سپهبد پرویز خسروانی
تاریخ سند: 1 خرداد 1351
سپهبد پرویز خسروانی
متن سند:
همسر نامبرده بالا اخیرا بکویت عزیمت و یکدستگاه اتومبیل بنز کوپه 350 ـ اس ـ ال خریداری و از راه خرمشهر بکشور وارد و چون موفق نشده در مورد تخفیف حقوق گمرکی آن که بالغ بر / 230 هزارتومان بوده ـ اقدام نماید اینک قصد دارد برای ترخیص اتومبیل مزبور مجددا آن را بکویت برده و از راه خرمشهر با نمره کویتی بتهران آورده و با اعمال نفوذ از پرداخت حقوق گمرکی معاف و یا از تخفیف قابل توجهی برخوردار شود.احتراما در صورت تصویب از طریق بخش 302 جهت سپهبد آزموده1 ارسال گردد وسیله آقای سرتیپ ترابی باطلاع مدیر گمرک رسانیده شود 30 /3 /51 یوسفی
توضیحات سند:
1ـ امیر حسین آزموده فرزند محمود در سال 1287 شمسی در تهران به دنیا آمد.تحصیلات ابتدائی و متوسطه را در تهران به پایان رساند و در سال 1306 شمسی از مدرسه دارالمعلمین دیپلم گرفت.
همان سال به دانشکده افسری راه یافت و با درجه ستوان دومی در رشته مهندسی فارغ التحصیل شد.
او که پس از تحصیل در دانشگاه جنگ، موفق به دریافت لیسانس از دانشکده حقوق دانشگاه تهران شده بود، از سال 1323 به خدمت قضایی ارتش در آمد و در دادگاه تجدیدنظر شماره 2 به کار اشتغال یافت.
در سال 1326 به معاونت دادستانی و در سال 1330 شمسی به درجه سرتیپی رسید و مدتی به ریاست اداره مهندسی ارتش برگزیده شد.
او یک روز پس از کودتای ننگین 28 مرداد 1332 به دادستانی ارتش منصوب گردید و در 24 شهریور همان سال پس از تشکیل اولین جلسه بازپرسی از دکتر مصدق، قرار بازداشت وی را صادر کرد.
آزموده پس از برگزاری 35 جلسه دادگاه، رای خود را صادر کرد و دکتر مصدق به دو سال حبس مجرد محکوم شد.
از محاکمه های دیگری که او دادستانی آن را به عهده داشت، محاکمه دکتر فاطمی در سال 1333 بود.
وی همچنین دادستانی دادگاه افسران سازمان نظامی حزب توده را نیز عهده دار بود و در مراسم اعدام این افسران شرکت کرد.
او به پاس خدماتش به حکومت پهلوی در مهرماه 1334 به درجه سرلشگری ارتقا یافت.
در دی ماه همان سال حکم اعدام سیدمجتبی نواب صفوی، مظفرعلی ذوالقدر و سیدمحمد واحدی و خلیل طهماسبی را صادر کرد و در تیرماه 1337 سرلشگر محمدولی قرنی، معاون ستاد ارتش را به اتهام طراحی کودتای نافرجام به سه سال حبس و اخراج از ارتش محکوم نمود.
معروف است که می گویند هیچ دادستانی در تاریخ قضایی ایران تا سال 1338 به اندازه آزموده از قانون جزایی ارتش که مربوط به مجازات اعدام و تیرباران است، استفاده نکرده و هر متهمی که پرونده اش زیر دست او می رفت، یقین داشت که یا می میرد و یا به حبس ابد محکوم می شود.
وی در اکثر ادعانامه های خود برای متهمین تقاضای اعدام می کرد.
او در مهر ماه 1339 به درجه سپهبدی رسید.
در سال 1340 دولت دکتر امینی به منظور فراهم کردن زمینه لازم برای پذیرش اصلاحات ارضی، عده ای از امرای ارتش را به اتهام سوءاستفاده از مقام و حیف و میل اموال دولتی دستگیر کرد.
وی در مقام دادستان ارتش به این دستگیریها اعتراض کرد و در 17 خرداد 1340 به تقاضای خود بازنشسته شد.
پس از آن علیه دولت دکتر امینی به علت بازداشت امرای ارتش که آن را غیرقانونی می دانست، اعلام جرم نمود و به همین دلیل در 29 خرداد 1340 بازداشت شد.
دستگیری او با توجه به عملکردش در دوره دادستانی ارتش با استقبال مردم روبرو گردید و القابی چون «آیشمن ایران» و «دراکولای ایران» به وی داده شد.
اما دستگیری او مدت زیادی طول نکشید و آزاد شد.
وی در 16 خرداد 1340 از خدمات دولتی بازنشسته شد.
آزموده در سال 1357 با اوجگیری نهضت اسلامی، از ایران گریخت و به فرانسه رفت و در مهرماه 1377 در آنجا درگذشت.
ر.ک : اطلاعات، شماره 10523، مرداد 1360.
جعفر مهدی نیا، زندگی سیاسی علی امینی.
تاریخ معاصر ایران، فصلنامه تخصصی، سال دوم، شماره هفتم 1377، صص 366ـ 368.