جناب آقای اردشیر زاهدی(1) وزیر محترم امور خارجه
تاریخ سند: 2 تیر 1350
جناب آقای اردشیر زاهدی(1) وزیر محترم امور خارجه
متن سند:
شماره : 639 بامر مطاع مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریا مهر خواهشمندم به جنابان آقایان پاکروان و پروفسور رضا(2) سفرای شاهنشاه آریا مهر در پاریس و یونسکو ابلاغ فرمایند که در مراسم یاد بود بنیانگذاری یونسکو که در ماه نوامبر در پاریس برگزار خواهد شد والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی بنمایندگی ایران شرکت خواهند فرمود لذا از حالا برای رعایت مقام معظم لها در مراسم رسمی که در یونسکو و یا در مجالس مهمانی که باین مناسبت در پاریس برگزار خواهد شد رعایت مقام والاحضرت را از هر نظر بعمل آورند و مخصوصا یاد آوری فرمایند که چون والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی از نظر تشریفات بالاتر از نخست وزیر میباشند باین نکته سفرای شاهنشاه آریا مهر توجه کامل بفرمایند و با مقامات مسئول دولت فرانسه و یونسکو مذاکره تا تدابیر لازم و پیش بینی های دقیق بعمل آید از دستوری که صادر خواهید فرمود سپاسگزارم.وزیر دربار شاهنشاهی اسداله علم رونوشت برای استحضار و اقدام جناب آقای هویدا نخست وزیر محترم ایفاد میشود.
سپاسگزارم.
وزیر دربار شاهنشاهی اسداله علم رونوشت برای اطلاع جناب آقای راجی مسئول امور بین المللی والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی ایفاد می شود.
سپاسگزارم.
وزیر دربار شاهنشاهی اسداله علم
توضیحات سند:
1ـ اردشیر زاهدی، پسر فضل اللّه زاهدی در مهر ماه 1307 در تهران بدنیا آمد.او پس از تحصیلات ابتدائی در تهران و اصفهان، تحصیلات متوسطه را در سال 1325 در دبیرستان اسلامیه بیروت به پایان برد و راهی آمریکا شد.
وی در سال 1328 گواهینامه کشاورزی را از کالج کشاورزی ایالت یوتا آمریکا دریافت داشت.
اردشیر احتمالاً در سالهای تحصیل در بیروت با کرمیت روزولت آشنا و با سرویس اطلاعاتی نوپای آمریکا در ارتباط قرار گرفت و در بازگشت به ایران دارای روابط دوستانه با آمریکائیان مقیم تهران بود.
او در اردیبهشت 1331 به استخدام وزارت کشاورزی در آمد و در پست معاونت و خزانه داری کمیسیون ایران در آمریکا برای بهبود امور روستائی (اصل 4 ترومن) قرار گرفت.
اسناد موجود از روابط بسیار نزدیک اردشیر زاهدی با ویلیام وارن، رئیس اصل 4 ترومن خبر میدهد.
خاطرات کرمیت روزولت حضور فعال اردشیر زاهدی را با نام مستعار «مصطفی» و «ویسی» در جریان عملیات کودتا در تهران نشان می دهد.
اردشیر زاهدی بخاطر نقش فعال در کودتا به دریافت نشان درجه یک رستاخیز نائل شد و در 3 آبان 1332 آجودان کشوری شاه گردید.
پس از برکناری فضل اللّه زاهدی، اردشیر با حمایت سرویس اطلاعاتی آمریکا در تهران ماند و شاه در سال 1335 دخترش شهناز را به نامزدی او در آورد.
در دولت اسداله علم اردشیر زاهدی در شهریور 1341 بعنوان سفیر کبیر ایران عازم لندن شد و تا آذر 1345 در این سمت بود.
وی در بهمن 1345 در دولت امیر عباس هویدا وزیر امور خارجه گردید و تا سال 50 در این پست باقی ماند و این دوران یکی از بدنام ترین دورانهای تاریخ وزارت امور خارجه می باشد.
اسناد ساواک نشان می دهد که در سالهای 1346 ـ 1348 اردشیر زاهدی به شدت در تلاش برای احراز پست نخست وزیری بوده است.
معهذا این آرزوی زاهدی هیچگاه تحقق نیافت و او نه تنها به صدارت نرسید بلکه تحریکات جاه طلبانه او به برکناری وی از وزارت خارجه در شهریور 1350 نیز انجامید در اسفند 1351 محمدرضا داماد سابق خود را به سفارت در واشنگتن اعزام داشت تا به عیاشی هایش ادامه دهد و جو داخلی دربار را متشنج نسازد.
اردشیر زاهدی تا زمان دولت شاپور بختیار سفیر ایران در آمریکا بود و در دی ماه 1357 از این سمت بر کنار شد.
[ر.ک.
ظهور و سقوط سلطنت پهلوی (ج 2).
ـ تهران: انتشارات اطلاعات، 1374 ص 258 ـ 262 ] 2ـ پروفسور فضل اله رضا فرزند اسداله در سال 1294 در رشت متولد شد.
نامبرده تحصیلات ابتدایی را در رشت به پایان رساند و تحصیلات متوسطه را در دبیرستان ایرانشهر تهران دنبال نمود و سپس به دانشگاه فنی رفت و در سال 1317 فارغ التحصیل گردید.
وی در سال 1325 به اخذ لیسانس در رشته برق و الکترونیک از دانشگاه کلمبیا نائل شد و مدرک دکترای خود را از دانشگاه پلی تکنیک نیویورک دریافت کرد.
مشارالیه در سالهای 1327 و 1328 ریاست امور فنی کمپانی جنرال الکتریک را در ایران عهده دار شد.
از سال 1329 تا 1344 به سمت دانشیار دانشگاه ام.
آی.
تی امریکا منصوب گردید و از سال 1344 بعنوان استاد دانشگاه سیراکیوز آمریکا برگزیده شد.
همچنین نامبرده استاد دانشگاههای کلرادو ـ زوریخ ـ کپنهاک ـ پاریس و دلاور آمریکا بوده است.
پروفسور رضا در سال 1346 به ایران آمد و به سمت نایب التولیه و ریاست دانشگاه صنعتی شریف (آریامهر سابق) منصوب شد و در تاریخ 29 /5 /47 هیئت امناء دانشگاه تهران نامبرده را به سمت ریاست دانشگاه تهران انتخاب کردند.
تألیفات نامبرده بزبان فارسی عبارتند از : راز آفرینش ـ هندسه علمی و عملی ـ رادیو و تلویزیون به زبان ساده.
ضمنا وی تحقیقاتی به زبان انگلیسی و مقالاتی در مجلات ایران امروز ـ سخن ـ کانون مهندسین ـ مجله راه و غیره تدوین نموده است.
یاد شده مشاغلی چون نماینده دائم ایران در یونسکو ـ نماینده دولت ایران در کنفرانس وین (1968) و سفیر ایران در کانادا از سال 1353 تا 1357 را عهده دار بوده است.
ساواک در سند بیوگرافی وی را فردی محتاط ـ محافظه کار که در کارها و تصمیم گیریها قاطعیت کافی ندارد، معرفی کرده است.
ضمنا مشارالیه از اعضای جمعیت فراماسونری بوده است.
(اسناد ساواک ـ پرونده های انفرادی)