشکلاتی را از
نقطه نظر امنیتی در پی داشته باشد.
لذا ضروری است از هم اکنون اقداماتی که
جنبه اساسی داشته و منع کافی در جلوگیری از توسعه اقدامات آیات و
روحانیون در این زمینه می باشد، به عمل آید.
[پی نوشت نصیری]
«شریعتمدار میخواهد مرکزی در قم بنام حوزه علمیه بوجود بیاورد بطور غیرمستقیم باید از تهیه
منازل طلبه جلوگیری کرد آنچه زمینهای آزاد وجود دارد بنام فضای سبز یا غیره اشغال شوند
اجازه ساختمان به این قبیل اشخاص و وابسته آنها ندهید
شریعتمداری حاضر نیست از قم خارج شود.
مهمترین حوزه علمیه در مشهد و شیراز خوبست که وجه تسمیه هم دارد باید سعی کرد مراکز
دیگری که جنبه تمدن روز را دارد در قم بوجود آید.
اداره یکم ـ بساواک قم ابلاغ و اقدامات لازم در اجرای اوامر بعمل آید.
ثابتی 21 /1 /35
منبع:
کتاب
آیتالله سید مرتضی پسندیده به روایت اسناد ساواک صفحه 288