تاریخ سند: 22 آبان 1357
از ساعت 1020 روز جاری 22/8/57 تعدادی از طبقات مختلف مردم حدود پانصد نفر که اکثراً دانشآموز، کسبه و روحانی و افراد عادی بودند
متن سند:
شماره 2 /25 /542 تاریخ:22 /8 /1357
از: ریاست شهربانی خراسان
به: سازمان اطلاعات و امنیت خراسان
تلفنگرام
1. از ساعت 1020 روز جاری 22 /8 /57 تعدادی از طبقات مختلف مردم حدود پانصد نفر که اکثراً دانشآموز، کسبه و روحانی و افراد عادی بودند از منزل آیتالله قمی در حالی که شعارهائی به نفع خمینی و علیه کد 66 میدادند به طرف منزل آیتالله شیرازی به راه افتاده و وارد صحن عتیق گردیده و شعار میدادند به حرمت خمینی، به قدرت مسلسل، کد 66 تو را میکشیم . جمهوری اسلامی و آنگاه شیخ عمادی برای آنان سخنرانی و اظهار نموده است به رهبری امام خمینی هر روز به تظاهرات و اعتصابات ادامه خواهیم داد و سپس از اجتماع کنندگان تقاضا نموده است به منظور نامنویسی در اعتصابات غذا، بعدازظهر روز جاری به منزل آیتالله قمی مراجعه و پس از اینکه سخنرانی در منزل آیتالله شیرازی انجام خواهد شد مبادرت به راهپیمائی نمایند و ضمناً برابر دستور آیات مزبور (قمی و شیرازی) روز جاری نیز عدهای به منظور شرکت در تظاهرات، راهی طرقبه خواهند شد. تظاهرکنندگان به وسیله مانور نیروهای نظامی متفرق و دو نفر که مبادرت به فروش عکسهائی از حوادث میدان ژاله1 مینموده، دستگیر و تا این ساعت اتفاق سوئی رخ نداده است.
2. وضعیت دانشکدههای دانشگاه فردوسی عادی و کلیه دانشکدهها باز ولی کلاسها تشکیل نگردیده است. ضمناً برابر اطلاع واصله، روز جاری نیز بین دانشجویان اختلاف عقیدهای بروز نموده و گفته میشود مردم کشور به دو قسمت اسلامی و کمونیستی تقسیم شدهاند.
3. در وضعیت اعتصابات ادارات نسبت به گزارشات روز قبل تغییری حاصل نشده، مضافاً به اینکه با وعدههائی که آقای دادستان دادگاه بدوی برای زندانیان عنوان نموده است تصمیم گرفتهاند اعتصاب خود را بشکنند ولی به طور انفرادی به آشپزخانه مراجعه و غذا صرف کنند. همین خبر حاکیست که در طول مدت اعتصاب نامبردگان، حدود 15 کارتن خرما صرف شده است.
رئیس شهربانی استان خراسان
از طرف سرهنگ نوروزی
مراتب از طریق شهربانی به فرمانداری نظامی و ژاندارمری اعلام گردیده است.
گوینده . ملازاده
گیرنده . مهرکیش
توضیحات سند:
1. به دنبال برگزاری نماز عید فطر به امامت شهید آیتالله دکتر محمد مفتح در تپههای قیطریه تهران، حدود سه میلیون نفر در خیابانها دست به راهپیمایی زدند و رهبری این تظاهرات را روحانیت تهران به عهده داشت و بسیار آرام برپا شد و مردم سربازان مستقر در مسیر راهپیمایی را غرق بوسه و گل کردند. عظمت این حرکت به حدی بود که «سولیوان» سفیر آمریکا در ایران نوشت: «راهپیمایی عید فطر، شاه را هم تکان داد. مجدداً روز پنجشنبه، 16 شهریور مردم تهران، بهرغم اطلاعیه دولت مبنی بر ممنوعیت هر نوع تظاهرات، به دعوت روحانیت مبارز تهران به خیابانها ریخته و به سمت قیطریه و میعادگاه روز فطر حرکت کردند. «سولیوان» مینویسد: «شاه که از سرعت سیر حوادث نگران بود، در آن روز فرماندهان نیروهای مسلح را نزد خود فراخواند و یک جلسه طولانی با آنها تشکیل داد. در پایان این جلسه تصمیم گرفته شد در تهران و چند شهر دیگر، حکومت نظامی اعلام شود و تاریخ اجرای مقررات، روز 17 شهریور تعیین گردد (مأموریت در ایران ص 114)، روز جمعه 17 شهریور که بیشتر مردم از اعلام حکومت نظامی بیاطلاع بودند، هزاران نفر در میدان ژاله اجتماع کردند تا تظاهرات دیگری را ترتیب دهند. آنها با مأمورانی مواجه شدند که میدان و خیابانهای اطراف را با سلاحهای خودکار در محاصره داشتند. ناگهان مأموران به سوی آنها آتش گشودند. مردم در حالی که شعار «مرگ برشاه» و «درود بر خمینی» میدادند، در خون خویش غلتیدند. دولتیان تعداد کشته شدگان را 95 نفر و مجروحان را 250 نفر اعلام کردند. این در حالی است که هیچگاه تعداد شهیدان و مجروحان میدان شهدا در جمعه خونین مشخص نگردید.
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی- 17 صفحه 100