تاریخ سند: 20 خرداد 1340
موضوع: مصاحبه مطبوعاتی ادوارد حلیم صعب با قای اللهیار صالح
متن سند:
شماره: 1138 /721 تاریخ:20 /3 /1340
موضوع: مصاحبه مطبوعاتی ادوارد حلیم صعب با قای اللهیار صالح
آقای ادوارد حلیم صعب خبرنگار روزنامه اوریان چاپ بیروت در منزل آقای اللهیار صالح حاضر و با ایشان مصاحبهای به عمل آورده است و آقایان دکتر صدیقی و کشاورزصدر نیز در این جلسه حضور داشتهاند و اینک به ضمیمه متن مصاحبه ایشان جهت اطلاع آن اداره کل ایفاد میگردد.
مقدمتاً آقای صعب اظهار داشت که هدفش مصاحبه رسمی نیست، بلکه در صدد کسب اطلاعاتی از مبارزه جبهه ملی در حال حاضر و همچنین نظر جبهه ملی نسبت به انتخابات است.
آقای صعب سپس سؤال کرد که مخالفت جبهه ملی با آقای دکتر امینی به چه دلیل است.
آقای صالح جواب داد اولاً آقای دکتر امینی را من از سالهای دراز میشناسم و زمانی که تصدی وزارت دارایی را داشتم، ایشان زیردست من کار میکردند و چون شایستگی فوقالعادهای داشتند، من ایشان را ترقی دادم. در حال حاضر مخالفت ما با آقای دکتر امینی مربوط به تعویق انتخابات و تعطیل مشروطیت است.
آقای صعب گفتند که از قرار معلوم هدف آقای دکتر امینی و همچنین بیانات آقای وزیر کشاورزی از تعطیل مجلسین این است که میخواهند دست به ماجرای یک سلسله اصلاحات بزنند و قانون فعلی انتخابات مانع از اجرای اصلاحات است.
آقای صالح جواب دادند این استدلال صحیح نیست که یک نفر ادعا کند من مصلح هستم، مجلس و مشروطیت را تعطیل میکنم و شخصاً به اصلاحات میپردازم و مسلماً با وجود مجلس و نمایندگان واقعی مردم، اصلاحات به صورت بهتری تحقق میپذیرد؛ و به این ترتیب که یک نفر بخواهد به اصلاحات بپردازد، بعید نیست که چند صباحی دیگر، یک نفر نظامی روی کار بیاید و همین مطلب را عنوان کند.
آقای صعب گفت دلیل آقای نخستوزیر ظاهراً این است که نمایندگان مجلس بر اساس صحیح انتخاباتی به مجلس نرفتهاند و با قانون فعلی همانهایی به مجلس راه خواهند یافت که قبلاً هم رفته بودند.
آقای صالح جواب داد اولاً اگر آزادی انتخابات تأمین گردد و خود دولت در آن دخالت نکند و مردم بتوانند آزادانه رأی بدهند، مسلماً 80 درصد این نمایندگان به مجلس راه نخواهند یافت و چنانچه با انتخابات آزاد، همان نمایندگان به مجلس بیایند، جبهه ملی هیچگونه ادعا و مخالفتی ندارد.
آقای صعب سؤال کرد اگر در شرایط فعلی مخالفت جبهه ملی موجب سقوط دولت شد و یا دولت دیکتاتور و نظامی و سختگیری روی کار آمد چه خواهید کرد.
اللهیار صالح جواب داد باز هم به مبارزه خود ادامه میدهیم. همانطور که طی 8 سال فشارها و تضییقات شدیدی بر ما وارد شد، لیکن تاکنون به مبارزه خود ادامه دادهایم.
آقای صعب سئوال کرد که نظر شما نسبت به مندرجات روزنامه آوانیته چاپ پاریس چیست و آیا عمال کمونیست در جبهه ملی دخالت دارند.
آقای صالح جواب داد این اتهامات به کرات زده شده؛ ما صریحاً اعلام میکنیم چنانچه دولت افرادی از حزب توده و کمونیستها را سراغ دارد که در بین ما هستند، طبق قانون تعقیب کند. آخر فقط با حرف زدن و به صرف ادعا نمیتوان قبول کرد. در تابستان گذشته دکتر اقبال میگفت تودهایها در کاشان صالح را تقویت میکنند، درحالی که مردم کاشان مؤمن هستند و شهر کاشان به دارالمؤمنین معروف است و از 25 هزار نفر مردمی که در کاشان به من رأی دادند، مقامات دولتی یک نفر را سراغ نداشتند که بتوانند به اتهامات کمونیستی تعقیبکنند.
آقای صعب چندین سئوال در زمینه اینکه چنانچه اعلیحضرت شاه، معارض جبهه ملی شوند و دستوراتی در ممانعت از فعالیت آنها بدهند، چه خواهند نمود.1
آقای صالح که متوجه سؤال شده بود، جواب داد که اعلیحضرت به هیچوجه مخالف این جبهه نیستند و اساساً دلیلی ندارد که اعلیحضرت مخالف اصلاحات و مخالف نظریات اصلاحی جبهه ملی باشد و جبهه ملی با دربار و شخص اعلیحضرت مخالفتی ندارد.
آقای صعب سؤال کرد که آیا شما نظریات خود را با نخستوزیر مطرح کردهاید.
ایشان جواب داد که با آقای نخستوزیر ملاقات کرده است. سپس آقای صالح ادامه داد که من به آقای دکتر امینی گفتم که طبق قانون، یک ماه پس از انحلال مجلس باید انتخابات صورت گیرد، چنانچه این امر عملی نشود، جبهه ملی مبارزه خود را شدیدتر و پی گیرتر خواهد کرد.
توضیحات سند:
1. در اصل: کرد
منبع:
کتاب
اللهیار صالح به روایت اسناد ساواک-جلد اول صفحه 260