صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد

موضوع : 29/11/36

تاریخ سند: 2 اسفند 1356


موضوع : 29/11/36


متن سند:

به : 312 از : 21 ه شماره : 8038 /21 روز شنبه 29 /11 /36 تمام مغازه های قم به مناسبت عزای ملی تعطیل بود و حتی در محلات شهر هیچ مغازه ای باز نکرده بود غیر از نانوائی و قصابی که این دو صنف می گفتند آیات به ما اجازه بستن نداده اند.
مردم قم از صبح به طرف مسجد اعظم سرازیر شدند ولی در مسجد مذکور اعلام شد که آیات هر یک در منزل خود جلوس کرده و مجلس فاتحه گرفته اند لذا اینجانب ابتدا به منزل آیت الله نجفی مرعشی رفتم ایشان در حسینیه مجلس گرفته بود و قرآن تلاوت می شد.
سپس به منزل آیت الله شریعتمداری رفتم.
در منزل ایشان هم مجلس فاتحه بود و قرآن تلاوت می شد.
در منازل سید صادق روحانی و گلپایگانی هم به همین شکل مجلس فاتحه بود.
پس از مدتی سید احمد کلانتر به منزل آیت الله شریعتمداری آمده و گفت آقایان مراجع همگی در مسجد اعظم آمده اند شما هم بیائید لذا آیت الله شریعتمداری هم روانه مسجد اعظم شد.
در آنجا بطوری که گفته شد اول شخصی بنام بشارت سخنرانی کرده بود سپس رضوانی شیرازی مشغول سخنرانی بود که آیت الله شریعتمداری وارد مجلس شد.
رضوانی در سخنرانی خود چند موضوع را خواستار شد که یکی از آنها نابودی خاندان پهلوی بود و جمعیت با صدای بلند می گفتند صحیح است و پس از وی سید احمد کلانتر صحبت کرد اول گفت من از طرف آیت الله شریعتمداری آمده ام تا از همه شما تشکر کنم و افزود همه مراجع هدفشان یکی است لذا نام هرکدام را می برم صلوات ختم کنید (قبلاً به محض بردن نام خمینی جمعیت صلوات می فرستادند ولی از امروز با ابتکاری که کلانتر به خرج داد نام هریک از مراجع برده می شد صلوات می فرستادند) و سپس در باره مجاهدان در صدر اسلام گرفته تا این زمان از همه تعریف و تمجید کرد و از خمینی بنام امام خمینی نام برده و از وی تجلیل زیاد کرد و در پایان از دولت خواستار چند مطلب شد 1 ـ بازگشت فوری زعیم عالیقدر آیت الله العظمی خمینی که جمعیت سه مرتبه با گفتن صحیح است حرفهای او را تائید می کردند 2 ـ برگشت سریع تبعید شدگان از مدرسین و بازاریها مخصوصا ناصر مکارم شیرازی (صحیح است جمعیت سه مرتبه) 3 ـ آزادی کلیه زندانیان سیاسی مخصوصا منتظری (صحیح است جمعیت سه مرتبه) 4 ـ رعایت کلیه قوانین اسلامی مخصوصا حجاب (صحیح است سه مرتبه).
مجلس مذکور در ساعت 1200 بدون سر و صدا خاتمه یافت و جمعیت آرام پراکنده شدند.
در این مجلس حدود 20 هزار نفر شرکت داشتند و آیات قم به ترتیب ورود به مجلس عبارت بودند 1 ـ آیت الله نجفی مرعشی 2 ـ آیت الله سید محمد وحیدی 3 ـ آیت الله سید صادق روحانی 4 ـ آیت الله شریعتمداری 5 ـ آیت الله شیخ هاشم آملی 6 ـ آیت الله گلپایگانی 7 ـ آیت الله آقا مرتضی حائری که از این عده نجفی مرعشی و گلپایگانی چند دقیقه ای نشستند بعد رفتند ولی بقیه تا آخر مجلس حضور داشتند.
بعد از ظهر همین روز ساعت 5 /3 نیز همین مجلس مجددا تشکیل گردید.
ابتدا یک نفر دانشجو سخنرانی کرد که شناخته نشد و سپس احمد کلانتر سخنرانی کرد و همان مطالب صبح را مجددا تکرار کرد.
جمعیت عصر بیشتر از صبح بود ولی چون صبح آیات در مجلس بودند مجلس شور دیگری داشت.
در بین مجالس صبح و عصر مرتب مردم را به آرامش دعوت می کردند لذا بعد از ظهر هم مجلس با آرامش خاتمه پذیرفت و جمعیت مسجد اعظم را ترک کردند.
ضمنا در مجلس عصر در مسجد اعظم در حدود دو هزار نفر زن هم حضور داشتند.
نظریه شنبه : نظری ندارد.
نظریه یکشنبه : مفاد گزارش صحیح است برابر اطلاع از طریق منبع 1585 ابتدا آیات قصد شرکت در مسجد اعظم را نداشته اند ولی در مقابل فشار طلاب ناگزیر شرکت کرده اند ابتدا سید صادق روحانی با شریعتمداری تلفنی صحبت کرده و از وضع مسجد اعظم و نحوه سخنرانیهای سخنرانان اظهار نگرانی کرده و از شریعتمداری می خواهد که از ادامه اینگونه سخنرانیهای حاد جلوگیری کند شریعتمداری وقتی متوجه وخامت اوضاع می شود به سید احمد کلانتر پیغام می دهد که به مسجد اعظم رفته و جمعیت را دعوت به آرامش کند که نامبرده هم به همین نحو عمل می نماید لذا تلفنی با گلپایگانی تماس می گیرد گلپایگانی هم در اثر فشار طلاب از منزل خود خارج و گویا در بیمارستان مخفی شده بودند با هم توافق می کنند که در مجلس شرکت نمایند که به همین کیفیت عمل می کنند.
سخنرانان صبح یکی بشارت که تا کنون از نظر این سازمان شناخته نشده دیگری رضوانی شیرازی است که همان علی اکبر مکارم می باشد که بی شرمی را بحد اعلا رسانده و دیگری هم سید احمد کلانتر بوده که سوابق وی از نظر ستاد روشن است.
نوار سخنرانی آنان بپیوست تقدیم و به استحضار می رساند که چهار نقطه از نوار مذکور که سخنان زننده ای در آن نسبت به خاندان جلیل پهلوی عنوان شده وسیله فروشندگان نوارها پاک شده است.
مطلبی که در مجالس مذکور حایز اهمیت و قابل بررسی است حضور تعداد هزار نفر زن در مجلس مذکور است که با تمام مخاطرات احتمالی اینان حاضر شده اند که در این مجلس شرکت نمایند و این خود عمق نفوذ آیات را از نظر جنبه های مذهبی در خانواده های قمی می رساند.
شراره نظریه دوشنبه : با تایید مفاد خبر و نظریه یکشنبه به استحضار می رساند که آیات قم بالاخص شریعتمداری تحت تأثیر و فشار افراد مخرب و ناراحت مبادرت به اعمالی می نمایند که به نفع امنیت کشور نمی باشد.
پارسا نظریه سه شنبه : صحت خبر و نظرات داده شده کاملاً مورد تأیید بوده آیات قم که در بین طبقات مختلف به ویژه طلاب و بازاریها محبوب القلوب گردیده اند اکنون وضع را بجائی رسانده اند که مردم روحا و فکرا در اختیار آنان می باشند و از هم اکنون باید چاره اندیشی گردد والا خطری جدی در آینده بشمار می روند ضمنا زنان شرکت کننده در این مجلس طلاب مدارس دارالزهرا و مدرسه گلپایگانی و مدرسه کرمانی ها می باشند که با زدن روبنده شناسائی آنان امکان پذیر نمی باشد.
رهبر

توضیحات سند:

* نخستین واکنشهای برون مرزی از حادثه تبریز به وسیله دو خبرگزاری یونایتدپرس و فرانسه صورت گرفت.
یونایتدپرس امروز (29 /11 /56) با عنوان آشوب در تبریز و از قول منابع رسمی در تهران نوشت : «گروهی آشوبگر که با شنیدن موعظه در یک مسجد هیجان زده و مشتعل شده بودند در شهر تبریز دست به آشوب زده، تعدادی خودرو و مغازه را به آتش کشیدند.
» یونایتدپرس با این که طلیعه خبر خود را نادرست مخابره کرد (پیش از حرکت عمومی مردم تبریز هیچ سخنرانی ای در مساجد این شهر ایراد نشده بود) در ادامه و بنا به گزارش همان منابع رسمی می نویسد : «این منابع در باره تلفات اظهاری نکردند.
گفته می شود عده ای به وسیله پلیس بازداشت شده اند.
بعد از آشوب مذهبی که در اوایل ژانویه در شهر مقدس قم روی داد حادثه تبریز بسیار وخیم تلقی می شود.
به دنبال موعظه هایی که طی آن از مردم تقاضا شد به خاطر شورشهای قبلی سوگواری کنند آشوب امروز روی داد.
» (بولتن محرمانه خبرگزاری پارس، ش 336، ص 10) خبرگزاری فرانسه نیز به نقل از خبرگزاری پارس نوشت : «تظاهر کنندگان خود را مارکسیستهای اسلامی معرفی کرده و ضمن دادن شعارهای کمونیستی و ضد میهنی به مغازه ها و بانکها حمله کردند.
» این منبع همچنین از قول شهود خارجی می نویسد : «تظاهر کنندگان تبریز، بخصوص جوانان بودند و تظاهرات دامنه و وسعت زیادی داشته و ظاهرا تعدادی نیز کشته و زخمی شده اند.
» (منبع قبلی، ص 11)

منبع:

کتاب نوزده دی به روایت اسناد ساواک صفحه 316


صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.