تاریخ سند: 12 دی 1357
متن سند:
گزارش وقایع حوزه وقایع فرمانداری نظامی تهران و حومه مدت از ساعت 0800 روز 12 /10 /57 الی ساعت 01700 روز 12 /10 /1357 الف ـ سازمان اطلاعات و امنیت تهران در ساعت 0800 روز جاری تظاهرکنندگان از خیابانهای اطراف بیمارستان امیر علم (تنکابن ـ مطبوعی ـ هدایت ـ شاهرضا) بصورت گروهی بطرف بیمارستان امیراعلم حرکت نموده و شعارهای ضد ملی میدادند.مراتب بفرمانداری نظامی منطقه مربوطه ابلاغ گردید.
1 (2) در ساعت 1045 روز 12 /10 /57 در داخل بیمارستان امیراعلم از طرف پزشکان فیلم و اسلاید وقایع روز 17 شهریور سال 57 به معرض نمایش گذارده شده و تفسیرهائی نیز در این زمینه از طرف آنان انجام گرفت.
(3) در خیابان نظام آباد (انتهای نظام آباد) آخوندی بنام ناطق عده ای حدود 2000 نفر را دور خود جمع نموده اسم و آدرس تعدادی از ساواکیها را اعلام نموده و اظهار داشته در وحله [وهله ]اول خانه شان را بآتش بکشید و بعدا خودشان و خانواده شان را قتل عام کنید و گفته که «کشتن ساواکیها وظیفه شرعی ما مسلمانهاست».
مراتب به فرمانداری نظامی منطقه مربوطه جهت اقدام لازم ابلاغ گردید.
(4) حدود 25 نفر در حالیکه لباس مشکی بتن دارند در حوالی منزل یکی از کارمندان سازمان امنیت واقع در نارمک خیابان دردشت اجتماع و احتمال دارد باتوجه به تهدیدهای قبلی و دو فقره اعلامیه نصب شده در مساجد مبادرت بآتش زدن منزل نامبرده بنمایند.
مراتب به فرمانداری نظامی منطقه مربوطه ابلاغ گردید.
(5) وضع بازار تا ساعت 1330 روز جاری بشرح زیر بود: (الف) بازار شهرری و مغازه های اطراف آن غیر از قصابی ـ نانوائی ـ میوه فروشی بسته بود بنزین و نفت وجود نداشت.
(ب) بازار تهران و مغازه های اطراف بسته بود تاکسی بعلت نبودن بنزین کم بود واحد کار میکرد.
(پ) بازار تجریش و مغازه های اطراف بسته بود بنزین و نفت وجود نداشت.
(ت) وضع میادین عادی بود.
(ث) سطح شهر 30 الی 50% باز بود.
(6) عده ای حدود 1000 نفر از خیابان تنکابن بطرف بیمارستان امیراعلم در حرکت بودند که بعلت مسدود نمودن اطراف بیمارستان مذکور بوسیله مأمورین فرمانداری نظامی بطرف بیمارستان ایران واقع در خیابان تنکابن حرکت و در اطراف بیمارستان امیراعلم گروههای چند نفری ضمن دادن شعارهای ضد ملی و قصد ورود به بیمارستان مذکور را داشته اند که با ممانعت مأمورین مواجه و مسیر حرکت را بطرف بیمارستان ایران انتخاب تا بعده فوق بپیوندند ضمنا حدود 100 نفر جوان در خیابان هدایت با جمع آوری لاستیک فرسوده و چوب اقدام به آتش زدن آن در وسط خیابان نمودند.
مراتب به فرمانداری نظامی منطقه ابلاغ گردید.
(7) آخوندی باسم جلیلی در مسجد امام حسین واقع در خیابان سیزده متری حاجیان مردم را به بلوا و آشوب تحریک و بآنها میگوید کشتن ارتشی ها و ساواکیها وظیفه شرعی ما مسلمانانست.
ب ـ ضد اطلاعات وابسته : (1) در تهران شایع گردیده است که لیست اسامی و آدرس منازل افسران ارشد اداره دوم در بهشت زهرا بدیوارها نصب گردیده تا در آینده تهدیداتی از نظر جانی و مالی برای آنان بوجود آورند.
(2) توسط اخلالگران شایع گردیده است که در روزهای 14 و 15 /10 /57 مردم نباید از منازل خارج شوند زیرا در یکی از این دو روز کودتائی توسط نظامیان بمرحله عمل درخواهد آمد.
(3) نشریه ای بمضمون زیر در شهر پخش شده است.
منازل واقع در خیابان کوروش کبیر جنب سینما مولن روژ (ریولی) پلاک های 35 و 36 متعلق به پرسنل ساواک میباشد و باید نسبت بانهدام منازل مذکور با آتش زدن اقدام گردد.
(4) در منزل یکی از افسران یک نفر امریکائی ساکن است بهمین علت منزل افسر مذکور مورد تهدید (مجاهدین خمینی) قرار گرفته و بوی گفته اند چنانچه بمدت 3 روز شخص امریکائی خانه او را ترک نکند منزل هر دوی آنها بآتش کشیده خواهد شد.
(5) برابر خبر واصله و شایعات موجود عناصر اخلالگر در نظر دارند با ترتیب دادن جنگهای چریکی در اکیپ های 4 یا 5 نفری به سربازان حمله نموده و با غافلگیری آنان را خلع سلاح نمایند ضمنا گروههای دویست نفری بصورت یگان حرکت نموده و غفلتا بکلانتری حمله و افراد آن را خلع سلاح نمایند.
مراتب به فرمانداری نظامی مناطق 9 گانه ابلاغ گردید.
پ ـ ژاندارمری کشور شاهنشاهی : (1) در ساعت 1200 روز جاری سروان مخابرات اسداله میرمحمدی جمعی مخابرات ژاندارمری ـ در جاده آرامگاه بوسیله 6 نفر اتومبیلش بازرسی گردیده و کارت شناسائی و سایر وسایلش را برداشته و خودش را رها نموده اند.
(2) خبر واصله حاکی است در روز 12 /10 /57 در خیابان ثریا تقاطع روزولت و فرصت ساختمان 4 طبقه ای وجود دارد که متعلق به مأمورین ساواک میباشد که در محاصره تظاهرکنندگان بوده و قصد دارند آنرا بآتش بکشند و عده ای از پشت بام ساختمان مذکور بطرف مردم مشغول تیراندازی میباشند.
مراتب به فرمانداری منطقه مربوطه ابلاغ گردید.
(3) در بین ثریا و تخت جمشید ـ کوچه مژده ای کامیون شهرداری در محاصره تظاهرکنندگان بوده و قصد آتش زدن آنرا داشتند.
مراتب به فرمانداری نظامی منطقه مربوطه ابلاغ شد (4) در مورخه 12 /10 /57 کامیونهای حامل سربازان در خیابان شاه مشغول خواندن سرود شاهنشاهی بوده که تأثیر بسزایی در روحیه مردم داشته است.
ت ـ اطلاعات واصله برکن دوم از منابع مختلف : (1) آقای ملکی (کامران) در هتل کنتینانتال خود را ساواکی مخصوص دربار معرفی نموده و در این هتل او را بهمین نام میشناسند و بهمین دلیل تعدادی از مردم تصمیم دارند که او را بکشند.
(2) تیمسار بازنشسته نصرت اله سپهر بهمراهی یکنفر افسر دیگری از کانون بازنشستگان آمده بودند بفرمانداری نظامی و اظهار آمادگی مینمودند که در این موقع بحرانی آمادگی همه گونه همکاریهای نظامی و ملی دارند.
(3) اطلاع واصله حاکیست که قطع طولانی برق در شب گذشته بدلیل شایعه[ای] بوده که از طرف آیت اله طالقانی گفته شده است که قرار است ارتش کودتا نماید.
2 (4) اطلاع واصله حاکیست که خمینی دولت خود را تشکیل داده و قرار است امام موسی صدر رئیس جمهور بشود.
ث ـ برابر گزارش دژبان مرکز : در ساعت 5 بامداد روز جاری یک قبضه اسلحه کمری ساخت چک اسلواکی و 11 تیر فشنگ و پنج قبضه کارد کمری با جلد از یکنفر افغانی بنام عبداله محمدعلی کشف نامبرده باتفاق 5 نفر افغانی دیگر با وسائل مذکور تحویل کلانتری گردید.
ج ـ برابر گزارش سب 3 (مرکز فرماندهی) تعدادی از قطارهای راه آهن که حامل مواد سوختی شامل 38 تانکر گازوئیل و 19 تانکر نفت میباشد از راه آهن تهران بایستی به جایگاه مربوطه تخلیه شود عده ای قصد داشتند بآنها تک و آتش سوزی ایجاد نمایند.
مراتب جهت اقدام برقراری و تأمین بفرمانداری نظامی منطقه مربوطه ابلاغ گردید.
2ـ تظاهرات انجام شده در سطح شهر تهران در روز 12 /10 /1357 : (الف) در ساعت 1020 حدود 250 نفر در بیمارستان پهلوی در محوطه اجتماع نموده بودند.
(ب) برابر گزارش منطقه 4 در ساعت 0800 تعداد زیادی در بیمارستان امیراعلم بمنظور شنیدن سخنرانی دکتر سنجابی تظاهرات نموده بودند.
(پ) برابر گزارش افسر شناسائی هوائی در ساعت 1120 در خیابان تخت جمشید عده ای حدود 800 نفر تظاهرات نمودند و فرمانداری نظامی منطقه در جریان بود.
3 (ت) برابر گزارش منطقه شهرری تعدادی از اخلالگران جلوی ماشین های سواری را گرفته و از راننده و خودرو بازدید بعمل میآورند در صورتیکه مدرکی بدست آورند که راننده ارتشی است او را کتک زده و خودرو را آتش میزنند.
(ث) برابر گزارش دریاسالار حبیب الهی تعداد 700 نفر تظاهرکننده در اطراف کلاس زبان نیروی دریائی واقع در خیابان بهار اجتماع و اقدام به آتش زدن ماشینها و مغازه ها نموده بودند و پرسنل نظامی مستقر در آن محل را مورد تهدید قرار دادند مراتب جهت اقدام لازم به فرمانداری نظامی منطقه مربوطه ابلاغ گردید.
(ج) برابر گزارش سرهنگ شاملو در ساعت 1200 تعدادی اخلالگر قصد آتش زدن منزل سرهنگ مذکور را داشته مراتب بفرمانداری نظامی منطقه مربوطه ابلاغ گردید.
(چ) برابر گزارش ژاندارمری در ساعت 1130 پاسگاه تپه سفید در جاده ساوه مورد حمله قرار گرفت.
(نیرو اعزام گردید مراتب مورد تائید قرار نگرفت) (ح) برابر گزارش منطقه 6 در ساعت 1155 در پمپ بنزین خیابان بابائیان بعلت ازدحام مردم برای برقراری نظم تیراندازی گردیده و یکنفر غیرنظامی کشته میشود.
(خ) برابر اطلاع واصله در ساعت 1205 تعدادی در بلوار و کاخ تظاهرات و قصد آتش زدن سازمان خدمات گسترش بازرگانی را داشتند.
مراتب به فرمانداری نظامی منطقه مربوطه ابلاغ گردید.
(د) برابر گزارش سازمان اطلاعات و امنیت تهران در ساعت 1210 حدود 4000 نفر در امیریه مختاری در حال تظاهرات و دادن شعار بوده و در وسط خیابان آتش سوزی ایجاد نموده بودند.
مراتب به فرمانداری نظامی منطقه مربوطه ابلاغ گردید.
(ذ) برابر گزارش ژاندارمری منازل تعدادی از درجه داران گروهان دماوند را پس از آتش زدن تخریب نمودند.
(ر) منزل آقای افتخاری کارمند ساواک را تهدید به آتش سوزی نمودند که با وساطت فرمانده گروهان تظاهرکنندگان متفرق شدند.
4 (ز) برابر گزارش سازمان اطلاعات و امنیت تهران در ساعت 1215 حدود 500 نفر در بلوار الیزابت تظاهرات نمودند.
مراتب به فرمانداری نظامی منطقه مربوطه ابلاغ گردید.
(ژ) برابر گزارش سازمان اطلاعات و امنیت در ساعت 1330 تظاهرکنندگان قصد داشتند شرکت لیا را بآتش بکشند مراتب جهت متفرق نمودن تظاهرکنندگان به فرمانداری نظامی منطقه مربوطه ابلاغ گردید.
(س) برابر گزارش منطقه 6 در ساعت 1440 یک ماشین راهنمائی و رانندگی با دو بی سیم در منطقه 3 راهنمائی بآتش کشیده شد.
(ش) برابر گزارش منطقه 7 در ساعت 1345 حدود 4000 نفر در مختاری شاهپور تظاهرات نمودند که وسیله مأمورین متفرق شدند.
(ص) برابر گزارش منطقه 7 در ساعت 1400 12 /10 /57 در پمپ بنزین شوش سرباز وظیفه منصور غلامی از گردان 109 رضائیه اشتباهی تیراندازی و در نتیجه گروهبان دوم ناصر جهان پناه جمعی گردان 252 تیپ زرهی مهران کشته و سرباز مزبور بدون تفنگ و فشنگ متواری میگردد.
3ـ اعتصابات : در روز جاری کلیه ادارات و سازمانهای دولتی، حساس ملی به اعتصاب و کم کاری خود ادامه دادند و تعدادی از آنان نیز بعلت نبودن سوخت تا آخر هفته 16 /10 /57 تعطیل اعلام نموده اند.
5 معاون و رئیس ستاد فرمانداری نظامی و حومه.
سپهبد رحیمی لاریجانی
توضیحات سند:
1ـ با این که در بند 6 این بولتن خبر از تفرقه مردم توسط ماموران آمده ولی پلیس تهران نوشت که «ساعت 0930 روز 12 /10 /57 دکتر سنجابی در بیمارستان امیراعلم سخنرانی خواهد کرد که در این مورد پیش بینی های لازم معمول و از صبح روز جاری به تدریج عده ای در حدود 3000 نفر در محل مذکور اجتماع و چند نفر که مورد شناسایی واقع نشدند در داخل بیمارستان سخنرانی نموده و از ساعت 1230 وسیله مامورین انتظامی بتدریج متفرقه شدند.» (گزارش نوبه ای اطلاعاتی شماره 116 پلیس تهران) 2-شایعه کودتا وقتی به گوش آیت الله سیدمحمود طالقانی می رسد از توانیر می خواهد که برق را تا صبح قطع کنند.
3-به گزارش پلیس تهران از صبح تا ظهر روز (12 /10 /57) در خیابانهای نواب، آیزنهاور (آزادی)، زنجان، ویلا (نجات اللهی)، کریم خان زند، بلوار الیزابت (کشاورز) تظاهراتی به وقوع پیوست.
بنابر همین گزارش «ساعت 1220 روز 12 /10 /57 کارکنان بیمارستان جرجانی دست به اعتصاب زده و در داخل بیمارستان مبادرت به راه پیمایی و تظاهرات نمودند.
» (گزارش نوبه ای اطلاعاتی شماره 116 پلیس تهران) 4-«بعدازظهر روز 12 /10 /57 منزل یک مأمور ساواک واقع در خیابان دیلمی کوچه علی آبادی پلاک 8 توسط عناصر اخلالگر آتش زده شد.
» (گزارش نوبه ای اطلاعاتی شماره 116 پلیس تهران) * «ساعت 1800 روز 12 /10 /57 عده ای از عناصر اخلالگر کارخانه آبجوسازی شمس واقع در چهارراه اناری را به آتش کشیده که توسط مأمورین آتش نشانی در ساعت 1930 اطفاء گردید.
» (گزارش نوبه ای اطلاعاتی شماره 116 پلیس تهران) 5-از جمله مراکز در حال اعتصاب در شهر تهران، وزارت فرهنگ و هنر، سازمان برنامه، مخابرات، راه آهن و بیمه بود.
(گزارش نوبه ای اطلاعاتی شماره 116 پلیس تهران)