موضوع: دکتر امینی نخست‌وزیر پیشین
تاریخ سند: 9 اردیبهشت 1347
موضوع: دکتر امینی نخست‌وزیر پیشین
متن سند:
گزارش خبربه: ۳۱۲ شماره گزارش: 2509 /20 ﻫ 7
از: ۲۰ ﻫ 7 تاریخ گزارش: 9 /2 /47
موضوع: دکتر امینی نخست‌وزیر پیشین
در ساعت ۱:۳۰ روز چهارشنبه گذشته (4 /2 /47) جلسه هفتگی منزل دکتر علی امینی با شرکت عده‌ای در حدود ۸ نفر و از جمله محمد نور رئیس دارائی شهرستان کرج، مسعودنیا عضو وزارت دارائی، مهرزاد از رؤسای ادارات راه، فضل‌اله گرگانی مدیرکل اسبق وزارت دارائی، یداله محمدی عضو بانک مرکزی ایران، محمدحسین فریور از اعضای نخست‌وزیری تشکیل گردید.
١- بحث در مورد وضع بانک‌های کشور مطلبی بود که دکتر امینی عنوان نمود و در این مورد اظهار داشت کار اصلی بانک‌ها لاتاری شده و حتی بانک اصناف هم که چک خودش را خود بانک قبول ندارد اخیراً مشاهده نمودم که اعلانی منتشر نموده مبنی بر پرداخت جایزه به اشخاص، و همنیطور وضع سایر بانک‌های مملکت است که اگر به سیر و کار اصلی خودشان برنگردند و بانک‌های خصوصی در هم ادغام نشود در آینده باعث زحمت و ناراحتی برای مملکت خواهند شد.
سپس گرگانی در تأیید اظهارات امینی اضافه نمود امروز از خیابان مقابل وزارت آموزش و پرورش عبور می‌کردم و مشاهده نمودم که عده‌ای در حدود چهارصد الى پانصد نفر مقابل درب بانک اصناف اجتماع نموده‌اند وقتی که از چگونگی وضع جویا شدم معلوم گردید که بانک مزبور به مردم تا حدود پانزده هزار تومان وام می‌دهد و خوب دقت کردم و دیدم اکثراً افرادی هستند که اگر وام بگیرند در سر موعد پس نخواهند داد.
دکتر امینی در پیرو این بحث ادامه داد در زمان وزارت دارائی و در زمان‌های دیگر برای جلوگیری از ازدیاد بانک‌ها پافشاری نمودیم ولی همگی به باد رفت و اولین شخصی هم که در تأسیس بانک پنبه و بانک پشم و بالاخره مؤسسه اعتباری دانشگاه پافشاری می‌نمود مرحوم علی وکیلی بود. من یقین دارم که روزی این وضع برای مملکت دردسری تولید خواهد نمود.
۲- سپس راجع به وضع پول دنیا صحبت شد و دکتر امینی در این مورد اظهار داشت چند روز قبل بانک‌های آمریکا و بخصوص بانک بین‌المللی نرخ بهره خود را ترقی داد و سایر بانک‌ها هم ناچار به تبعیت از او نرخ‌های خود را بالا بردند و این گرانی پول در دنیا موجب گرانی تولیدات صنعتی و احتیاجات مردم خواهد شد و همین عمل روی هزینه زندگی مردم در دنیا و مملکت خودمان اثر خواهد گذاشت و همان‌طوری که مشاهده نمودید رئیس صندوق بین‌المللی پول به اولیای دولت آمریکا در این خصوص اعلان خطر نمود و کشور ما که از نظر ظاهر در ظرف این چند سال به طور معمول ۵۰۰ الی ۶۰۰ میلیون تومان اسکناس اضافی انتشار داده است و در عوض اوراقی به نام اوراق قرضه و اسناد خزانه به جریان گذارده‌اند که حتی پرداخت بهره آنها به داخل بودجه مملکت هم نفوذ کرده و به این طریق پول اضافی تا قریب ۲ میلیارد تومان انتشار یافته است اما در حقیقت این همان اسکناس اضافی است که بهره هم به آن می‌پردازند و این همه پول اضافی به طور قطع و یقین مملکت را دچار ورشکستگی خواهد نمود و حتی ضرر این اوراق که بهره هم به آن تعلق می‌گیرد بیشتر از اسکناس منتشره خواهد بود و چه بهتر که اسکناس به جای این اوراق منتشر می‌شد ولی اولیای اقتصادی و مسئولین مربوطه تمام این موضوع‌ها را درک می‌کنند ولی هیچ شخصی نیست یقه درانی کند و خطر را اعلان نماید.
٣- راجع به آمار و ارقام آماری که وزارتخانه‌ها و مؤسسات انتشار می‌دهند صحبت شد و در این مورد مهرزاد اظهار نمود هنگامی که من در یکی از استان‌ها رئیس اداره راه بودم آماری که از راه‌های ساخته شده در آن استان داده بودند بیش از میزان راه‌های موجود آن استان بود و دکتر امینی در تأیید اظهارات مهرزاد افزود این آمار مانند آماری است که در مورد هزینه زندگی منتشر می‌شود که در آن اجناس را فقط به نرخ شهرداری با چند رقم دیگر جمع و تفریق می‌کنند و مهرزاد علاوه کرد که وضع برنامه چهارم هم این طور به نظر می‌رسد که ما برای راه یزد که چندی قبل چندین اتوبوس واژگون گشت و استاندار کرمان محرمانه نوشته بود اجازه بدهید برای جلوگیری از بیکاری و هجوم مردم به تهران و برای جلوگیری از این تصادفات دلخراش که هر روز در جاده یزد اتفاق می‌افتد نسبت به ساختمان راه در سال ۴۶ اقدام کنیم. ولی ما در پاسخ این استاندار جواب دادیم بماند برای سال بعد و اخیراً که باز استانداری درخواست خود را تکرار کرده بود پس از مشورت با وزیر راه ایشان گفته‌اند هنوز معلوم نیست حتی تعهدی هم برای سال ۴۸ نمی‌توان داد. ولی وقتی آمار می‌گیرند جائی بدون آسفالت وجود ندارد.
سپس گرگانی در تأیید مطالب فوق اضافه نمود زمانی که رئیس یک اداره بودم امریکائی‌ها آمار می‌خواستند خلاصه کار به جائی کشیده بود که یک نفر هر ماه با اضافه کردن ۱۰ یا ۱۵ درصد به آمار ماه گذشته در ظرف ده دقیقه چیزی می نوشت و تحویل می‌داد و امریکائی‌ها هم روی آن حساب می‌کردند ولی به طور کلی این آمار ماخذ صحیحی نداشت و دکتر امینی افزود در ایران هیچ کس به آمار اعتقاد ندارد. این جلسه در ساعت ۱۱:۴۵ خاتمه پذیرفت.