موضوع: تظاهرات روز یکشنبه 22/4/42
تاریخ سند: 22 تیر 1342
موضوع: تظاهرات روز یکشنبه 22/4/42
متن سند:
از: اداره یکم عملیات تاریخ:22 /4 /1342به: اداره کل سوم شماره: 1533-311- د1
موضوع: تظاهرات روز یکشنبه 22 /4 /42
روز یکشنبه 22 /4 /42 به مناسبت مصادف با چهلمین روز کشته‌شدگان ۱۵ خرداد از طرف آیت‌الله میلانی و بازاری‌ها و مردم متفرقه مراسمی در تهران برقرار خواهد شد و قرار است فردا میتینگ‌های موضعی1 در تهران تشکیل شود و به‌طوری‌که از منوچهر نیرومند و علی فراهانی و سید صادق هاشمی شنیده شد آیت‌الله میلانی تصمیم گرفته است که فردا صبح پای‌برهنه در خیابان‌های تهران حرکت نماید و مردم هم با شعارهای «نَصْرٌ مِّنَ اللَّهِ وَ فَتْحٌ قَرِیبٌ2» پشت سر ایشان حرکت نمایند و کنترل عملیات آیت‌الله میلانی امروز و فردا بسیار لازم است و تراکت‌هایی که برای اعتصاب عمومی که فردا در بازار سرای مشیر خلوت به‌وسیله علی فتوگرافی و احمد ایروانی در بین مردم پخش می‌شد پیوست است و کنترل بازار و خیابان‌های اطراف فردا از ساعت ۸ الی آخر شب بسیار لازم است و امشب هم عده زیادی از مردم تهران در محل اقامت آیت‌الله میلانی واقع در خیابان امیریه، ایستگاه منیریه، کوچه حکمی، منزل قدیریان اجتماع خواهند نمود و برنامه تظاهرات فردا صبح را تنظیم خواهند کرد و علی فراهانی درباره تظاهرات فردا صبح در تهران صحبت کرد و اظهار داشت هیئت حاکمه ایران با جلوگیری از مراسم سوگواری اربعین امام حسین[(ع)] نفرت بسیار شدیدی برای خود در دل مردم مسلمان ایران ایجاد کرد و خدا کند دستگاه حماقت کند و در ظرف امروز یا فردا آیت‌الله میلانی را هم دستگیر نماید، آن وقت است که باید فاتحه دستگاه را خواند چون مردم دیگر از همه چیز سیر شده‌اند و حاضر به هرگونه فداکاری در راه دین اسلام می‌باشند و سید صادق هاشمی اظهار داشت آیت‌الله میلانی ان‌شاءالله فردا کار را یکسره خواهد کرد، چون ایشان حاضر شده است که فردا در تهران کشته شود و امشب کلیه افراد حزب زحمتکشان3 تهران در منزل آیت‌الله میلانی اجتماع خواهند نمود و در تظاهرات فردا صبح هم شرکت خواهند نمود.
به پرونده مربوطه ضمیمه و ارائه شود.
... ـ 23 /4
اداره سوم کل سوم با یک برگ تراکت
توضیحات سند:
1. اصل: موزعی2. قرآن کریم، سوره مبارکه صف، آیه 13.
3. حزب زحمتکشان از بقایای ائتلاف سازمان نگهبانان آزادی که بقایی آن را ایجاد کرده بود، با انشعابیون حزب توده به رهبری خلیل ملکی به وجود آمد و شعب حزب با مساعدت مالی آمریکا و با استفاده از تجربه خلیل ملکی، یکی پس از دیگری در شهرستان‌ها ایجاد شد. پس از کودتای ۲۸ مرداد 1332، در حزب زحمتکشان و با آشکار شدن ماهیت عملیات و رفتارهای بقایی در ارتباط با جبهه‌های ملی و مصدق، اختلافاتی به وجود آمد و پس از مدتی گروه ملکی از حزب زحمتکشان جدا شده و تحت عنوان جامعه سوسیالیست‌های ملی به فعالیت ادامه داد. بعداً این گروه به سه جناح منشعب شد: گروه خلیل ملکی که جامعه‌ی سوسیالیست‌های نهضت ملی ایران را تشکیل داد، حسین ملکی، برادر خلیل ملکی جامعه‌ی سوسیالیست‌های ایرانی در اروپا را به راه انداخت و گروهی نیز به رهبری خنجی، حزب سوسیالیست را ایجاد کردند. جامعه‌ی سوسیالیست‌های ایرانی در اروپا در اسناد اولیه، خود را هوادار سوسیالیسم علمی و مارکسیسم اعلام می‌داشت و نوعی ایدئولوژی التقاطی ملی‌گرایانه چپ را ارائه می‌داد که در میان بخشی از دانشجویان مقیم اروپا هوادارانی یافت. در سال ۱۳۳۶ تشکیلات علنی حزب زحمتکشان لحظات احتضار خود را سپری می‌کرد و بقایی دیگر یک چهره سیاسی فعال به شمار نمی‌رفت و تنها سازمان اطلاعاتی و مخفی حزب بود که به رهبری خطیبی به فعالیت‌های خود ادامه می‌داد. حزب زحمتکشان و بقائی اگرچه گاهی موضع‌گیری‌هایی در ارتباط با نحوه برخورد دولت با مردم و جریان مذهبی مخالف نظام داشتند، اما به‌طورکلی با جریان نهضت امام خمینی همراه نبودند و پس از انقلاب اسلامی بقائی به جرم مشارکت در کودتای نوژه و همچنین ارتباط با سازمان‌های جاسوسی بیگانه، محاکمه شد و درحالی‌که مدت کوتاهی از دستگیری وی گذشته بود، در سال 66 به علت کهولت سن درگذشت. (عملکرد حزب زحمتکشان ایران، حسین کاوشی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی ـ مظفر بقایی به روایت اسناد ساواک، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات)