تاریخ سند: 19 مهر 1356
موضوع : حضور چند نفر از عناصر جبهه به اصطلاح ملی سابق در منزل دکتر بختیار
متن سند:
به : 312
از : 20 ه 12 شماره : 23362 /20 ه 12
ساعت 1700 روز 16 /7 /36 دکتر سنجابی، قاسمی، دکتر برومند، سیف،
شایان،1 ذوالقدر، شریفی، شاه حسینی، لباسچی، در منزل دکتر بختیار حضور
داشتند.
سنجابی گفت دکتر
سامی واسطه شد با مهندس
بازرگان ملاقات کردیم پس
از صحبت های زیاد لیستی
تهیه شده که با این افراد کار
کنند لیست افراد تهیه شده
عبارت بود از مهندس
بازرگان، نزیه،2 صدر
سیدجوادی، اصغر حاج
سیدجوادی، مهندس
صباغیان، دکتر سامی، دکتر
پیمان، دکتر بختیار، فروهر،
سنجابی، حسیبی، قاسمی،
سیف، ذوالقدر، شاه حسینی،
هزارخوانی،3 شایان،
عابدی، با این لیست افراد
حاضر مخالفت کردند و از گفتار برومند معلوم بود که فروهر نیز به عنوان
اعتراض در جلسه حاضر نشده است دکتر سنجابی گفت من هم با این لیست
نمی توانم کار کنم و به عنوان این که میهمان دارد جلسه را ترک نمود افراد حاضر
قرار گذاشتند خودشان بدون دکتر سنجابی به کار ادامه دهند و در جلسه شنبه
تصمیم قطعی گرفته شد.
نظریه شنبه : نظری ندارد.
نظریه چهارشنبه : شنبه مورد اعتماد است و به صحت گزارش وی اطمینان
حاصل است ضمنا دکتر شاپور بختیار، دکتر کریم سنجابی، ابوالفضل قاسمی،
دکتر بهروز برومند، خسرو سیف، رضا شایان، حبیب اله ذوالقدر، رحیم شریفی
لطف آباد، حسین شاه حسینی، قاسم لباسچی، دکتر کاظم سامی کرمانی،4
مهندس مهدی بازرگان، حسن نزیه، احمد صدر حاج سیدجوادی،5 مهندس
هاشم صباغیان،6 دکتر حبیب اله پیمان، داریوش فروهر، مهندس کاظم حسیبی،
منوچهر هزارخانی، دکتر رحیم عابدی دارای سابقه هستند.
اصل در 2 / م بایگانی است.
توضیحات سند:
1ـ رضا شایان از همکاران
نزدیک خلیل ملکی در اتحادیه
سوسیالیست ها که با ملکی
دستگیر و محاکمه شد و در سال
1345 به اتهام انتشار افکار
کمونیستی، محکوم گردید.
از کتاب احزاب سیاسی ایران ـ
بخش اول ـ جلد دوم
اسناد لانه جاسوسی ـ جلد دوم ـ
ص 81
2ـ حسن نزیه فرزند محمدعلی
در سال 1300 در تبریز متولد
شد.
تحصیلات خود را
تالیسانس حقوق ادامه داد.
مشاغلی منجمله: رئیس
بازرسی وزارت سازمان
بیمه های اجتماعی، بازرسی
هیئت مدیره سازمان بیمه های
اجتماعی و رئیس اداره حقوقی
آن و...
را عهده دار بود.
طبق
سند بیوگرافیک ساواک".
نامبرده از طرفداران آقای دکتر
مصدق بوده که در تاریخ
16 /8 /1332 طبق ماده 5
فرمانداری نظامی بازداشت،
منزلش مورد بازرسی واقع و
هیچ گونه مدرک مضره ای به
دست نیاورده و متهم مذکور به
علت ابتلا به بیماری سل ریوی
ضمن سپردن تعهد کتبی مبنی بر
این که از حوزه قضائی تهران
خارج نشده آزاد گردیده است.
مشارالیه پس از تجدید فعالیت
جبهه ملی با سمت عضو شورای
مرکزی جبهه مذکور شدیدا
فعالیت داشته و از
امضاءکنندگان اعلامیه شورا و
اعلام جرم علیه انتخابات دوره
بیستم مجلس شورای ملی بوده
است.
مشارالیه درتاریخ
29 /4 /40 با قرار بازپرس
نظامی به اتهام اقدام علیه
مصالح مملکت بازداشت و تحت
تعقیب قرار گرفته است.
نامبرده پس از تجدید فعالیت و
تشکیلات جبهه به اصطلاح ملی
به اتفاق برخی از هواداران جبهه
مذکور از جمله مهدی بازرگان
مبادرت به تاسیس جمعیت به
اصطلاح نهضت آزادی ایران
نموده، مشارالیه تا کنون
تعدادی اعلامیه های منتشره از
ناحیه عناصر افراطی را که به
عنوان مقامات عالیه مملکتی
نوشته شده امضاءنموده است".
در ماههای آخر عمر رژیم
پهلوی و اوج گیری انقلاب
اسلامی وی با دکتر علی امینی
دیدار و از سوی جبهه ملی
پیشنهاد نخست وزیری برای
ایشان برده است.
حسن نزیه با
گذشت زمان جزء مخالفین
انقلاب گردید و به خارج از
کشور رفت.
- اسناد ساواک، پرونده های
انفرادی
3ـ منوچهر هزارخانی فرزند
یوسف در سال 1313 ه ش در
خانواده ای نظامی ـ پدرش با
درجه سرگردی بازنشسته شد ـ
به دنیا آمد.
در 6 سالگی به
مدرسه رفت و دوران ابتدائی را
در دبستان نظام سپری کرد و در
سال 1325 به دبیرستان فیروز
بهرام رفت و در سال 1331 ـ
پس از اخذ دیپلم ـ جهت ادامه
تحصیل به فرانسه عزیمت کرد.
وی مدت 8 سال در دانشکده
پزشکی شهر مون پلیه به تحصیل
پرداخت و در سال 1339 جهت
طی دوره تخصصی آسیب شناسی
به پاریس رفت و 27 مهرماه سال
1346 پس از اخذ مدرک دکتری
به ایران بازگشت.
ازدواج وی با
شهرآشوب امیرشاهی در زمان
اقامت در فرانسه، در سال 1341
ـ در هنگامی که شهرآشوب به
همراه مادر و خواهرش در
فرانسه ساکن بودند ـ صورت
گرفت.
این ازدواج که ثمره آن دو
فرزند پسر بود که یکی از آنها
فلج به دنیا آمد ـ به دلایلی که ذکر
آن ممکن نیست، دستخوش
اختلاف گردید و در سال 1349
به اوج خود رسید و در نهایت به
متارکه انجامید و شهرآشوب
امیرشاهی پس از چندی مجددا
به فرانسه رفت.
خصوصیات
فردی هزارخانی در ارزیابی
ساواک، شخصی آرام، باسواد
عمیق و وارد به امور اجتماعی،
بسیار پخته و مطّلع، حرّاف و در
نهایت شخصی زن باره و مریض
جنسی عنوان گردیده است.
منوچهر هزارخانی که با اخذ
کمک هزینه تحصیلی در فرانسه
امور خود را سپری می کرد پس از
بازگشت به ایران در دانشگاه
تبریز مشغول به کار شد ولی پس
از مدتی به علت سوابق
فعالیت های سیاسی در فرانسه و
به بهانه انجام خدمت سربازی از
کار برکنار شد.
نامه نگاری های
پدرش به ساواک و تعهداتی که
وی شخصا به ساواک داد باعث
موافقت ساواک با استخدام وی
در وزارت بهداری گردید که
منجر به اشتغال ایشان به عنوان
پاتولوژیست در بیمارستان
بوعلی شد.
هزارخانی در این
دوران بعدازظهرها در مؤسسه
تحقیقات اجتماعی نیز به فعالیت
ترجمه اشتغال داشت و مدتی نیز
در سال 1355 به عنوان رئیس
اداری دبیرخانه کمیسیون علمی
یونسکو در ایران فعالیت کرد و
در انتشارات رواق با اسلام
کاظمیه نیز همکاری داشت.
ارتباط وی با مرحوم جلال
آل احمد به علت ارتباط سببی با
شمس آل احمد می باشد ـ
هزارخانی باجناق شمس بوده
است ـ بر این اساس ترجمه
مقالات امه سزر که از فرانسه
برای جلال آل احمد ارسال
می گردید توسط جلال در مجله
جهان نو چاپ شد و سپس تحت
عنوان «گفتاری در باب استعمار»
توسط انتشارات نیل به چاپ
رسید.
از دیگر نمونه های ترجمه
شده هزارخانی به کتاب های
«درباره فلسطین و نمایشنامه
فصلی از کنگو» می توان اشاره
کرد.
زمزمه های تشکیل کانون
نویسندگان، با حضور هزارخانی
در ایران همزمان شد و به واسطه
ارتباطاتی که هزارخانی با جلال
آل احمد داشت وی نیز به این
جرگه پیوست.
ارتباط هزارخانی
با ابوالحسن بنی صدر در فرانسه
صورت گرفت و از طریق
بنی صدر بود که وی به گروه جبهه
ملی خارج کشور پیوست و در
عین حال به علت ارتباطات
قدیمی با خلیل ملکی که به دوران
شرکت وی در میتنگ های جبهه
ملی در زمان دبیرستان
برمی گشت، با جامعه
سوسیالیست های ایران در اروپا
نیز ارتباط داشت.
گزارشات
ساواک، هزارخانی را فرد
مارکسیسم لنینیسم معرفی کرده
است هرچند هزارخانی خود را
فردی سوسیالیست می نامد که به
برطرف کردن شکاف های طبقاتی
می اندیشد.
منوچهر هزارخانی
پس از پیروزی انقلاب اسلامی
به فرانسه گریخت و به همراه
بنی صدر و رجوی به شورای
مقاومت ملی پیوست.
4ـ کاظم سامی کرمانی در سال
1313 ه ش در مشهد متولد شد.
در رشته پزشکی و روانپزشکی،
تحصیلات خود را ادامه داد.
در
سال 1330، به حزب خداپرستان
سوسیالیست پیوست.
سپس با
حزب ایران، همکاری نمود.
در
سال 1331، جمعیت آزادی ایران
را تشکیل دادند.
پس از کودتای
28 مرداد 1332، به نهضت
مقاومت ملی پیوست.
مدّتها در
دانشکده پزشکی تدریس
می کرد.
در سال 1338، به جبهه
ملی دوم پیوست.
نشریه پیکار
اندیشه را، با جمعی از دوستانش
منتشر کرد.
در سال 1341، از
حزب ایران کناره گرفت.
در سال
1344، دستگیر و زندانی شد.
پس از آزادی، مجله «تازه های
روانپزشکی» را منتشر نمود.
پس
از پیروزی انقلاب اسلامی، در
دولت موقت، وزیر بهداری و
سرپرست هلال احمر بود.
در
دوره اوّل مجلس شورای
اسلامی وارد مجلس شد.
وی
تشکیلاتی تحت عنوان جنبش
انقلابی مردم مسلمان ایران
(جاما) را بنیان نهاد.
سرانجام در دوم آذر 1367، در
مطب شخصی خود، توسط فردی
که از او شاکی بود به قتل رسید.
(گلزار مشاهیر، سعید نوری، ص
287)
5ـ سیداحمد صدر حاج سید
جوادی فرزند سیدعلی در سال
1296 ه ش در شهر قزوین متولد
شد.
وی همراه تحصیل علوم
ابتدائی، ادبیات عرب راهم در
حوزه علمیه التفاتیه فرا گرفت و
پس از آن به تهران عزیمت کرد و
پس از اخذ دیپلم وارد دانشکده
حقوق شد و به دریافت لیسانس
در رشته های سیاسی و قضائی
نائل گشت وی پس از انجام
خدمت وظیفه در دانشکده
افسری و تصدی سمت رابط بین
ارتش متفقین و ارتش ایران وارد
خدمت دادگستری شد و با
ستمهای دادیاری، بازپرسی،
دادستانی و ریاست دادگستری
در شهرستان های رشت و اراک و
ساوه، در تهران به شغل قضاوت
پرداخت.
سپس در سال های
1340 و 41 که با نهضت آزادی
ایران هم همکاری داشت با سمت
دادستانی شهرستان تهران به
علت فشار ساواک تقاضای
بازنشستگی کرد و به شغل وکالت
دادگستری پرداخت.
وی در
سال های 52 ـ 51 وکالت آیت الله
خامنه ای را که از سوی رژیم شاه
محکوم شده بود را به عهده
گرفت سپس در بهمن سال 57 از
سوی امام خمینی (ره) به وزارت
کشور منصوب شد و پس از آن
در تیر 58 به وزارت دادگستری
منصوب گشت.
وی در سال
1359 از سوی مردم قزوین به
مجلس راه یافت و مدتی بعد در
سال 1361 با سمت سرپرستی
دائره المعارف تشیع به
فعالیت های خود ادامه داد.
(نشریه ویژه نمایشگاه بین المللی
کتاب، سال 57)
6ـ هاشم صباغیان فرزند تقی و
در 15 فروردین 1316 ه ش در
تهران متولد شد .
وی از جمله
اعضای سازمان جوانان اولین
کنگره جبهه ملی ایران بود که در
4 دی ماه 1341 تشکیل شد.
نامبرده قبل از انقلاب در سازمان
مسکن به کار اشتغال داشته و در
قالب هیئت امنای مسجد قبا،
انجمن اسلامی مهندسان و جنبش
مقاومت ملی فعالیت می کرده
است.
نامبرده در طول این دوره
چهار مرتبه دستگیر و بازداشت
گردیده است.
در جریان اوج گیری
انقلاب اسلامی، وی در هیئت
منصوب امام جهت تخمین عرضه
نفت برای مصارف داخلی از
طریق کارگران اعتصابی صنعت
نفت و پس از پیروزی انقلاب در
هیئت سه نفره مامور مذاکره با
شورشیان در کردستان عضویت
داشت.
به دنبال تشکیل دولت
موقت وی به سمت معاونت
نخست وزیر در امور انقلاب
منصوب شد و پس از آن در سمت
وزیر کشور به فعالیت پرداخت.
در پی استعفا و کناره گیری دولت
موقت، وی نیز از صحنه سیاسی
انقلاب خارج و در قالب نهضت
آزادی و همکاری با آنان به
فعالیت های خود ادامه داد.
هاشم
صباغیان تحصیلات خود را در
رشته راه و ساختمان تا اخذ
مدرک فوق لیسانس ادامه داده و
به زبانهای فرانسوی و انگلیسی
نیز آشنایی دارد.
وی تألیفاتی در
زمینه راه و ساختمان و مقالاتی
در روزنامه ها از خود به جای
گذاشته است.
(ر.ک : روزشمار انقلاب اسلامی
، ج 2، ص 169، حوزه هنری
سازمان تبلیغات اسلامی)
منبع:
کتاب
شاپور بختیار به روایت اسناد ساواک صفحه 418