موضوع : آیت اله حاج سید محمدرضا گلپایگانی پیرو : 4196/9 ه ـ 21/4/48
تاریخ سند: 26 تیر 1348
موضوع : آیت اله حاج سید محمدرضا گلپایگانی پیرو : 4196/9 ه ـ 21/4/48
متن سند:
از : 9/ه به : 316 شماره : 4307 /9 ه روز 21 /4 /48 حاج سید قاسم موسوی امام جماعت دارالضیافه آستان قدس در حضور عده ای از طلاب اظهار می نماید چند سال قبل با جمعی از هیئتهای مذهبی سفری به قم نمودم طبق متعارفی که در بین دوستان منعقد است بدیدن گلپایگانی رفتم ایشان هم سپس به دیدن من آمد و مبلغ 5000 ریال به من داد سال دیگر که به قم سفر کردم از وی دیدن نمودم ولی کمال بی اعتنائی و بی ادبی را نسبت به من نمود علت را از گوشه و کنار و ایادیش سئوال کردم معلوم گردید مرا سازمانی معرفی کرده اند و گفتند آقا از سازمانیها تنفر دارد به همین جهت نسبت به شما بی اعتنایی کرده است منهم عمل به مثل می کنم عالمی که به یک حرف این قدر تحت تأثیر واقع شود جای تأسف است.جنابی طلبه مدرسه حاج حسن اظهار می نماید «سفر گلپایگانی و دیگر علمای مقیم قم به مشهد به جهت این است که دولت در قم سینمایی را افتتاح می نماید و اقدام اینها به جائی نرسیده به عنوان اعتراض ترک محل اقامت کرده اند که هنگام افتتاح سینما در قم نباشند.
طلبه منصوری طلبه مدرسه میرزا جعفر اظهار می نماید «علاوه بر این چون دولت تصمیم دارد در قم کشف حجاب نماید و دستور داده شده دوشیزگان بی حجاب به مدارس بروند و قرار است در قم هم مانند سایر شهرستانها عمل شود لذا مهاجرت علماء بدین دو لحاظ است که به عنوان اعتراض از قم خارج شده اند سپس طلاب مذکور اظهار می نمایند «آقای گلپایگانی به منظور کمک به طلاب حوزه علمیه مشهد تصمیم دارند مبلغی بین طلاب تقسیم نمایند و صورت اسامی طلاب را از حاجی مصباح1 (نماینده حکیم و شاهرودی در مشهد) خواسته است.
یکی از طلاب اظهار می نماید «مگر چقدر می دهد؟ همین بهتر که نگریم» چند نفر از طلاب اظهار می نمایند «چرا نگیریم مگر اینها کم پول از مردم به نام ما طلاب محروم می گیرند؟ حقمان است چرا نگیریم؟»2 عده ای از طلاب حاضر در جمع اظهار می نمایند «هر چه بدهد غنیمت است باید تا می توانیم حقمان را از این آقایان بگیریم مردم به واسطه ما طلبه ها به اینها پول می دهند اگر نگیریم از جیبمان رفته و او هم از خدا می خواهد.
روز 22 /4 /48 عده ای از طلاب و وعاظ و علماء به دیدن گلپایگانی می روند از جمله اعلم الهدا نوغانی واعظ ـ سید محمدعلی میلانی ـ اعتمادالاسلام بختیاری ـ محامی3 ـ مصباحی.
4 سید محمدعلی میلانی از وضع طلاب حوزه علمیه قم از گلپایگانی سئوال می نماید نامبرده پاسخ می دهد «وضع طلاب قم خوب است چند روزی است درس تعطیل شده و آقایان علماء و مدرسین به مسافرت رفته اند آیا حضرت آیت اله میلانی درس را تعطیل نکرده اند «سید محمدعلی اظهار می نماید» دیگران تعطیل کرده اند ولی آقا تا چند روز دیگر مشغول تدریس هستند.
نظریه منبع خبر : ایاب و ذهاب و ملاقات علماء و طلاب از گلپایگانی جنبه عادی و متعارف را داشته و تا به حال اتفاق قابل ملاحظه ای پیش نیامده است.
تقسیم شهریه بین طلاب از ناحیه گلپایگانی تا به حال عملی نشده ولی در نظر دارد این تقسیم را بکند زیرا کلیه آیات که به حوزه های علمیه از قبیل نجف اشرف ـ مشهد و قم می روند بین طلاب تقسیماتی می نمایند به خصوص که عده ای از طلاب حوزه علمیه مشهد معیل بوده و در مضیقه می باشند و از طرفی در گذشته که به مشهد آمده به طلاب کمکی ننموده و این باعث گردیده بود که طلاب از وی گله نمایند لذا برای رفع کدورت طلاب تصمیم بدین اقدام دارد.
نظریه رهبر عملیات : با اینکه تقسیم وجه بین طلاب یک موضوع عادی است و در بین علماء رایج اما به نظر می رسد نامبرده از این عمل بیشتر نظر تبلیغ داشته باشد امکان جلوگیری هم وجود ندارد زیرا مسلما هرگونه اقدامی در این زمینه باعث بزرگداشت وی شده و او را مشهور نموده و طلاب را تحریص ضمن اینکه نتیجه ای حاصل نخواهد شد خواه ناخواه به هر نحوی باشد این تقسیم عملی می گردد توجه طلاب و عامه را به وی جلب و از این حالت عادی خارج می نماید.
یگانه طریقی که به نظر می رسد این است که به همین نحو تبلیغ شود که این عمل وی عادی است و حق طلاب را که مرتبا می خورند حال یک مقدار ناچیز آن را برای بزرگداشت خود به طلاب می دهد و طلاب هم بایستی غنیمت دانسته حق خود را بگیرند.
طوس آقای اوانی ـ میزان شهریه و تعداد طلاب شهریه بگیر روشن ضمنا نظریه رهبر عملیات مورد تأیید است.
4 /5
توضیحات سند:
1ـ حجت الاسلام حاج سید محمدحسین مصباح موسوی در سال 1341 ه ق در مشهد متولد شد.در بیت علم و تقوی پرورش یافت و پس از خواندن دروس فارسی به تحصیل علوم عربی و ادبی پرداخت.
ادبیات را از محضر آقای ادیب نیشابوری و محقق نوغانی و سطوح را از مرحوم حاج میرزا احمد مدرس یزدی و دیگران تکمیل و خارج را از مرحوم آیت الله حاج شیخ هاشم قزوینی استفاده نمود.
از سال 1368 ق به بعد وکیل مطلق حضرت آیت الله العظمی بروجردی در مشهد بود و به علت حسن عمل نمایندگی حضرات آیات عظام حکیم، شاهرودی، خوانساری و خوئی را نیز بر عهده داشت.
2ـ همانگونه که در پاراگراف آخر این سند آمده است : منشأ اشاعه و القاء این قبیل گفتارها ساواک بوده است.
3ـ مقصود، مرحوم حجت الاسلام حاج شیخ محمدرضا محامی است.
4ـ مقصود، مرحوم حجت الاسلام حاج سید محمدحسین مصباح موسوی است.