تاریخ سند: 14 تیر 1337
متن سند:
رونوشت اطلاعیه شماره 2ـ3ـ1322 قبل از ظهر روز مزبور جلسه هفتگی منزل فتح اله فرود1 نماینده مجلس شورای ملی تشکیل گردیده و عده ای در حدود شصت نفر از طبقات مختلف منجمله کبیری، اقوامی، صفری، رضوی، قدس، ارباب جلیل خانلو، ادیب، صدرایی، آزادگان، خسروی، صائبی، مرتضایی کارمند دخانیات و قماشی در آن شرکت نموده اند در این جلسه ارباب جلیل خانلو رئیس سابق صنف نانوا گفته است عده ای از دوستانش برای عضویت در احزاب ملیون و مردم با مشارالیه مشورت و کسب تکلیف نموده اند و به آنها پاسخ داده حزب ملیون مانند ماه شب چهارده در عین روشنایی روبه زوال است ولیکن حزب مردم مانند ماه شب های اول ماه و به طرف روشنایی می رود و قبول عضویت حزب مردم اصلح است یکی از حضار در مورد وضع حزب مردم در مجلس شورای ملی از فرود سؤال نموده و فرود در پاسخ وی گفته است حزب مردم دارای 47 عضو ثابت در مجلس می باشد و حداقل 12 نفر از اعضای حزب ملیون هم علاقمند و یا در حقیقت تابع حزب مردم دارای 75 یا 76 رأی ثابت در مجلس شورای ملی بوده و بنابراین اکثریت کامل دارد منتهی آقای علم رهبر حزب مردم مایل نیستند عنوان اکثریت را در مجلس داشته باشند زیرا در آن صورت بایستی دولت آقای دکتر اقبال ساقط و آقای علم مأمور تشکیل کابینه بشوند و تا موقعی که بنا به اراده اعلیحضرت همایون شاهنشاه آقای دکتر اقبال نخست وزیر باشند آقای علم جنبه اقلیت را حفظ خواهد کرد و اما هر لحظه ای که شاهنشاه از آقای دکتر اقبال حمایت نفرمایند و احزاب و نمایندگان را مجاز کنند بلافاصله دولت آقای دکتر اقبال ساقط خواهد شد آقای فرود اضافه نموده اند که آقای علم شخصا با حسن اخلاق و تدبیر خود توانسته عده ای را دور خود و حزب مردم جمع آوری نماید و آقای دکتر اقبال دارای چنین تدبیر و ابتکاری نیست و اصولاً فاقد اخلاقی می باشند که مردم دور ایشان جمع شوند و در عین اینکه مرد شریف و درستکار است اجتماعی نیستند ولیکن دکتر کاسمی دبیرکل حزب ملیون شخص با تدبیر و اجتماعی است و خیلی هم زحمت می کشد تا مردم و نمایندگان مجلس را در حزب ملیون جمع کند ولی در یک جلسه که آقای اقبال در حزب حاضر می شوند کلیه اعضاء را ناراضی و دلسرد می نمایند و زحمت دکتر کاسمی از بین می رود و حتی آقای نخست وزیر به نمایندگان مجلس اظهار می دارند (به من دستور داده شده به شما اخطار کنم که عضو حزب ملیون شوید و حال بسته به نظر خودتان است) و در این صورت نماینده مجلس نمی تواند اعتقادی به چنین حزب داشته باشد.ارباب جلیل خانلو به مسخره از فرود سؤال نموده که قطعا کارمندان دولت مجاز هستند عضو حزب ملیون شوند و آقای فرود در پاسخ نامبرده اظهار نموده به طور حتم این طور خواهد بود زیرا مردم با رغبت عضویت آن را قبول نخواهند کرد و لذا بخشنامه ای از طرف دولت صادر خواهد شد که کلیه کارمندان موظف به قبول عضویت حزب ملیون می باشند.
یکی از حضار گفته است حزب ملیون در زمان حکومت دکتر مصدق توسط والاحضرت فقید شاپور علی رضا پهلوی در سعدآباد (ویلای شماره 6) تأسیس شده بود و حزب فعلی قطعا همان حزب می باشد و ارباب جلیل خانلو و کبیری اظهار داشته اند که مفتخر به قبول عضویت حزب مردم بوده و آقای فرود نیز به حزب مذکور علاقه مندی کامل دارند.
فرود در خاتمه جلسه اظهار نموده که در حال حاضر چند حزب و جمعیت مشغول فعالیت است حزب ملیون حزب مردم ـ جمعیت کل و غیره و در پاسخ سؤال یکی از حضار که تاکنون حزبی به نام کوک نشنیده اضافه نموده اند اتفاقا حزب کوک2 در باطن بسیار قوی بوده و دارای قدرت می باشد و در صورتی که در صدد تحقیق برآید می تواند از فعالیت آن آگاه شود.
ضمنا نصراله اقوامی3 و محمود قدس که از نزدیکان آقای فرود می باشد روز گذشته از قول ایشان اظهار می نمودند پس از بازگشت اعلیحضرت همایون شاهنشاه دولت آقای دکتر اقبال سقوط خواهد کرد و شخص دیگری که ممکن است دکتر امینی4 سفیرکبیر سابق ایران در امریکا باشد مأمور تشکیل کابینه خواهد شد و با نفوذی که بین مردم دارد به حزب اکثریت سرو صورتی خواهد داد.
توضیح آنکه دو نفر نامبردگان فوق برای عضویت حزب ملیون با دکتر کاسمی ملاقات هایی نموده و جلساتی نیز تشکیل داده بودند ولیکن بنا به توصیه آقای فرود از قبول عضویت حزب ملیون خودداری نموده اند.
اصل در پرونده فتح اله فرود 110 ـ ف ـ ر جهت اطلاع ریاست بخش 3 ایفاد می گردد.
از بخش 4 رسیده است.
س ـ و ـ بایگانی شود حزب مردم
توضیحات سند:
1ـ فتح اللّه فرود، فرزند فضل اللّه در سال 1283 ش در تهران به دنیا آمد.تحصیلات عالی را تا لیسانس حقوق ادامه داد.
نامبرده سمتهایی من جمله، مدیر شرکت سهامی تثبیت نرخ غله، عضو هیأت مدیره شرکت سهامی بیمه، شهردار تهران، نماینده دوره های 14، 18 و 19 مجلس شورای ملی، سناتور مجلس سنا و ...
را عهده دار بود.
ساواک در سند بیوگرافی او آورده است : «فردی بانفوذ در میان مردم و در سیاست متمایل به سیاست انگلیس است.
وی به خاطر به دست آوردن آراء مردم ضمن شرکت در جلسات مذهبی، جلسات متعددی متشکل از کارگران، فرهنگیان، بازاریان، ارتشیان بازنشسته و وعاظ وابسته به رژیم در منزل خود تشکیل می دهد و این گردهم آیی بعدها منجر به تشکیل جمعیت مجاهدین و مدافعین قانون اساسی و حزب خلق گردیده و عمده فعالیت مشارالیه این بوده که ضمن حمایت از شاه مخالفتهایی با دولتهای وقت (اقبال، شریف امامی، مخصوصا دکتر امینی) می نموده لکن این فعالیتها در زمان روی کار آمدن علم و منصور (سالهای 42 و 44) به حداقل رسیده و در زمان هویدا (44) به کلی قطع گردیده است.
یادشده یک بار در سال 1340 دستگیر شده و اتهام وی در مورد عوارض زمینهای شخصی به نام مهرابی بوده و بار دیگر در بهمن ماه همان سال به اتهام شرکت در تظاهرات دانشگاه تهران بازداشت گردیده است که اداره کننده جلسات نامبرده (جمعیت و حزب مذکور در بالا) عده ای از افراد توده بوده اند.
2ـ «کوک» یک سازمان پنهانی بود که در سال 1336 به دستور محمدرضا پهلوی و توسط حاج علی کیا تأسیس شد.
و شبکه خود را در سراسر ایران گسترانید.
وظیفه «سازمان کوک» کشف نارضایتی در اقشار مختلف جامعه بود.
این سازمان برخلاف سایر شبکه های اطلاعاتی و جاسوسی دوران پهلوی، به دلیل سوءاستفاده و جاه طلبی های کیا نتوانست سریّت خود را حفظ کند و به تدریج به یک سازمان نیمه پنهان بدل شد؛ بدین معنا که نه تنها ساواک بلکه برخی از دولتمردان پهلوی نیز از وجود آن مطلع بودند.
اسناد ساواک نشان می دهد که کیا طی سالهای 1337 ـ 1340 عملاً «سازمان کوک» را به یک شبکه شخصی در جهت اهداف و منافع مالی و سیاسی خود بدل کرده بود و این سازمان بیش از هر چیز به یک باند مخفی با ساختار شبه حزبی در جهت انواع دسته بندی های سیاسی و مالی شباهت داشت.
در اسناد ساواک و اداره دوم ارتش اسامی بسیاری از اعضاء کوک موجود است که تعدادی از آنها قضات و کارکنان عالی مقام دادگستری و عناصر متنفذ فرهنگی بوده اند.
طبق این اسناد، در اواخر دولت منوچهر اقبال ظاهرا سپهبد کیا در موضع مخالفت و تحریک علیه او قرار داشت.
کیا در زمان بازداشت توسط دولت امینی نیز «سازمان کوک»را از درون بازداشتگاه هدایت می کرد.
قضات عضو «کوک» نقش مؤثری در تبرئه کیا داشتند.
پس از آزادی کیا، محمدرضا پهلوی وی را از ریاست «سازمان کوک» برکنار نمود و این مسئولیت را به سرلشگر همایونی، فرمانده ژاندارمری آذربایجان پیش از غائله «فرقه دمکرات» و فرمانده ستون اعزامی به مهاباد در آذر 1325، سپرد.
معهذا، ارتباطات شخصی کیا با برخی اعضای متنفذ «کوک» حداقل تا سال 1343 ادامه داشت.
فعالیت این سازمان تا اواخر حکومت پهلوی ادامه داشت که پس از کیا گزارشات آن سازمان فردوست می رسید و او آنها را به اطلاع محمدرضا پهلوی می رسانید.
فردوست حدس می زند که سازمان کوک به آمریکایی ها مربوط باشد اما انگلیسی بودن آن را نیز متحمل می داند.
3ـ نصراللّه اقوامی فرزند مهدی سال 1290 متولد شد.
وی تحصیلات خود را تا لیسانس ادبیات زبان فرانسه ادامه داد.
در خلاصه سوابق او می خوانیم: دبیر دبیرستانهای سمنان، تهران، رئیس اداره آموزش و پرورش سمنان، رئیس اداره ناحیه 8 تهران، شمیران، مدیرکل آموزش و پرورش آذربایجان غربی، مشاور وزیر آموزش و پرورش، مدیرکل بازرسی وزارت آموزش و پرورش و عضو هیأت امنای باشگاه فرهنگیان بوده است.
(پرونده نصراللّه اقوامی در ساواک) 4ـ علی امینی در سال 1284 شمسی در تهران متولد شد.
و تحصیلات عالی خود را در پاریس در رشته اقتصاد با اخذ درجه دکتری در سال 1310 به پایان رساند و پس از بازگشت به ایران در وزارت دادگستری مشغول گردید.
در حکومت مصدق وزیر اقتصاد شد ولی پس از مدتی کنار گذاشته شد.
پس از 28 مرداد 1332، امینی در کابینه زاهدی، به وزارت دارائی رسید.
پس از برکناری زاهدی، امینی وزیر دادگستری در کابینه علاء شد و پس از مدتی به عنوان سفیر عازم امریکا شد.
حوادث مهم دوران زمامداری نخست وزیری امینی که از سال 1340 و پس از استعفای شریف امامی آغاز شد، عبارت بودند از وارد کردن چند شخصیت چپ و جنجالی در کابینه اش، بازداشت چندین تن از سران رژیم سابق که به قساوت و بیرحمی مشهور بودند نظیر علوی مقدم ـ کیا ـ ضرغام و ...
اصلاحات ارضی که به توصیه جان کندی رئیس جمهوری جوان و دموکرات امریکا، انجام گرفت و برکناری تیمور بختیار از ریاست ساواک و فرار او به اروپا نیز از حوادث مهم دوران امینی بود که نهایتا وی پس از 14 ماه صدارت پر سر و صدا استعفا داد و جایش را به اسداللّه علم داد از دلایل مهم مخالفت شورویها، نزدیکی و دوستی بیش از حد او با کندی رئیس جمهور امریکا بود.
وی ارتباطات نزدیکی با کندی داشت و تمام برنامه های خود را با هماهنگی و همفکری او انجام می داد.
کندی که قلبا مقداری تمایل به ایذاء شاه ایران داشت از امینی استفاده می کرد و او را بطور غیرمستقیم وادار به اتخاذ سیاستهایی می کرد که مورد قبول حزب دموکرات امریکا باشد.
(رجوع شود به ناصر نجمی ـ بازیگران سیاهی عصر رضاشاهی و محمدرضاشاهی ـ انتشارات انیشتن ـ چاپ 1373 ص 84 و طلوعی همان منبع ص 430 به بعد)