شریعت زاده
تاریخ سند: 13 آبان 1303
شریعت زاده
متن سند:
چهارشنبه ۱۳ عقرب جریده تجدد1 شماره ۵۸ 0813تحت عنوان (قضاوت تاریخی) می‌نویسد نطق شریعت زاده، جواب شاهزاده نصرت‌الدوله، بیانات اخیره مدرس2 را در مقایسه گذاشته با حال حاضر قضاوت می‌کنم. یکی از جمله‌های برجسته نطق مدرس این بود که امروز در تمام ایران کسی راحتی خیال ندارد- مقصود ایشان چه بود- وتمثل بادوار استبدادی و رحمت فرستاد برای ناصرالدین شاه و اشاره به مهاجرت خودشان و شاهزاده که قطعاً- شاهزاده سلیمان میرزاست تمام دلالت دارد که ایشان در نتیجه قضاوت در وقایع گذشته بیان نموده‌اند که با آن خرابی‌های گذشته مردم راحت‌تر از حالا بودند- آیا این قضاوت صحیح است از نقطه نظر ناطق و سیاستمداری که بخواهد در مجلس اول سیاسی بازی کند آری ولی از نقطه نظر تاریخ تأویل دیگری دارد. حصول مشروطیت به واسطه فشاری بود که با فراد در نتیجه سهل‌انگاری دربار از حکام وغیره وارد می‌آمد. با این حال آیا هیچ ممکن است یک شخص بی‌طرفی عقیده پیدا کند که در آن روزها مردم راحت‌تر از امروز بودند- من منکر نیستم که امروز مردم برای فشار اقتصادی و کسادی بازار و گران شدن زندگانی نارحت هستند ولی ز عشق تا به صبوری هزار فرسنگ است.
توضیحات سند:
١- روزنامه تجدد ارگان فرقه دموکرات مستقل ایران به مدیر مسؤلی شیخ العراقین زاده (محمدرضا تجدد) و برخی از اعضای هیأت تحریریه آن عبارتند از: تدین، داور، عدل‌الملک دادگر و فرج‌الله بهرامی، خط و مشی این روزنامه جانبداری از سردار سپه بود صدر هاشمی، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج ۲/ ۱۰7-۱۰6)۲- نطق مدرس در جلسه دهم آبان مجلس شورای ملی (رجوع شود به سند صفحه 132)