موضوع : جلسه منزل جمال امامی
تاریخ سند: 19 مرداد 1343
موضوع : جلسه منزل جمال امامی
متن سند:
شماره : 731 /322 قبل از ظهر روز جمعه گذشته جلسه منزل جمال امامی1 سناتور و سفیر پیشین با شرکت عده ای در حدود 8 نفر از جمله دشتی کارمند وزارت راه ـ مین باشی پیشخدمت مجلس شورای ملی ـ معززی کارمند وزارت کار و صداقت کارگر کارخانه سیلو تشکیل گردیده است.در این جلسه امامی از مین باشی راجع به اوضاع کربلا سوال کرده و نامبرده پاسخ داده در آنجا وضع خوب نیست و مردم ناراضی هستند.
امامی ضمن بحث درباره هویدا وزیر دارائی اظهار داشته مشارالیه مرد خوبی است و لیکن برای تصدی وزارت دارائی تجربه کافی ندارد.
در ساعت 10 خبر تصادف آقای نخست وزیر در نوشهر به اطلاع امامی رسیده و نامبرده برای عیادت ایشان به بیمارستان پارس رفته و جلسه ختم گردیده است.
در پرونده ه ـ و ـ 22 بایگانی شود بخش 322 20 /5 احمدی 2 /5 /43
توضیحات سند:
1ـ جمال الدین امامی خویی فرزند حاج میرزا یحیی امام جمعه خوی در 1281 ش در خوی به دنیا آمد.تحصیلاتش را در رشته حقوق در اروپا تکمیل نمود و در شهرهای بروکسل و پاریس به تحصیل پرداخت.
پس از بازگشت به ایران به استخدام وزارت مالیه درآمد.
مدتی رئیس اداره اتومبیل و سپس رئیس اداره باربری و بعد بازرس وزارتخانه مذکور شد.
پس از شهریور 1320 به اتفاق علی دشتی، فرج اللّه بهرامی و ابراهیم خواجه نوری و عده ای دیگر حزب عدالت را تأسیس کرد و ریاست کمیته آن را که تا 1334 ش فعالیت می کرد عهده دار شد.
در دوره 14 مجلس شورای ملی از خوی، ماکو و سلماس به نمایندگی انتخاب شد و در دوره 16 از تهران به مجلس راه یافت.
در 1325 ش مدتی به امر قوام السلطنه بازداشت و زندانی شد ولی پس از چند ماه آزاد شد.
در کابینه هژیر وزیر مشاور شد و این مقام را در کابینه ساعد نیز عهده دار بود.
او رهبری مخالفان دولت مصدق را در مجلس شانزدهم برعهده داشت و به انتقاد و استیضاح دولت او همت گماشت.
پس از کودتای 28 مرداد 1332 در دوره دوم مجلس سنا (1332 تا 1336 ش) از تهران انتخاب و از بهمن 1338 تا اردیبهشت 1343 سفیر ایران در ایتالیا شد.
سرانجام در 1345 ش در پاریس درگذشت.
مجله گنجینه اسناد، شماره 3 و 4، 1374 ش) جمال امامی که برادر نورالدین و نظام الدین خوئی بود، ازافراد متمایل به سیاست انگلستان به ویژه از مقطع مجلس چهاردهم بوده است.
وی که نماینده ای جنجالی و گستاخ بود، به همراه دیگر دوستان خود، از جمله سیدکاظم جلیلی یزدی نماینده مرد یزد و حسام دولت آبادی جزء کارگردانهای اصلی اکثریت در این مجلس بودند و همواره از طرفداران پروپاقرص انگلستان محسوب می شدند.
در اواخر حکومت رزم آرا از طرف شاه مأمور مذاکره با دکتر مصدق برای مسئولیت نخست وزیر گردید.
جمال امامی چند ماه پس از تشکیل دولت مصدق در رأس مخالفان او در مجلس قرار گرفت و نقش مهمی در سقوط دولت وی داشت.
به همین خاطر پس از کودتای 28 مرداد 1332 از نزدیکان و محارم شاه به شمار می رفت و تا آخر عمر سناتوری رژیم را به عهده داشت.