موضوع : انعکاس تأسیس حزب کمونیست در ایران در بین اعضاء کمیته مرکزی حزب منحله توده
تاریخ سند: 26 تیر 1349
موضوع : انعکاس تأسیس حزب کمونیست در ایران در بین اعضاء کمیته مرکزی حزب منحله توده
متن سند:
از : انگور به : ماه 31 شماره : 1570 پس از مصاحبه ای که شاهنشاه آریامهر چندی قبل با یک خبرنگار فرانسوی به عمل آوردند در آن به طور ضمنی به تشکیل یک حزب سوسیالیستی در کشور اشاره فرمودند در بین اعضاء حزب منحله توده در آلمان شرقی شایع شده است که دولت ایران قصد دارد به وسیله افراد قدیمی حزب منحله توده که فعلاً در ایران هستند مجددا این حزب را در داخل کشور تأسیس نماید این موضوع باعث تفسیرهای مختلف شده و حتی چندی قبل کمیته مرکزی حزب منحله جلسه ای تشکیل داده و چندین ساعت در این بین بحث نموده است.در کمیته مرکزی دو دسته مخالف و موافق در این باره اظهار نموده اند.
دسته اول شامل احسان طبری، قدوه، عبدالصمد، کامبخش، رضا رادمنش که مخالف این جریان بوده و گفته اند شاهنشاه به هیچوجه موافق تأسیس مجدد حزب توده نیست و چون آدم باهوشی است و میداند که حزب منحله توده در ایران نفوذی دارد مخصوصا این جریان را مطرح نموده که مخالفان حزب توده را به اظهار نظریه و عقیده وادارد و در این مورد به سرمقاله روزنامه اطلاعات به قلم جواد شیخ الاسلامی که در مخالفت با تشکیل حزب توده نوشته شده بود اشاره می کنند.
گروه اول همچنین معتقدند که ممکنست شاهنشاه این حرف را برای این زده اند که مقدمه ای برای تشکیل حزب توده با دست سازمان امنیت باشد تا بدینوسیله کمیته مرکزیها را ایزوله کند.
گروه دوم که شامل داود نوروزی، ایرج اسکندری و طرفداران آنها بوده اند گفته اند که شاهنشاه موافق همکاری وسیع با شورویها هستند و اطلاع دارند که این همکاری نتایج درخشان برای ایران دارد و به این دلیل به خاطر دولت شوروی این کار را می کنند و آزادی مجدد حزب توده نیز در ایران مهم نیست زیرا اکنون سازمان امنیت و ارتش فوق العاده قوی هستند و می توانند بر اوضاع مسلط باشند.
ضمنا بدینوسیله تشکیل حزب توده برای نشان دادن وجود دمکراسی در ایران یک چیز زینتی است.
ضمنا گروهی که موافق تشکیل حزب هستند می گویند تشکیل حزب توده توسط افرادی که در ایران هستند ممکن است مفیدتر از ادامه رهبری آن بدست افراد کنونی باشد زیرا اقلاً افرادی که الان در ایران هستند بهتر به شرایط داخل کشور وارد بوده و راه اداره حزب را در شرایط کنونی بهتر می دانند.
داود نوروزی اظهار نموده که مخالفین تأسیس حزب در کمیته مرکزی حزب منحله توده کسانی هستند که نمی خواهند به ایران بروند و قصد دارند با مقدمه چینی و عوامفریبی وضع موجود خود را حفظ کنند.
در صورت تصویب به اداره کل هشتم در سال گردد.