موضوع: اظهارات هوشنگ قدس
تاریخ سند: 6 آذر 1342
موضوع: اظهارات هوشنگ قدس
متن سند:
گزارش اطلاعات داخلیشماره: 425 /322 (اداره دوم عملیات)
موضوع: اظهارات هوشنگ قدس تاریخ گزارش: 6 /9 /426
هوشنگ قدس کارمند بانک ملی ایران که از نزدیکان دکتر امینی و دارودسته جعفر بهبهانی است در یک مجلس خصوصی پیرامون جریانات سیاسی روز اظهار می‌داشت که: این روزها مهمترین موضوع سیاسی پشت‌پرده مسئله نفت است. وی در توضیح این نظریه اضافه نمود که علت احضار دکتر اقبال و ارجاع سمت اخیر (مدیریت عامل شرکت ملی نفت ایران) به نامبرده در درجه اول برای حل مسئله نفت قم می‌باشد. آمریکائی‌ها فشار می‌آورند که دکتر امینی مجدداً مأمور تشکیل کابینه شود ولی اعلیحضرت همایونی به آنها فرموده‌اند هر منظوری که می‌بایست بدست دکتر امینی انجام گیرد توسط نخست وزیر دیگر نیز عملی خواهد بود. ضمناً آمریکا و انگلیس مایل هستند نفت قم را مشترکانه تصاحب نمایند و از طرفی روس‌ها ضمن ابراز تمایل به نزدیکی بیشتری که اخیراً می‌نمایند درخواست نموده‌اند که امتیاز استخراج نفت در منطقه محمود آباد و اطراف آن ناحیه را به آنها واگذار نمایند. روس‌ها همچنین درخواست کرده‌اند که جهت شروع عملیات در منطقه مزبور ۲۰۰ تن کارشناس روسی به ناحیه مزبور اعزام شود و مدارس روسی نیز در ایران دایر گردد. چنانچه دکتر اقبال بتواند مسئله نفت قم را بنفع انگلیس و آمریکا تمام نماید بلافاصله مأمور تشکیل کابینه خواهد شد و برای اینکه به روس‌ها امتیازی ندهند بالاجبار مجلس را منحل خواهند نمود و نتیجتاً حملات شوروی به ایران مجدداً شروع خواهد شد. در صورتی که دکتر اقبال قادر به حل مسئله نفت قم نشود حسنعلی منصور مأمور تشکیل کابینه خواهد شد اولین وظیفه او این خواهد بود که دکتر امینی و وزاری کابینه او را محاکمه نماید و دستگاه از هم اکنون برای انجام این منظور مشغول جمع‌آوری و تکمیل پرونده محاکمه دکتر امینی و وزرای او است. در هر صورت پس از علم دکتر اقبال یا حسنعلی منصور نخست وزیر خواهند شد و در صورتی که حسنعلی منصور نخست وزیر شود به روس‌ها امتیازی نخواهد داد.
توضیحات سند:
۱۔ حسنعلی منصور: در اردیبهشت ماه ۱۳۰۲ هـ.ش در تهران متولد شد. پدر او رجبعلی منصور از اعضاء اولیه لژ بیداری ایرانیان بود. حسنعلی تحصیلات متوسطه را در دبیرستان ایرانشهر گذراند و سپس در رشته علوم سیاسی از دانشکده حقوق تهران لیسانس گرفت، وی ابتدا رئیس دفتر مخصوص وزیر امور خارجه سپس وزیر کار و معاون نخست وزیر شد و بر اساس یک سناریوی از پیش طراحی شده اپوزیسیون طرفدار امریکا در مجلس شورای ملی به اکثریت رسیدند و حزب ایران نوین را تجدید سازمان کردند و حسنعلی منصور لیدر حزب خود را جهت اجرای نخست وزیری آماده کرد و در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۴۲ به نخست وزیری رسید او لایحه کاپیتولاسیون را به تصویب رساند. خشم مردم بر علیه او برانگیخته شد. امام خمینی (ره) نطق تاریخی خود را بر علیه لایحه کاپیتولاسیون ایراد فرمودند و حکومت منصور متزلزل شد، تا اینکه در اول بهمن ۱۳۴۳ توسط شهید بخارائی معدوم گردید.«ظهور و سقوط پهلوی، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، ج ۲، ص ۳۵۵»