فعلاً صدی شصت بدون حجاب هستند
تاریخ سند: 10 اسفند 1314
فعلاً صدی شصت بدون حجاب هستند
متن سند:
13141210وزارت جنگ
ستاد ارتش
نمره-
رکن-
مورخه10 /12 /14
پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاهی
راپرت
مفتخراً به شرف عرض می‌رساند:
را پرت کفیل فرماندهی تیپ مستقل کرمانشاهان حاکی است که:
«موضوع رفع حجاب در منطقه کرمانشاهان کاملا پیشرفت و علاوه بر اینکه از طرف اهالی برای انجام منظور حسن استقبال شده فعلاً صدی شصت بدون حجاب هستند علمای طراز اول و محدّثین و صاحبان محضر رسمی نیز از بانوان خود رفع حجاب کرده‌اند1.
محض استحضار خاطر خطیر شاهانه راپرت گردید.
فرمودند: «این امر در آنجا پیشرفت نکرده و به همین علت هم حکومت منفصل شده است2.
11 /12 /14
توضیحات سند:
ا- تمام این گزارشها و مشابه آن که در میان اسناد کشف حجاب در استان کرمانشاه وجود دارد، مملو از بزرگ نمایی و دروغ پردازی است به طوری که حکومت کرمانشاه در مورخه ۱۵ اسفند ۱۳۹۴ طی تلگرافی به وزارت داخله اعلام می‌دارد: «پیشرفت نهضت نسوان در کرمانشاهان خاتمه و کامل است. امروز می‌توانم عرض کنم، صدی نود، بانوان رفع حجاب کرده‌اند. دیگر چادر سیاه دیده نمی‌شود.» (خشونت و فرهنگ، سازمان اسناد ملی ایران، صفحه ۲۴۶) و باز در ۱۸ اسفند ۱۳۹۴ به وزارت داخله گزارش می‌دهد که: «با جدیتی که شد وضعیت نهضت نسوان خیلی خوب و به طوری پیشرفت کرد که دیگر یک نفر چادری نیست.» (همان، صفحه ۲۴۷) ولی مقایسه آمار ارائه شده از طرف فرمانده تیپ کرمانشاه و حکومت آن استان و نظر رضاشاه در ذیل سند حاضر حاکی از این است که بسیاری از زنان مؤمن و متعهد آن سامان در مقابل توطئه کشف حجاب مقاوت کرده‌اند به طوری که رضاخان دستور می‌دهد استاندار آنجا به علت عدم پیشرفت کشف حجاب منفصل گردد. و آن مقداری که کشف حجاب شده نیز به خاطر وجود جو پلیسی در آن شهر بوده است. و جالب اینکه از سال ۱۳۱۲ تا ۱۳۱۷ به خاطر عدم رضایت رضا خان از طرز عمل استانداران کرمانشاه و علل مشابه، هر سال استاندار در آن مرکز تغییر یافته و جای خود را به شخص دیگری سپرده است. در کتاب تاریخ مفصل کرمانشاهان راجع به شدت حکومت پلیسی در آن استان می‌نویسد: «از جلوس رضا شاه پهلوی تا آغاز جنگ دوم جهانی (۱۳۰۴ - ۱۳۲۰ ش) و اشغال مجدد ایران از سوی متفقین، کرمانشاهان به حکومت شبه کودتا و نظام پلیسی دچار بود. که اکثر اعتراضات و فریادها در خارج از محدوده شهری و در بین ایلات و طوایف این منطقه بلند می‌شد که هنوز سلطه ژاندارم و تحول روبنایی 6 رژیم جدید را نپذیرفته بودند. شهر کرمانشاهان و توابع شاهد تحرکات اجتماعی و سیاسی قابل توجهی بود ...»(تاریخ مفصل کرمانشاهان، محمد على سلطانی)
به خاطر همین عدم پیشرفت کشف حجاب رئیس‌الوزراء (محمود جم) نامه‌ای به سرتیپ رحیمی - که از اردیبهشت سال ۱۳۱۵ به عنوان رئیس هیئت تفتیشیه به کرمانشاه رفته و در همان اردیبهشت ۱۳۹۵ به تهران مراجعت می‌کند نوشته و چنین سؤال می‌کند: «تیمسار سرتیپ رحیمی راجع به چگونگی پیشرفت بانوان در کرمانشاهان بعضیها چنین اظهار می‌داشتند که از طرف جناب آقای دکنی[ محمد علی رکنی (رکن الدوله)] حاکم کرمانشاهان جدیتی نشده است. لهذا استفسار می‌شود که جوابأ معین فرمایید جریان چگونه بوده است...» (همان منبع سابق، صفحه ۲۴۸) البته سرتیپ رحیمی پیشرفت کشف حجاب و عملکرد رکنی را در جواب به نخست وزیر تأیید می‌کند، ولی از همه این قضایا چنین برمی‌اید که حقیقت غیر از نوشته‌ها و گفته‌های آنهاست.
۲- حاکم کرمانشاه در سال ۱۳۱۳ ش اسداله میرزا شمس ملک آرا (شهاب الدوله) بوده که از کار منفصل و در تابستان سال ۱۳۱۴ ش محمد على رکنی (رکن الدوله) به حکومت کرمانشاه منصوب می‌شود. ملک آرا پس از انفصال از حکومت کرمانشاه در ۱۰ مرداد ۱۳۱۴ به حکومت کردستان منصوب می‌شود. (ر.ک: تاریخ مفصل کرمانشاهان و فصلنامه گنجینه اسناد، سازمان اسناد ملی ایران، شماره ۱۵، صفحات ۴۲ و ۴۳).