تاریخ سند: 12 آبان 1356
خبر واصله حاکی است روز 3/8/2536 که اکثر علماء و روحانیون به مناسبت سالروز تولد حضرت رضا(ع) مراسم دید و بازدید داشتند
متن سند:
شماره: 32 /9 /57 تاریخ: 12 /8 /2536[1356]
از: شهربانی استان خراسان
به: تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت خراسان
برگ خبر
خبر واصله حاکی است روز 3 /8 /2536 که اکثر علماء و روحانیون به مناسبت سالروز تولد حضرت رضا(ع) مراسم دید و بازدید داشتند، آیتالله سیدعبدالله شیرازی . سیدکاظم مرعشی1 و عزالدین زنجانی2 به علت فوت سیدمصطفی خمینی عیدی نداشته و سوگوار بودهاند.
ارزیابی خبر . صحت دارد.
توضیحات سند:
1. آیتالله سیدکاظم اخوان مرعشی فرزند آیتالله حاج سیدمحمدرضا مرعشی در سال 1298 ش در نجف اشرف به دنیا آمد. پنج ساله بود که پدر خود را از دست داد. در سن ده سالگی به همراه خانواده به رفسنجان آمد و پس از فراگیری مقدمات تحصیلی، در سن 13 سالگی، راهی حوزه علمیه قم شد و به فراگیری علوم حوزوی مشغول گردید و زمانی از سوی آیتالله بروجردی(ره) برای تبلیغ راهی کرمان شد و در یکی از سخنرانیهای خود، علیه رضاخان صحبت کرد که همین مسئله، دستگیری او را به دنبال داشت. ایشان پس از 17 سال اقامت در قم، در سال 1328ش به نجف اشرف رفت و به تحصیل و تدریس مشغول شد و پس از 22 سال همجواری با حرم حضرت علی (ع)، در سال 1350ش، به ایران بازگشت و پس از اقامتی دو ساله در قم، راهی مشهد شد و در آنجا به تدریس و تبلیغ و اقامه جماعت پرداخت.
در دوران اوجگیری انقلاب اسلامی، بیت ایشان در مشهد مقدس، کانون رایزنیها و تصمیمگیریهای انقلابی بود، که شکستن محاصرهی بیمارستان امام رضا(ع)، یکی از آنهاست.
ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی، چند بار راهی جبهه شد تا در تقویت روحیه رزمندگان اسلام مؤثر واقع شود.
برخی از آثار قلمی ایشان به این شرح است: مناسک حج . حاشیه بر عروۀالوثقی . شرح عروۀالوثقی و تقریرات درس فقه آیتالله بروجردی(ره).
آیتالله سیدکاظم اخوان مرعشی در تیرماه سال 1381ش، به دیار باقی شتافت و در رواق دارالزهد حرم مطهر امام رضا(ع) مدفون شد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی، در پیامی خطاب به آیتالله طبسی، به مناسبت درگذشت ایشان فرمودند:
«بسمه تعالی . جناب حجتالاسلام والمسلمین آقای واعظ طبسی(دامت برکاته) . رحلت مرحوم مبرور آیتالله آقای حاج سیدکاظم مرعشی(رحمه الله علیه) را که از فقهای عالیقدر در مشهد مقدس بودند، به جنابعالی و آن حوزه مقدس و نیز به خاندان مکرم آن مرحوم و بالخصوص به اخوی معظمشان تسلیت عرض میکنم و از خداوند متعال علو درجات آن مرحوم و صبر و اجر برای بازماندگانشان مسئلت مینمایم. والسلام علیکم و رحمه الله . سیدعلی خامنهای 18 /4 /1383»
از ایشان، آثار و تألیفاتی به یادگار مانده است که از جمله آن میتوان به تقریرات بحث خارج آیات عظام بروجردی(ره)، حجت(ره) و سیدعبدالهادی شیرازی(ره)، حاشیه و شرح بر عروهالوثقی، حاشیه بر کفایه الاصول، حاشیه بر وسیله النجاه، مناسک حج و رساله عملیه (توضیح المسائل) اشاره کرد.
ر.ک: مشاهیر حوزه علمیه خراسان، ج3، ص 305 - 308.
2. آیتالله سیدعزالدین حسینی زنجانی فرزند مرحوم آیتالله آقامیرزا محمود حسینی قدس سره در سال 1300 ش در زنجان متولد شد و تحت سرپرستی والد علامه خود تربیت یافته و دوره مقدمات و سطح و مقدار کمی از خارج را در زنجان گذرانده و سپس به طرف قم عزیمت مینمایند. در قم در درس فقه و اصول به حوزه درس آیات عظام سیدحسین بروجردی، آقاسید محمد حجت کوهکمرهای، سیدصدرالدین صدر و سیدمحمدتقی خوانساری قدس سرهم به مدت چهارده سال حاضر شدند و در این زمینه به مدارج عالیه اجتهاد نائل میشوند. دوره حکمت متعالیه را نیز نزد مفسر کبیر و فیلسوف الهی مرحوم علامه طباطبائی، مرحوم آیتاللهالعظمی امام خمینی رهبر فقید انقلاب اسلامی و فیلسوف مجتهد حاج شیخ مهدی مازندرانی قدس سرهم خواندند. آیتالله سیدعزالدین زنجانی یکی از پنج نفری بودند که مرحوم علامه طباطبائی در مصاحبه تلویزیونی خود، ایشان را به عنوان افرادی که میشود در فلسفه اسلامی به آنان اعتماد کرد، معرفی فرمودند. آنگاه به نجف اشرف مهاجرت نموده و از دروس آیتالله العظمی سیدمحسن حکیم و آیتالله سیدعبدالهادی شیرازی استفاده نمودند. از سال 1335 پس از فوت مرحوم والدشان در زنجان مستقر شده و در زمینه اداره حوزه علمیه زنجان و مسائل فرهنگی و اجتماعی فعالیت خود را آغاز نمودند. با همت ایشان کتابخانه بزرگی در مسجد جامع (سید) زنجان تاسیس شده و هم اکنون نیز مورد استفاده عموم است. مرحوم آیتالله سیدعزالدین حسینی زنجانی با نظام طاغوت در خلال سالهای متوالی مبارزه نموده و در ماجرای 15خرداد سال 1342 همراه با تعدادی از علمای بزرگ کشور زندانی شدند. آن مرحوم همواره به تبلیغ و ارشاد و مبارزه با رژیم ستمشاهی مشغول بودند تا اینکه در سال 1351 به مناسبت مراجعت شاه از اوپک سخنرانی تندی در مسجد جامع ایراد مینمایند که در پی آن از طرف مقامات امنیتی وقت مجبور به ترک زنجان شده و از آن تاریخ در جوار مرقد مطهر حضرت امام رضا علیهالسلام اقامت نمودند و در مبارزات مردم مسلمان و انقلابی کشور به همراه علمای بزرگ خراسان از جمله مقام معظم رهبری مشارکت نمودند. آن عالم فرزانه قبل از 22 بهمن 1357 به دستور امام خمینی قدس سره به زنجان برگشته و دو سال به عنوان امام جمعه زنجان ـ که چندین نسل خود و پدران او امام جمعه رسمی آن شهر بودند ـ به اداره شهر و مسجد و حوزه علمیه پرداختند و منشاء برکات زیادی گردیدند که متأسفانه به علت ترور نافرجام توسط برخی منافقین بداندیش در سال 59 مجدداً به مشهد برگشته و تا پایان عمر پربرکت خود به عنوان یکی از مراجع عظام تقلید و نیز مدرس حوزه علمیه مشهد در سطح خارج فقه و اصول و تفسیر قرآن کریم و نهجالبلاغه تدریس و افاضه نمودند. مسجد امام صادق علیهالسلام در خیابان دانشگاه مشهد پس از انقلاب اسلامی و بهویژه دوران جنگ تحمیلی یکی از کانونهای تجمع و استفاده جوانان و عاشقان انقلاب و نظام علیالخصوص دانشجویان و رزمندگان اسلام بود و دروس تفسیر قرآن کریم، نهجالبلاغه و تفسیر مثنوی از دیدگاه معارف اهلبیت اطهار علیهمالسلام توسط ایشان همواره پذیرای طلاب، دانشجویان و اساتید دانشگاهها بود. یکی از آثار مطبوع ایشان شرح خطبه حضرت زهرا(س) در دو جلد ـ جلد اول بخش معارف و جلد دوم وقایع پس از رحلت پیامبر (ص) از زبان صدیقه طاهره (س) ـ به وسیله دفتر تبلیغات اسلامی قم تاکنون هفت بار چاپ شده است. از دیگر آثار چاپ شده ایشان میتوان به کتابهای: معیارالشرک فی القرآن، راه رستگاری، شرح زیارت عاشورا، تفسیر سوره حمد و... اشاره نمود. آن عالم بزرگ سرانجام پس از یک بیماری کوتاه در 24 اردیبهشت سال 1392 قالب خاکی را رها کرد و به رحمت الهی واصل شد.
ر.ک: آیتاللهالعظمی میلانی به روایت اسناد ساواک، ج1، ص40، محمدشریف رازی، گنجینه دانشمندان، ج5، ص 41 - 240، اسناد ساواک.
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی- 10 صفحه 24