تاریخ سند: 13 مهر 1355
خبر واصله حاکیست شخصی به نام شیخ مدرس غروی که از مشهد به نیشابور مسافرت کرده، اظهار داشته آقای مصطفی جهانشیری1 فرزند محمدصادق که شغلش نقاش است
متن سند:
شماره: 943 /6 /57 تاریخ: 13 /7 /2535[1355]
از: شهربانی استان خراسان
به: تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت خراسان
خبر واصله حاکیست شخصی به نام شیخ مدرس غروی که از مشهد به نیشابور مسافرت کرده، اظهار داشته آقای مصطفی جهانشیری1 فرزند محمدصادق که شغلش نقاش است، با من همسفر بود و وی در داخل اتوبوس مرتباً از خمینی و دکتر علی شریعتی و مهندس بازرگان2 تعریف مینمود، که بعداً آقای غروی گفتههای جهانشیری را در حضور عدهای از روحانیون بازگو و گفته است که نمیدانم چرا دستگاهها اینگونه افراد را دستگیر نمینمایند.3
ارزیابی خبر . قابل بررسی است.
آقای عابدی. 2 /8 /35
توضیحات سند:
1. مصطفی جهانشیری فرزند محمدصادق در سال 1334ش در خانوادهای مذهبی و در جوار مسجدی تاریخی در نیشابور به دنیا آمد. پدرش از ملاکان و معتمدین شهر بود. مصطفی که نهمین و آخرین فرزند خانواده بود، در دوران نوجوانی مؤذن مسجد شد و در همین دوران بود که به علت عقیم دانستنِ آموزش و پرورش پهلوی، در دوران راهنمائی ترک تحصیل کرد و به شیوه قدیم به مطالعه مشغول شد و در نقاشی و مجسمهسازی و... پیشرفت قابل توجهی داشت. زمانی به شیوه بوعلی سینا لباس بر تن کرد و با پای برهنه راه رفت. وی در سال 1357 و 1358ش تئاتر جشن خون را که حرکتی توحیدی بود، روی صحنه برد که مورد توجه بسیاری قرار گرفت. مصطفی جهانشیری در سحرگاه نهم خرداد ماه سال 1359ش در تنور خانهاش سوخت؛ که حقیقت این سوختن، که آیا خودسوزی بوده و یا سوزانده شده است، هرگز روشن نشد.
2. مهندس مهدى بازرگان فرزند عباسقلی در سال 1278 ش در تبریز به دنیا آمد. وى جزو اولین کسانى است که پس از اتمام دوران متوسطه در تبریز و تهران، براى ادامه تحصیلات عالى به فرانسه عزیمت کرد و در رشته مهندسى ترمودینامیک تحصیلات خود را به پایان برد و پس از بازگشت به ایران، به عضویت کادر علمى دانشگاه تهران درآمد.
وى فعالیت سیاسى خود را از جبهه ملى آغاز نمود. در دوران نخستوزیرى دکتر محمد مصدق، ریاست شرکت ملى نفت ایران و بعد، ریاست سازمان آب تهران را عهدهدار گردید. پس از تعطیلى و توقف کار جبهه ملى اول با سقوط دکتر مصدق بر اثر کودتاى 28 مرداد 1332، از جمله کسانى بود که جبهه ملى دوم را تأسیس نمود و در سال 1334 به دلیل فعالیتهاى سیاسى دستگیر و زندانى گردید. به دنبال ایجاد اختلاف در جبهه ملى دوم، به دلیل عدم عکسالعمل مناسب این جبهه در قبال ارتحال آیتالله العظمى بروجردى(ره) در سال 1340ش، وى به همراه آیتالله طالقانى(ره)، دکتر یدالله سحابى، رحیم عطایى، منصور عطایى، عباس سمیعى و حسن نزیه، از جبهه ملى دوم کناره گرفت و نهضت آزادى ایران را تأسیس نمود. در سال 1342 سران نهضت آزادى دستگیر و مهندس بازرگان و آیتالله طالقانى به دَه سال زندان محکوم شدند؛ لیکن پس از سپرى شدن شش سال، مهندس بازرگان آزاد گردید. مهندس بازرگان در سال 1356 به اتفاق جمعى از سیاسیون و حقوقدانان، نظیر کریم سنجابى، ناصر میناچى، حسن نزیه و... جمعیت دفاع از آزادى و حقوق بشر را تأسیس کرد که از طرف گروه انتقام، که ساخته و پرداخته رژیم شاه بود، در تاریخ 11 /2 /1356 یک بمب در مقابل درب منزل وى منفجر شد. قبل از پیروزى انقلاب اسلامی، از طرف امام خمینی(ره)، در رأس هیئتى به آبادان رفت تا جریان اعتصاب کارگران نفت را بر علیه رژیم شاهنشاهی، که کمر آن را در بعد اقتصادى شکسته بود، سامان بهتر و بیشترى دهد و به مسائل آنان رسیدگى کند. وى همچنین سفرى به پاریس نمود تا حضرت امام(ره) را از طرح شعار «شاه باید برود» منصرف کند، چه به اعتقاد او، طرح شعار رفتن شاه، با برخوردارى از ارتش و ساواک و پشتیبانى آمریکا، شعارى مناسب و راهکارى عملى نبود. مهندس بازرگان پس از پیروزى انقلاب اسلامى، از سوى امام (ره) به عضویت شوراى انقلاب درآمد و با پیشنهاد اعضاى شورا به امام(ره) از طرف ایشان مسئولیت تشکیل دولت موقت، که اولین دولت اسلامى پس از پیروزى انقلاب بود را بر عهده گرفت. دولت موقت مهندس بازرگان به دلیل اتخاذ روش هاى غیر انقلابى، به خصوص اتخاذ مواضع مخالف با تسخیر لانه جاسوسى آمریکا و نیز اصرار بر انحلال مجلس خبرگان و ردّ این پیشنهاد از سوى امام(ره)، استعفاء داد که بلافاصله مورد پذیرش امام واقع گردید.
مهندس بازرگان که در نخستین دوره مجلس شوراى اسلامى از سوى مردم تهران به مجلس راه یافته بود، راه جدائی از انقلاب اسلامی را برگزید و در مقاطعی، به مخالفت با آن اقدام نمود.
وی در سال 1373ش در تهران درگذشت. از جمله آثار قلمى مهندس بازرگان عبارتند از: مطهرات در اسلام، راه طى شده . عشق و پرستش یا ترمودینامیک انسان.
3. ساواک مشهد این خبر را طی شماره 4243 /9ﻫ1- 15 /8 /35 برای اداره کل سوم ارسال و اضافه نموده است: «مصطفی جهانشیری فرزند محمدصادق فاقد سابقه میباشد.» بخش ضمائم که اداره کل سوم طی شماره 6343 /312- 4 /9 /35 دستور داد: «ضمن تحقیق پیرامون صحت و سقم مفاد گزارش خبر بازگشتی، نسبت به شناسائی و تعیین مشخصات کامل و تهیه و ارسال یک قطعه عکس یادشده اقدام و هرگونه سابقه موجود از وی را نیز به این اداره کل اعلام نمایند.» بخش ضمائم
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی- 09 صفحه 146
