تاریخ سند: 30 مرداد 1357
فوری
متن سند:
از: 9ه1 [تاریخ:]30 /5/[1357]
به: 312 [شماره:] 7498 /9ه1
فوری
شخصی با آیتاله شیرازی ضمن مذاکره بیان داشت اطلاع دارید در آبادان عدهای در داخل سینما کشته شدهاند1 اصلح است مجلس ختمی برای این افراد گرفته شود آیتاله شیرازی جواب داد برای افرادی که در سینما کشته میشوند مجلس ختم گرفته نمیشود لکن آقای پیشوا در شیراز فوت کردهاند قرار است جهت وی مجلس یادبودی گرفته شود.
نظریه ـ خبر فوق صحت دارد مراقبت ادامه دارد.
شیخان
خداوردی ـ 30 /5 /37
توضیحات سند:
1. سینما رکس آبادان: در تاریخ 28 /5 /57 فاجعه وحشتناک آتشسوزی در سینما رکس آبادان در ساعت بیست و دو بعدازظهر هنگامی که هفتصد نفر از مردم مشغول تماشای فیلم «گوزنها» (ساخته مسعود کیمیائی) بودند اتفاق افتاد و سینما دستخوش آتش شد و هنگامی که مردم برای فرار از آتش به سوی درهای خروجی حمله بردند با درهای از بیرون قفل شده مواجه شدند. امام خمینی (ره) با صدور اعلامیه ای در نجف اعلام کرد که به آتش کشیدن مردم در سینما رکس کار خود رژیم است. شایان ذکر است، روحانیون، دانشجویان و اصناف مشهد مقدس طی اعلامیهای، به پنهانکاریهای رژیم از بیان حقیقت، اشاره و توضیحاتی را جهت روشن شدن موضوع و عاملین حادثه بیان کردند:
1ـ تناقضگویی رییس شهربانی آبادان، او در مصاحبه رادیویی اعلام کرد ساعت 2:30 نصف شب خبر آتشسوزی سینما را به وی اطلاع دادهاند و او بلافاصله از نیروهای آتشنشانی جهت اطفای حریق کمک میخواهد، این در حالی است که روزنامهها نوشتند: ساعت 9:30 شب به رییس شهربانی اطلاع داده شده است. با اینکه آتشسوزی ساعت ده شب به وقوع پیوسته است.
2ـ نیروهای آتشنشانی آبادان به علت وجود پالایشگاه نفت، به طور شبانهروز در حال آمادهباش هستند؛ پس چگونه آنها موفق به مهار کردن آتش قبل از آنکه تمام سالن را فرا گیرد، نشدهاند؟
3ـ رییس شهربانی بیان کرده که به علت گسترش آتش از پنجاه متر مانده به محل حادثه، مأموران قادر به پیشروی نبودهاند و در دنباله سخنانش بیان میکند که مأموران به پشتبام رفته و دیوارها را جهت گریز مردم خراب کردهاند.
4ـ علت بسته و قفل شدن دربهای سالنها چه بوده است؟
5ـ فیلم گوزنها محتوایی آموزنده و انقلابی داشته است.
6ـ علت مرتبط ساختن این اقدام با تظاهرات مذهبی از سوی دولت در بیانیههایش چیست؟
7ـ قبل از بررسی واقعه، رژیم چگونه پی برده که این، کار خرابکاران بوده و این موضوع را از رسانهها اعلام کرده است؟ ر.ک: نقش علمای مشهد در انقلاب اسلامی، حسن شمسآبادی، صص 6 ـ 255 به نقل از آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، شماره بازیابی 129، سند شماره: 110.
منبع:
کتاب
آیتالله العظمی سید عبدالله شیرازی به روایت اسناد ساواک صفحه 290