موضوع: وضع مشهد
تاریخ سند: 26 آذر 1357
موضوع: وضع مشهد
متن سند:
از: 312 ک تاریخ:26 /9 /1357به: عرض می‌‌رسد شماره: 9194 /312ک
موضوع: وضع مشهد
حبیب بهار نماینده مجلس شورای ملی روز 17 /9 /1357 به مشهد مسافرت و در بازگشت مطالب زیر را عنوان نموده است:
1. در بررسی‌هائی که نموده در سیستم رهبری مخالفین و مذهبی‌ها به نظر رسیده است حدود 50% از قدرت واقعی و نفوذ و موقعیت روحانیون کاسته شده و آیات قمی و شیرازی به دنبال منویات جمعیت کشانده می‌‌شوند.
2. با اطلاع تیمسار سپهبد عزیزی استاندار خراسان، آیت‌اله شیرازی را تلفنی توجیه و بنا به توصیه آیت‌اله شیرازی از توسعه خرابکاری و آتش‌سوزی در اماکن آن شهر جلوگیری به عمل آمده است.
3. معلوم گردیده رهبری مردم فعلاً با هاشمی‌نژاد1. عباس طبسی . خامنه‌ای . میرزا جواد تهرانی . حاج علی آقا [تهرانی] . طاهرزاده که از رهبران کانون نشر حقایق اسلامی محسوب می‌‌گردند، می‌‌باشد. این عده با ایدئولوژی و هدف خاصی فعالیت و گردانندگی تظاهرات را به عهده دارند و در صورتی که پس از بررسی دستگیر شوند مفید خواهد بود.
4. حاج آقا عباس نجاتی سردفتر شماره 104 تهران واقع در خیابان ویلا، برادر آیتالله قمی است و دختر این سردفتر عروس آیتالله قمی می‌‌باشد، چنانچه با سردفتر مذکور مذاکراتی شود، با نفوذی که در آیتالله قمی دارد، می‌‌توان در آینده از وجودش استفاده نمود.
5. از نظر روانی و توجه به افکار عمومی، تعویض رؤسای کلانتری‌ها و رئیس شهربانی استان مشهد در آرام‌سازی مشهد بی‌تأثیر نخواهد بود.
6. چنانچه مابه التفاوت ارزش دکاکین و اراضی متصرفی توسط نایب‌التولیه سابق براساس ارزیابی 70 باب مغازه که در بدو امر صورت گرفته سریعاً پرداخت گردد، بازاریان خشنود و به مراحم دولت امیدوار خواهند شد.
7. به پیشنهاد تیمسار سپهبد عزیزی استاندار و نایب‌التولیه آستان قدس رضوی، وی (بهار) عضو هیئت 12 نفری گردیده و درصدد است گزارش جامعی در مورد اراضی اطراف حرم تهیه نماید.
به عرض برسد. 26 /9
به عرض تیمسار ریاست ساواک رسید. تاریخ 27 /9 /1357
ملاحظه شد. 27 /9
آقای مجتبوی 27 /9
10 نسخه بهره‌برداری شد.
توضیحات سند:
1. شهید حجت‌الاسلام سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد، فرزند سید حسن در سال 1311 ﻫ ش در بهشهر متولد شد، پس از پایان تحصیلات مقدماتی راهی قم شد و از محضر اساتیدی چون آیتالله العظمی بروجردی، علامه طباطبایی و امام خمینی(ره) بهرهمند شد. پس از فوت آیتالله العظمی بروجردی در سال 1340 به مشهد رفت و علاوه بر تدریس در درس آیات محمد هادی میلانی و شیخ مجتبی قزوینی حاضر شد.ایشان در سال 1342 پس از فاجعه 15 خرداد دستگیر شد و 41 روز در زندان شهربانی حبس بود. در سال 1343 با همکاری آیتالله سید حسن ابطحی «کانون بحث و انتقاد دینی» را بنا نهاد و چند ماه بعد در فاجعه مسجد فیل در 22 /7 /1342 دستگیر و پس از مدتی آزاد شد. ایشان پس از سخنرانی در مسجد سید اصفهان در اواخر دهه چهل ممنوع المنبر شد، اما به تشکل و راهنمایی دانشجویان پرداخت و کلاس‌های زیادی در دانشگاه‌ها برگزار کرد و در سال 1354 در ایام فاطمیه در پی ایراد سخنرانی دستگیر شد و تا تاریخ 20 /3 /56 زندانی بود. وی پس از آن در مشهد به فعالیت‌های خود ادامه داد و مجدداً دستگیر شد. شهید هاشمی‌نژاد پس از پیروزی انقلاب ایشان دبیرکل حزب جمهوری اسلامی در مشهد شد، اما طولی نکشید که در هفتم مهرماه 1360 با نقشه سازمان منافقین در حالی که از کلاس درس در حزب جمهوری اسلامی خارج می‌شد به شهادت رسید و در «دارالزهد» حرم حضرت علی بن موسی الرضا (ع) به خاک سپرده شد.
یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید حجت‌الاسلام سیدعبدالکریم هاشمی نژاد، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1377.