[تلفنگرام]
تاریخ سند: 17 شهریور 1357
[تلفنگرام]
متن سند:
با توجه بوقایع اخیر و تظاهرات و درگیری های پراکنده در سطح شهر بمنظور مقابله با آشوبگران و جلوگیری از هرگونه پیش آمد سوء احتمالی از ساعت 0730 روز جاری (12 /6 /57) پلیس تهران با آمادگی کامل و با استفاده از پرسنل جمعی و نیروهای کمکی گارد شهربانی و ارتش شاهنشاهی افسر و مامور کافی در نقاط مختلف شهر بخصوص در مقابل مساجد مهم مستقر نموده و پیش بینی های لازم بعمل آمد اهم وقایع روز مذکور در سطح پایتخت بشرح زیر می باشد.1 1ـ ساعت 1445 حدود 400 الی 500 نفر از مجتمعین در مسجد قنات آباد واقع در خیابان مولوی هنگام خروج ضمن دادن شعار قصد تظاهرات داشتند که بلافاصله توسط عوامل انتظامی متفرق گردیدند.
2 2ـ از ساعت 2030 مانند شبهای قبل جمعیت زیادی از طبقات مختلف مردم که اکثر آنان را جوانان موتورسیکلت سوار تشکیل می دادند جهت استماع سخنرانی آقای یحیی علامه نوری بمجمع تحقیقات و معارف اسلامی واقع در خیابان ژاله چهار راه آب سردار مراجعه و هر لحظه بر تعداد جمعیت اجتماع کننده در داخل و خارج محل فوق الذکر اضافه گردید تا اینکه در ساعت 2215 تعداد اجتماع کنندگان بالغ بر 8000 نفر گردید قبل از سخنرانی نامبرده بالا اعلامیه ای از بلندگو قرائت شد که رئوس مطالب آن «با حمله وحشیانه عمال هیئت حاکمه در دو روز گذشته چه در تهران و مشهد و چه در سایر شهرستانها و دیروز در تهران عده بسیاری مقتول و مجروح شدند که تعداد مقتولین بسیار زیاد است و تعداد مضروبین و مجروحین نیز از صدها نفر متجاوز است این حوادث شوم و ناگوار بیان کننده صدق وعده های هیئت حاکمه و نشان دهنده چهره واقعی آنها است همه را داغدیده نموده بتمام شما عزازده ها تسلیت می گویم پیروزی و نصرت مسلمین را در این نهضت و انهدام دستگاه ظلم و استعمار را از خداوند خواهانم» واعظ مورد بحث در ساعت 2315 بمنبر رفته و برای جمعیت 12 هزار نفری اجتماع کننده در محل فوق الذکر شروع بسخنرانی و ضمن ایراد مطالب تحریک آمیز بیان داشت «امشب قصد داریم بخاطر کشتار پریشب این میدان و خیابان را بنام شهدا نامگذاری نمائیم خیابان شهباز نیز خیابان شهادت است مردم جلوی همه شما را نمی توانند بگیرند ارتش تو از ایرانی (است)، تانک و اسلحه ات را ملت خریده است نباید مردم را بزنید درست است که پاداش میگیرید 50 تومان یا 500 تومان بخاطر پاداش نباید برادرت را بکشی، ای پلیس تو که جیره ات را از مردم میگیری چطور میتوانی بسر زن چادری عزیز مردم باتوم بزنی امروز تو غالبی و فردا بعکس خواهد شد، این کار تو ننگ است بجناب آقای نخست وزیر و وزرای دادگستری و اطلاعات حمله کرد که عین سخنرانی نامبرده که تا ساعت 2310 ادامه داشت در نوار ضبط گردیده است ضمنا اضافه می نماید آقای نوری در خاتمه سخنرانی مردم را به آرامش دعوت نمود.
در این موقع جمعیت حاضر محل را ضمن نظارت همه جانبه و بدرقه مامورین ترک نمود در جلسه فوق اعلام شد که ساعت 0730 فردا (13 /6 /57) نماز عید فطر در همان محل و در خیابان ژاله برگزار می گردد.
3ـ در ساعت 2100 بتدریج بالغ بر ده هزار نفر در داخل و خارج مسجد قبا جهت استماع سخنرانی خامنه ای پور و مفتح اجتماع و از ساعت 2150 الی 2330 خامنه ای پور و از ساعت 2330 الی 0100 دکتر مفتح سخنرانی انتقادآمیزی نمودند و در خاتمه اعلام شد که بعلت کشتار تهران و شهرستانها از طرف روحانیون و بازاریان روز پنجشنبه تعطیل عمومی اعلام میشود، جمعیت حاضر در این ساعت تحت نظارت و بدرقه مامورین محل را به آرامی ترک نمودند.
4ـ ساعت 2215 جمعیت 3500 نفری اجتماع کننده در مسجد امام حسن عسکری واقع در صفائیه شهرری پس از خروج در خیابانهای اطراف تظاهرات نموده و شیشه های بانک صادرات خیابان مهرنو را شکستند که توسط عوامل انتظامی متفرق شدند.
5 ـ ساعت 2335 عده ای بانک عمران شعبه معزالسلطان با شکستن شیشه به آتش کشیدند که بلافاصله مامورین انتظامی در محل حاضر و نسبت به متفرق کردن متظاهرین اقدام و حریق اطفاء گردید خسارت وارده جزئی بوده است.
6 ـ ساعت 0200 جمعیتی حدود سه هزار نفر ضمن انجام تظاهرات، بانک صادرات خیابان انوشیروان دادگر را به آتش کشیده و بسمت خیابان غیاثی حرکت که با دخالت مامورین انتظامی با استفاده از گاز اشک آور و باتون متفرق گردیدند، بطورکلی بمناسبت آخرین شب ماه مبارک رمضان در کلیه مساجد در سطح شهر مراسم مذهبی با حضور جمعیتهائی از 500 الی 3000 نفر تشکیل که با مانور بموقع نیروها تحت نظارت کامل عوامل انتظامی اکثرا به آرامی متفرق فقط در خیابان قصرالدشت تعدادی شعار مضره می دادند که با دخالت بموقع مامورین متفرق شدند.
توضیحات سند:
1ـ بندهای دوم و سوم این گزارش تکرار دو سند گذشته درباره حوادث مسجد قبا و مجمع معارف اسلامی است.اما از آنجا که یاد دیگر بندها اهمیت داشت، همگی در اینجا آمده اند.
2ـ روزنامه رستاخیز در این باره نوشت : «تظاهرکنندگان پس از خارج شدن از مسجد در حالی که صلوات می فرستادند در محل قنات آباد شعارهایی در طرفداری از حضرت ایت اللّه العظمی خمینی دادند و به راه پیمایی پرداختند و پشت سر تظاهرکنندگان زنان در حرکت بودند.
تظاهرکنندگان هر چند به وسیله ماموران انتظامی متفرق می شدند باز به یکدیگر می پیوستند و به تظاهرات خود با آتش زدن لاستیک اتومبیل و انداختن سنگ به سوی ماموران و شعاردادن و راه پیمایی ادامه می دادند.
» (ش 1006، صص 1 و 4 و 19)