تاریخ سند: 28 فروردین 1342
دستور فرمایید درباره روحانیون و مراکز مذهبی هیچگونه مطلبی در جراید محلی درج نشود. ضمناً وصول تلگراف را اعلام دارید.
متن سند:
از: تهران تاریخ:28 /1 /1342
به: مشهد شماره: 1710
تلگرافات وارده
دستور فرمایید درباره روحانیون و مراکز مذهبی هیچگونه مطلبی در جراید محلی درج نشود. ضمناً وصول تلگراف را اعلام دارید.
1710ـ 28 /1 /42 سرلشکر پاکروان
اقدام میشود. به استحضار مقام ریاست برسد ـ 29 /1 /42
[دستور هاشمی مدیرکل ساواک خراسان]: آقای شیبانی با کلیه مدیران جراید مذاکره نمودهاید یا خیر؟ اگر دستور ندادهاید فوراً با آنان تماس بگیرید و در جریان بگذارید.
با محمودی، تهرانیان،1 آموزگار،2 مجید فیاض نوری مذاکره نمودهام. اگر بقیه هم لازم است ابلاغ فرمایید ـ 2 /2 /42
توضیحات سند:
1. محمدصادق تهرانیان مدیر روزنامه خراسان بود که از اول تیر سال 1328 آن را منتشر کرد و انتشار آن همچنان ادامه دارد. پیش از آن نیز دو بار روزنامه خراسان منتشر شده بود: اولی در سال 1288ش. توسط میرزا سید حسین اردبیلی که بهصورت دو شماره در هفته منتشر میشد و مرحله دوم آن، هفتهنامهای خبری بود که توسط میرزا سید محمد طباطبایی در فاصله سالهای 1300 – 1304 منتشر میشد که با تبعید وی تعطیل و متوقف شد.
2. عبدالحسین آموزگار مدیر روزنامه آفتاب شرق بود. این روزنامه در سال 1303ش. به صاحبامتیازی علیرضا آموزگار در مشهد منتشر شد. از آن زمان تا سال 1357 گاه بهصورت هفتگی،گاه سه روز در هفته و بیشتر به شکل روزانه انتشار یافت. پس از مرگ علیرضا آموزگار در سال 1332، مدیریت آن را نرجس آموزگار، همسرش و عبدالحسین آموزگار پسرش به عهده گرفتند. روزنامه آفتاب شرق در 3 دی 1356 مقالهای با عنوان «راز از پرده برون افتاد» چاپ کرد و در آن به امام خمینی و همهکسانی که علیه حکومت شاهنشاهی فعالیت داشتند توهین کرد. این روزنامه تظاهرات مردم را به «عوعوی سگان» تشبیه کرد که فریب خارجیها را خوردهاند و درباره امام خمینی نوشت: «افرادی چون خمینی خارجی که خارجیزاده و پرورده آنان و ریزهخوار خوانشان است در گوشه دنج درحالیکه همه وسایل راحت و طربش فراهم گشته، یکایک چون گرگ اجل، جوانان را میفریبند.» روز 17 دی 1356 گروهی از زنان مشهد که در مخالفت با کشف حجاب دست به تظاهرات زده بودند با پیادهروی در سطح شهر به چاپ این مقاله نیز اعتراض کردند. این تظاهرات با مقابله پلیس پایان یافت و شماری از زنان و گردانندگان راهپیمایی دستگیر شدند. روز نوزدهم دی مدرسین حوزههای علمیه مشهد جلسههای درس خود را در اعتراض به این مقاله تعطیل کردند و طلبههای مدارس نواب، سلیمان خان، میلانی و ملاحیدر در اجتماعی که تشکیل دادند، خشم خود را از این اهانت نشان دادند. در همین روز تظاهراتی نیز در شهر رخ داد و تعدادی از شیشههای بانکها شکست که با دستگیری چند نفر خاتمه یافت. اما اعتراضها تمامی نداشت. روز 9 بهمن 1356 پس از چند تلفن تهدیدآمیز، چاپخانه روزنامه آفتاب شرق آتش گرفت. آتشسوزی هفت ساعت ادامه داشت. باوجود از بین رفتن چاپخانه، روزنامه آفتاب شرق به انتشار خود ادامه داد. ده ماه بعد، در 2 آذر 1357، آفتاب شرق پس از 11832 شماره، خبر تعطیلی خود را در صفحه اول چاپ کرد و برای همیشه بسته شد.
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی- 02 صفحه 69